Chuyển đổi hệ thống sản xuất thực phẩm - nông nghiệp: Nông dân phải được tiếp cận thông tin và sử dụng công nghệ mới

Khó khăn trong ứng dụng công nghệ số

UNFSS có sự tham gia của hơn 40 nông dân tại nhiều quốc gia khác nhau thuộc khu vực châu Á. Đối thoại trực tuyến do Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu Sau đại học về Nông nghiệp khu vực Đông Nam Á (SEARCA) và Hiệp hội CropLife châu Á đồng tổ chức là diễn đàn nông dân chia sẻ những khó khăn đang gặp phải trong việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất.

Tại Việt Nam, với sự hỗ trợ của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, đại diện nông dân đến từ các tỉnh Ninh Bình và Hòa Bình đã tham gia chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và đóng góp ý kiến xung quanh 3 chủ đề chính bao gồm: Ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp an toàn và dinh dưỡng; Chính sách thúc đẩy và tạo điều kiện cho mô hình sản xuất nông nghiệp thân thiện với môi trường; Liên kết, hợp tác để tăng sức chống chịu của nông dân đối với những tình huống dễ bị tổn thương, cú sốc và biến đổi khí hậu.

Thực nghiệm phun thuốc bảo vệ thực vật bằng thiết bị bay không người lái.

Đối thoại về “Ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp an toàn và dinh dưỡng”, nông dân Việt Nam đã chia sẻ những khó khăn đang gặp phải trong việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất bao gồm: nhận thức và kỹ năng sử dụng của nông dân còn chưa cao; diện tích canh tác nhỏ, đôi khi không phù hợp; vốn đầu tư hạn chế; khả năng tiếp cận với người tiêu dùng thấp, đầu ra không ổn định; quy hoạch của nhà nước chưa đồng đều và các nghiên cứu còn khá phức tạp, chưa giải quyết được các vấn đề thiết yếu, cụ thể của nông dân.

Nông dân từ các nước khác cũng đều bày tỏ mong muốn một hệ thống kết nối trực tiếp giữa họ với các đơn vị cung ứng nguyên liệu đầu vào và người tiêu dùng, đồng thời đề cập về các công nghệ mới mà họ đang quan tâm nhiều hiện nay như: ứng dụng thiết bị bay không người lái (UAV/Drone), mạng lưới internet vạn vật (IOT), công nghệ tự động hoá sau thu hoạch…

Nói về các chính sách và chương trình cho các nông hộ nhỏ, nông dân Việt Nam chia sẻ chính phủ đã có nhiều chính sách và hoạt động thực tế hỗ trợ cải thiện việc sản xuất lương thực cũng như nắm bắt, ứng dụng các cải tiến công nghệ mới. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao hơn nữa, điều quan trọng là cần có thêm khảo sát thực tế để nắm bắt đúng nhu cầu của nông dân cũng như đưa ra các các điều kiện cần và đủ cho việc triển khai công nghệ. Có một số ý kiến cho rằng, nên giao lại các chương trình về cho từng địa phương để họ có thể tối ưu hoá các nguồn lực hỗ trợ và lựa chọn cách thức triển khai sát hơn. 

Cần tăng cường kết nối hợp tác

Thảo luận về tăng sức chống chịu trước biến đổi khí hậu, đại diện T.Ư Hội Nông dân Việt Nam chia sẻ về một số các chương trình hỗ trợ cho nông dân nên được chú trọng hiện nay là: Nâng cao nhận thức của người nông dân trong việc bảo vệ môi trường; ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào phát triển và sản xuất; chú trọng xây dựng các gói bảo hiểm nông nghiệp để ứng phó với thảm hoạ thiên nhiên và cuối cùng là duy trì một diễn đàn trực tuyến nơi giúp phát triển và đẩy mạnh các chương trình tiếp thị (marketing) nông sản thông qua các sàn thương mại điện tử như Shopee hay Lazada… để giúp người dân kết nối và tiêu thụ nông sản sau thu hoạch một cách nhanh chóng.

Kết nối với thương mại điện tử giúp nông dân thoát cảnh giải cứu nông sản.

Cũng tại hội thảo, vấn đề bình đẳng giới trong nông nghiệp cũng được chia sẻ. Phụ nữ làm nông nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn hơn so với nam giới. Chính phủ cần có thêm những chương trình tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề này.

Đặc biệt, nông dân cần những chương trình hành động cụ thể để tăng khả năng ứng dụng công nghệ, kết nối - hợp tác nông dân đối với các viện nghiên cứu, các đơn vị tư nhân, ngành hàng và chính phủ trong quá trình chuyển đổi hệ thống sản xuất. Chính phủ Việt Nam cần nâng cao nhận thức của nông dân về vai trò của chính họ trong quá trình chuyển đổi hệ thống thực phẩm một cách bền vững: Đặc biệt, trong chuỗi hoạt động sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm. Đào tạo nông dân trở thành doanh nhân và chủ động tham gia vào quá trình tăng giá trị, chất lượng nông sản, thực phẩm. Mở rộng quy mô các chương trình liên kết hiện có, đặc biệt là các chương trình liên quan đến đa dạng hóa và sự tham gia của các hộ nông dân nhỏ trong việc gia tăng giá trị để giúp giải quyết những thiếu sót lớn của hệ thống thực phẩm hiện đang tồn tại. Khuyến khích thế hệ nông dân mới là những người trẻ tuổi có khả năng tiếp cận với công nghệ và tiếp tục phát triển các chương trình trên tốt hơn.