Hàng nghìn bệnh nhân "chưa khỏi" xuất viện: Biện pháp giúp giảm áp lực giường bệnh

Vượt quá khả năng kiểm soát mới nên cho F0 nhẹ cách ly tại nhà

Trả lời về vấn đề này, ThS.BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới T.Ư cho biết, SARS-CoV-2 lây truyền qua giọt bắn và sol khí. 71% số người bệnh khởi phát không có triệu chứng, phát tán virus sống trong khoảng 1 - 6 ngày trước khi biểu hiện nặng lên.

Bệnh nhân Covid-19 nhẹ và trung bình phát tán virus sống trong hơn 1 tuần nhưng tải lượng virus ở hầu họng cao nhất vào ngày thứ 4 và càng những ngày sau càng giảm dần. Có nghiên cứu xác nhận sau ngày thứ 10 của bệnh, xác suất nuôi cấy virus giảm xuống còn 6%. Cũng có nghiên cứu khác cho thấy, dù xét nghiệm PCR còn dương tính, nhưng không còn virus sống ở hầu họng bệnh nhân sau ngày thứ 7 hoặc 8.

Bệnh nhân Covid-19 nặng tại TPHCM.

Tuy nhiên, ở nhóm bệnh nhân nặng và nguy kịch, sự phát tán virus sống có thể kéo dài hơn đến tận 20 ngày. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hay nhiều nước cũng nhìn nhận có thể dỡ bỏ cách ly với những bệnh nhân ổn định sau ngày thứ 10.

Hơn nữa, thông thường test nhanh kháng nguyên có thể âm tính giả so với PCR nếu tải lượng virus thấp. Do đó, có thể coi những ca test nhanh âm tính là không có nguy cơ lây nhiễm, chứ không cần đến đo nồng độ virus ở mức độ thấp > 30.

ThS.BS Nguyễn Trung Cấp phân tích, với hơn 60.000 bệnh nhân Covid-19 hiện nay, việc đảm bảo nơi điều trị là áp lực rất lớn đối với ngành y tế. Việc cho các bệnh nhân ổn định sau ngày thứ 10 hoặc sớm hơn nếu test nhanh kháng nguyên âm tính có thể ra viện về cách ly tại nhà hay bất kỳ nơi nào phù hợp là biện pháp giúp giảm áp lực giường bệnh.

Về vấn đề có nên cho bệnh nhân F0 nhẹ cách ly tại nhà luôn từ đầu không, ThS.BS Nguyễn Trung Cấp cho hay, nhiều nghiên cứu ước tính nguy cơ lây nhiễm cho một cá thể trong hộ gia đình có ca F0 từ 11 - 19%. Với điều kiện nhà ở của Việt Nam có diện tích nhỏ, ít phòng khép kín và gia đình thường 4 - 5 người thì nguy cơ này có thể tính trên dưới 20%.

Hồi sức tích cực cho bệnh nhân.

Với 48.000 ca F0 nhẹ nếu còn tải lương virus cao mà về cách ly tại nhà thì chỉ trong 1 tuần ta sẽ có thêm khoảng 38.000 ca lây nhiễm tại gia đình và trong số này sẽ có 7.600 ca nặng, có thể hàng 1 - 2 ngàn người diễn biến đến mức phải thở máy. Nguồn lực về máy thở, thầy thuốc hồi sức cấp cứu đáp ứng được có thể sẽ rất khó khăn. Hơn nữa, hệ thống y tế gia đình và vận chuyển cấp cứu của ta còn hạn chế, khó phát hiện sớm diễn biến nặng và vận chuyển kịp thời nên số ca nặng có thể còn cao hơn nữa.

Tất nhiên, nếu dịch bệnh đã vượt quá khả năng kiểm soát thì ngay cả những nước có tiềm lực mạnh cũng phải chấp nhận không kiểm soát F0 mà dồn nguồn lực vào cho bệnh nhân nặng. Khi đó, phải có chiến lược làm giảm tốc độ lây nhiễm cộng đồng, tăng cường năng lực hồi sức để đảm bảo thu dung bệnh nhân nặng và đảm bảo năng lực văcxin như nhiều nước Âu - Mỹ chống dịch thành công, chứ không phải “tùy nghi di tản” thả ngay 48.000 ca F0 về cộng đồng và để cho hệ thống hồi sức cấp cứu "tử thủ".

Phân tầng điều trị

Để giảm tải cho hệ thống y tế và ứng phó với tình trạng dịch tiếp tục diễn biến phức tạp, số ca bệnh sẽ gia tăng và đặc biệt có thể xuất hiện bệnh nhân nặng trong thời gian tới đây, GS.TS Nguyễn Thanh Long, Bộ trưởng Bộ Y tế đã cùng các chuyên gia thống nhất chỉ đạo phân loại các trường hợp nghi nhiễm; nhiễm; trường hợp bệnh nhân và bệnh nhân nặng.

Khu theo dõi bệnh nhân nhẹ.

Cụ thể, đối với trường hợp nghi nhiễm khi xét nghiệm bằng test nhanh dương tính thì được quản lý tại nhà hoặc vùng đệm – cơ sở cách ly tạm thời dựa vào cộng đồng do chính quyền địa phương thiết lập dựa vào cộng đồng. Khi xét nghiệm bằng PCR cho kết quả dương tính nếu nồng độ virus ở mức độ thấp (> 30) thì được quản lý và theo dõi y tế tại nhà. Đối với trường hợp có nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng, bệnh nhân sẽ chuyển vào cơ sở quản lý, chăm sóc người nhiễm Covid-19 ban đầu. Cơ sở này được hình thành từ các khu ký túc xá, nơi lưu trú, bệnh viện dã chiến… mức độ ban đầu.

Đối với bệnh nhân có triệu chứng tiến triển, được theo dõi điều trị tại các bệnh viện dã chiến hoặc cơ sở y tế tuyến huyện và tương đương. Đối với bệnh nhân có tiến triển nặng, nặng hoặc nguy kịch thì đưa ngay đến các cơ sở điều trị có khu hồi sức tích cực hoặc Bệnh viện Hồi sức Covid-19. 

Việc hình thành các tầng điều trị sẽ giúp cho các cơ sở y tế tuyến trên không bị quá tải để điều trị bệnh nhân nặng tốt hơn. Song song với việc giảm số ca mắc thì việc giảm tỷ lên tử vong được coi là nhiệm vụ ưu tiên, hàng đầu.

Vì vậy, các địa phương khẩn trương phối hợp chỉ đạo thực hiện thiết lập các cơ sở thu dung, điều trị ban đầu cho nhóm bệnh nhân Covid-19 nhẹ và không triệu chứng tại các địa điểm như khu ký túc xá, trường học, sân vận động... 

Đồng thời, phải chuẩn bị ngay phương án huy động toàn bộ các bệnh viện tuyến quận, huyện; bệnh viện chuyên khoa, đa khoa tỉnh; bệnh viện tư nhân, bệnh viện của các bộ, ngành, trường đại học… để thu dung và điều trị cho nhóm bệnh nhân vừa và nặng. Phải lắp bổ sung đủ hệ thống cấp oxy, có sẵn sàng các bồn chứa oxy lỏng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh này... Bộ Y tế cũng đã có kế hoạch thiết lập trung tâm hồi sức cấp vùng để sẵn sàng hỗ trợ địa phương khi cần. Bộ Y tế cũng đã có kế hoạch thiết lập trung tâm hồi sức cấp vùng để sẵn sàng hỗ trợ địa phương khi cần.