Chần chừ và sai lầm, Vũ Hán bỏ lỡ cơ hội chặn đại dịch từ sớm

Việc chậm trễ thông tin ở Vũ Hán tạo điều kiện cho virus corona lây lan rộng, rơi vào tình trạng mất kiểm soát hiện tại. Thời khắc quan trọng để khống chế dịch từ sớm bị bỏ lỡ.

<div> <p>Căn bệnh lạ đ&atilde; l&acirc;y tới 7 bệnh nh&acirc;n trong viện, v&agrave; một b&aacute;c sĩ cảnh b&aacute;o cho c&aacute;c những người c&ugrave;ng trường y. &ldquo;(Họ) bị c&aacute;ch ly trong ph&ograve;ng cấp cứu rồi&rdquo;, b&aacute;c sĩ Li Wenliang, gửi một nh&oacute;m chat v&agrave;o ng&agrave;y 30/12.</p> <p>&ldquo;Sợ qu&aacute;&rdquo;, một người trả lời. &ldquo;Dịch SARS quay trở lại &agrave;?&rdquo; - &yacute; n&oacute;i tới đại dịch bắt nguồn từ <span>Trung Quốc</span> năm 2002 đ&atilde; l&agrave;m tử vong tổng cộng 800 người.</p> <p>Ngay trong đ&ecirc;m, c&aacute;c quan chức y tế th&agrave;nh phố Vũ H&aacute;n gọi b&aacute;c sĩ Li tới, hỏi v&igrave; sao &ocirc;ng đ&atilde; chia sẻ th&ocirc;ng tin đ&oacute;. Ba ng&agrave;y sau, &ocirc;ng Li buộc phải k&yacute; giấy thừa nhận đ&oacute; l&agrave; h&agrave;nh vi phạm ph&aacute;p.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 1 01virus_reconstruct_top_sub_superJumbo.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/09/01virus_reconstruct_top_sub_superjumbo.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>C&aacute;n bộ y tế ở nơi một người đ&agrave;n &ocirc;ng đeo khẩu trang v&agrave; chết ngay vỉa h&egrave; ở Vũ H&aacute;n. Ảnh: AFP.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>Căn bệnh b&iacute; ẩn đ&oacute; ch&iacute;nh l&agrave; virus corona chủng mới, l&agrave;m cả thế giới hoang mang khi l&acirc;y lan nhanh từ Vũ H&aacute;n ra khắp Trung Quốc v&agrave; c&aacute;c nước. Số ca tử vong đ&atilde; l&ecirc;n tới 361, số ca nhiễm l&ecirc;n tới 17.388, t&iacute;nh đến s&aacute;ng 3/2.</p> <p>B&aacute;o <em>New York Times </em>đ&atilde; t&aacute;i hiện lại diễn biến của 7 tuần quan trọng, từ khi xuất hiện ca bệnh đầu ti&ecirc;n đầu th&aacute;ng 12, đến khi Vũ H&aacute;n bị phong tỏa, dựa v&agrave;o hơn hai chục cuộc phỏng vấn với b&aacute;c sĩ, quan chức v&agrave; người d&acirc;n Vũ H&aacute;n. Những lời kể cho thấy c&aacute;c quan chức địa phương đ&atilde; t&igrave;m c&aacute;ch tr&igrave; ho&atilde;n, kh&ocirc;ng h&agrave;nh động ngay để kiềm chế mối nguy d&ugrave; họ c&oacute; đầy đủ th&ocirc;ng tin.</p> <p>Sự chần chừ ban đầu của ch&iacute;nh quyền địa phương đ&atilde; để virus corona l&acirc;y cho qu&aacute; nhiều người c&ugrave;ng tỷ lệ tử vong lớn.</p> <p>Ở những thời khắc quan trọng, c&aacute;c quan chức địa phương che giấu th&ocirc;ng tin, cố gắng trấn an, để tr&aacute;nh sự lo lắng của c&ocirc;ng ch&uacute;ng, thay v&igrave; đối diện thẳng thắn với cuộc khủng hoảng vốn ng&agrave;y c&agrave;ng nghi&ecirc;m trọng, theo <em>New York Times</em>.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 2 merlin_166979457_3fbc25f0_c3e6_4a36_b8ad_b13fbe69be38_superJumbo_AFP.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/20/merlin_166979457_3fbc25f0_c3e6_4a36_b8ad_b13fbe69be38_superjumbo_afp.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Chợ hải sản ở Vũ H&aacute;n được cho l&agrave; nơi khởi nguồn đại dịch, bị đ&oacute;ng cửa ng&agrave;y 1/1 với l&yacute; do &ldquo;sửa chữa&rdquo;. Ảnh: <em>AFP</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <h3><strong>B&iacute; thư Vũ H&aacute;n thừa nhận sai lầm</strong></h3> <p>Điều n&agrave;y đ&atilde; được B&iacute; thư Th&agrave;nh ủy Vũ H&aacute;n Ma Guoqiang thừa nhận trong cuộc phỏng vấn ng&agrave;y 31/1 tr&ecirc;n đ&agrave;i truyền h&igrave;nh nh&agrave; nước <em>CCTV</em>, giữa l&uacute;c mạng x&atilde; hội giận dữ về c&aacute;ch xử l&yacute; mang t&iacute;nh che giấu, chần chừ của giới chức th&agrave;nh phố.</p> <p>&ldquo;Ngay b&acirc;y giờ, t&ocirc;i cảm thấy tội lỗi, tiếc nuối v&agrave; tự vấn bản th&acirc;n&rdquo;, &ocirc;ng Ma Guoqiang, quan chức cấp cao nhất của Vũ H&aacute;n n&oacute;i. &ldquo;Nếu ch&uacute;ng ta c&oacute; những biện ph&aacute;p như b&acirc;y giờ v&agrave;o thời điểm đ&oacute;, đại dịch c&oacute; lẽ đ&atilde; được giảm phần n&agrave;o, v&agrave; kh&ocirc;ng đến mức như hiện giờ&rdquo;.</p> <p>Trong những tuần đầu, ch&iacute;nh quyền địa phương đ&atilde; buộc c&aacute;c b&aacute;c sĩ v&agrave; những ai cố gắng cảnh b&aacute;o phải im lặng. C&aacute;c quan chức đ&atilde; hạ thấp mức độ nguy hiểm, khiến 11 triệu d&acirc;n Vũ H&aacute;n kh&ocirc;ng biết l&agrave; cần phải bảo vệ m&igrave;nh. Th&agrave;nh phố đ&oacute;ng cửa chợ hải sản được cho l&agrave; nơi bắt nguồn của virus, nhưng lại th&ocirc;ng b&aacute;o l&yacute; do l&agrave; để sửa chữa.</p> <p>Ngay cả khi số ca nhiễm vẫn tăng, c&aacute;c quan chức li&ecirc;n tục tuy&ecirc;n bố kh&ocirc;ng c&oacute; ca mới.</p> <p>Kh&ocirc;ng cảnh b&aacute;o c&ocirc;ng ch&uacute;ng v&agrave; c&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế một c&aacute;ch quyết liệt, c&aacute;c chuy&ecirc;n gia y tế cộng đồng n&oacute;i ch&iacute;nh phủ Trung Quốc để mất cơ hội tốt nhất để ngăn kh&ocirc;ng cho căn bệnh trở th&agrave;nh đại dịch<em>.</em></p> <p>&ldquo;Kh&ocirc;ng c&oacute; h&agrave;nh động n&agrave;o từ giới chức y tế Vũ H&aacute;n để b&aacute;o động người d&acirc;n về mối đe dọa&rdquo;, Yanzhong Huang, nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu y tế to&agrave;n cầu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), chuy&ecirc;n về Trung Quốc, n&oacute;i.</p> <p>Ca nhiễm đầu ti&ecirc;n xuất hiện đầu th&aacute;ng 12, m&agrave; chi tiết tới giờ vẫn chưa r&otilde; r&agrave;ng. Đến khi ch&iacute;nh quyền bắt đầu h&agrave;nh động v&agrave;o ng&agrave;y 20/1, căn bệnh đ&atilde; trở th&agrave;nh mối đe dọa xuy&ecirc;n quốc gia. Hơn một tuần sau, n&oacute; trở th&agrave;nh t&igrave;nh trạng khẩn cấp y tế to&agrave;n cầu, theo tuy&ecirc;n bố của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 3 merlin_167761758_541664bf_64e8_4259_9a61_d58b345ef6b4_superJumbo_Xinhua.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/07/merlin_167761758_541664bf_64e8_4259_9a61_d58b345ef6b4_superjumbo_xinhua.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Ph&ograve;ng điều trị đặc biệt ở bệnh viện Zhongnan, Đại học Vũ H&aacute;n ở Vũ H&aacute;n ng&agrave;y 24/1. Ảnh: <em>T&acirc;n Hoa X&atilde;.</em></p> </td> </tr> </tbody> </table> <h3><strong>Phủ nhận l&acirc;y từ người sang người </strong></h3> <p>V&agrave;o ng&agrave;y cuối của năm 2019, tin nhắn của b&aacute;c sĩ Li trong nh&oacute;m chat bắt đầu được chia sẻ b&ecirc;n ngo&agrave;i. Giới chức chỉ tập trung v&agrave;o việc kiểm so&aacute;t th&ocirc;ng tin. Cảnh s&aacute;t tuy&ecirc;n bố điều tra 8 người v&igrave; ph&aacute;t t&aacute;n tin đồn về đợt b&ugrave;ng ph&aacute;t.</p> <p>C&ugrave;ng ng&agrave;y đ&oacute;, ủy ban y tế Vũ H&aacute;n, chịu &aacute;p lực từ những th&ocirc;ng tin bị lộ ra, phải tuy&ecirc;n bố 27 người đang bị vi&ecirc;m phổi kh&ocirc;ng r&otilde; nguy&ecirc;n nh&acirc;n, nhưng cho rằng kh&ocirc;ng c&oacute; g&igrave; phải lo lắng.</p> <table align="right"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 4 00virus_reconstruct_1_jumbo_NYT.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/09/00virus_reconstruct_1_jumbo_nyt.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>B&aacute;c sĩ Li Wenliang. Ảnh: <em>New York Times</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>&ldquo;Căn bệnh n&agrave;y c&oacute; thể ph&ograve;ng được v&agrave; kiểm so&aacute;t được&rdquo;, một th&ocirc;ng c&aacute;o cho biết.</p> <p>B&aacute;c sĩ Li, vốn l&agrave; b&aacute;c sĩ nh&atilde;n khoa, quay lại l&agrave;m việc sau khi bị ph&ecirc; b&igrave;nh. Ng&agrave;y 10/1, &ocirc;ng điều trị một bệnh nh&acirc;n tới kh&aacute;m bệnh tăng nh&atilde;n &aacute;p. &Ocirc;ng kh&ocirc;ng biết bệnh nh&acirc;n n&agrave;y đ&atilde; nhiễm virus corona, khả năng l&agrave; từ con g&aacute;i. Cả hai mẹ con sau đ&oacute; đổ bệnh. Rồi đến b&aacute;c sĩ Li.</p> <p>Hu Xiaohu, b&aacute;n thịt lợn tại chợ hải sản Hoa Nam ở Vũ H&aacute;n, thấy c&oacute; g&igrave; đ&oacute; lạ thường. C&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n ở chợ lần lượt bị sốt, kh&ocirc;ng ai biết nguy&ecirc;n nh&acirc;n. Nhưng &ocirc;ng Hu kể rằng một số người đ&atilde; bị c&aacute;ch ly.</p> <p>Khu chợ n&agrave;y nằm ở khu vực mới hơn của th&agrave;nh phố, ở gần c&aacute;c t&ograve;a căn hộ, phố mua sắm phục vụ tầng lớp trung lưu. Ngo&agrave;i thịt c&aacute; th&ocirc;ng thường, chợ n&agrave;y cũng b&aacute;n thằn lằn, động vật hoang d&atilde; m&agrave; nhiều người Trung Quốc coi l&agrave; &ldquo;của lạ&rdquo;. Nhưng theo b&aacute;o c&aacute;o từ cơ quan kiểm so&aacute;t dịch bệnh th&agrave;nh phố, điều kiện vệ sinh khu chợ rất tệ, kh&ocirc;ng kh&iacute; lưu th&ocirc;ng k&eacute;m, r&aacute;c chất đống tr&ecirc;n mặt đường ẩm ướt.</p> <p>Trong c&aacute;c bệnh viện, b&aacute;c sĩ v&agrave; y t&aacute; kh&oacute; hiểu khi h&agrave;ng loạt bệnh nh&acirc;n c&oacute; triệu chứng vi&ecirc;m phổi virus, nhưng lại kh&ocirc;ng khỏi khi điều trị bằng c&aacute;c biện ph&aacute;p th&ocirc;ng thường. Họ sớm nhận ra c&aacute;c bệnh nh&acirc;n c&oacute; điểm chung: đều l&agrave;m việc ở chợ hải sản Hoa Nam.</p> <p>Ng&agrave;y 1/1, cảnh s&aacute;t tới c&ugrave;ng c&aacute;c quan chức y tế v&agrave; đ&oacute;ng cửa chợ. <em>T&acirc;n Hoa X&atilde; </em>đưa tin khu chợ được sửa chữa. Nhưng s&aacute;ng h&ocirc;m đ&oacute;, c&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n phải d&ugrave;ng đồ bảo hộ để tẩy rửa, khử tr&ugrave;ng c&aacute;c gian h&agrave;ng.</p> <p>Đối với c&ocirc;ng ch&uacute;ng, sự kiện đ&oacute; l&agrave; phản ứng đầu ti&ecirc;n của ch&iacute;nh quyền đối với căn bệnh lạ. Giới chức tỏ ra b&igrave;nh thản, cho biết đ&atilde; chặn được virus ở nguồn, số ca bệnh giới hạn, kh&ocirc;ng l&acirc;y người sang người.</p> <p>&ldquo;Tỏ ra lạc quan v&agrave; tự tin, trong khi chưa c&oacute; trong tay dữ liệu, l&agrave; chiến lược rất nguy hiểm&rdquo;, Alexandra Phelan, giảng vi&ecirc;n, nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu thuộc khoa sinh học ph&acirc;n tử v&agrave; miễn dịch tại Đại học Georgetown, <span>Mỹ</span>, n&oacute;i.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 5 merlin_167972472_e8c92c5c_2279_4366_b655_5f0ac4315622_superJumbo_AFP.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/16/merlin_167972472_e8c92c5c_2279_4366_b655_5f0ac4315622_superjumbo_afp.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Vũ H&aacute;n ng&agrave;y 27/1. Th&agrave;nh phố n&agrave;y vẫn tổ chức bữa tiệc tất ni&ecirc;n lớn v&agrave;o giữa th&aacute;ng 1. Ảnh: <em>AFP</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>Ca tử vong đầu ti&ecirc;n xảy ra 9 ng&agrave;y sau khi chợ bị đ&oacute;ng cửa l&agrave; một người đ&agrave;n &ocirc;ng thường đi chợ đ&oacute;, t&ecirc;n Zeng, 61 tuổi. Hai ng&agrave;y sau, ch&iacute;nh quyền mới c&ocirc;ng bố ca tử vong n&agrave;y.</p> <p>Nhưng họ kh&ocirc;ng đề cập chi tiết quan trọng để hiểu được qu&aacute; tr&igrave;nh ph&aacute;t t&aacute;n của virus: vợ của &ocirc;ng Zeng bắt đầu c&oacute; triệu chứng 5 ng&agrave;y sau &ocirc;ng Zeng. V&agrave; b&agrave; chưa bao giờ tới khu chợ đ&oacute;.</p> <h3><strong>Giữ k&iacute;n c&aacute;c ca l&acirc;y từ người sang người trong 3 tuần</strong></h3> <p>C&aacute;ch chợ khoảng 30 km, c&aacute;c nh&agrave; khoa học ở Viện Virus học Vũ H&aacute;n, bao gồm Zheng-Li Shi, từng tham gia chống dịch SARS, đang nghi&ecirc;n cứu mẫu bệnh từ c&aacute;c bệnh nh&acirc;n đầu ti&ecirc;n.</p> <p>Trong khi c&ocirc;ng ch&uacute;ng c&ograve;n chưa biết về virus, b&agrave; v&agrave; c&aacute;c cộng sự nhanh ch&oacute;ng chắp nối th&ocirc;ng tin, ph&aacute;t hiện ra virus n&agrave;y li&ecirc;n quan tới SARS. Cấu tr&uacute;c gene của chủng virus corona mới cho thấy n&oacute; c&oacute; thể c&ugrave;ng vật chủ l&agrave; dơi.</p> <p>Đại dịch SARS bắt đầu khi chủng virus corona l&acirc;y từ dơi sang người th&ocirc;ng qua con cầy hương, lo&agrave;i vật được nu&ocirc;i v&agrave; ti&ecirc;u thụ một c&aacute;ch hợp ph&aacute;p. C&oacute; khả năng chủng virus corona mới đ&acirc;y đ&atilde; đi theo con đường tương tự, c&oacute; thể đ&atilde; đi qua chợ hải sản Hoa Nam hoặc một chợ kh&aacute;c.</p> <p>C&ugrave;ng thời điểm đ&oacute;, b&aacute;c sĩ Li v&agrave; c&aacute;c chuy&ecirc;n gia kh&aacute;c ở Vũ H&aacute;n bắt đầu cảnh b&aacute;o c&aacute;c đồng nghiệp. Lu Xiaohong, Trưởng khoa ti&ecirc;u h&oacute;a bệnh viện th&agrave;nh phố số 5, n&oacute;i với tờ <em>China Youth Daily </em>c&aacute;ch đ&acirc;y v&agrave;i ng&agrave;y rằng từ ng&agrave;y 25/12, b&agrave; đ&atilde; nghe th&ocirc;ng tin căn bệnh lạ đ&atilde; l&acirc;y giữa c&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế, tận ba tuần trước khi giới chức thừa nhận điều đ&oacute;.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 6 corona_3.2.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/23/virus_final_0302.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Đồ họa: <em>Minh Hồng</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>L&uacute;c đ&oacute;, b&agrave; kh&ocirc;ng c&ocirc;ng khai điều m&igrave;nh biết, nhưng đ&atilde; cố cảnh b&aacute;o ri&ecirc;ng một ng&ocirc;i trường nằm gần khu chợ kh&aacute;c.</p> <p>Tuần đầu th&aacute;ng 1, khoa cấp cứu bệnh viện số 5 bắt đầu đ&ocirc;ng bệnh nh&acirc;n, bao gồm c&aacute;c ca l&acirc;y giữa th&agrave;nh vi&ecirc;n trong gia đ&igrave;nh, r&otilde; r&agrave;ng cho thấy virus corona c&oacute; thể l&acirc;y được từ qua tiếp x&uacute;c giữa người với người.</p> <p>Vẫn &iacute;t ai biết chủng virus mới n&agrave;y nghi&ecirc;m trọng đến thế n&agrave;o, cho tới khi đ&atilde; qu&aacute; muộn, theo b&agrave; Lu Xiaohong.</p> <p>Cũng trong tuần đầu th&aacute;ng 1, ở Viện Virus học Vũ H&aacute;n, b&aacute;c sĩ Shi, người từng tham gia chống dịch SARS, đ&atilde; t&aacute;ch được đoạn gene di truyền, đặt cho n&oacute; c&aacute;i t&ecirc;n viết tắt 2019-nCoV, rồi c&ocirc;ng bố ph&aacute;t hiện của m&igrave;nh tr&ecirc;n cơ sở dữ liệu c&ocirc;ng khai để giới khoa học mọi nơi c&oacute; thể nghi&ecirc;n cứu.</p> <p>Ph&aacute;t hiện n&agrave;y cho ph&eacute;p giới khoa học khắp thế giới nhanh ch&oacute;ng v&agrave;o cuộc để nghi&ecirc;n cứu c&ocirc;ng cụ x&eacute;t nghiệm virus.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 7 merlin_167638206_468cdf21_ff03_472e_9787_181fda4f7bc5_superJumbo_China_Daily_Reuters.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/15/merlin_167638206_468cdf21_ff03_472e_9787_181fda4f7bc5_superjumbo_china_daily_reuters.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế ở H&agrave;ng Ch&acirc;u, Trung Quốc đo th&acirc;n nhiệt h&agrave;nh kh&aacute;ch đi t&agrave;u từ Vũ H&aacute;n ng&agrave;y 23/1. Ảnh: <em>China Daily/Reuters</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <h3><strong>Kh&ocirc;ng biết nguy cơ, chồng để vợ bị l&acirc;y bệnh</strong></h3> <p>Giữa t&igrave;nh thế nguy cấp, Thị trưởng Vũ H&aacute;n Chu Ti&ecirc;n Vượng lại d&agrave;nh thời gian để quảng b&aacute; c&aacute;c dự &aacute;n y tế trong tương lai cho th&agrave;nh phố. Đ&acirc;y l&agrave; m&ugrave;a đại hội v&agrave; kh&ocirc;ng phải thời điểm n&ecirc;n để c&oacute; tin xấu.</p> <p>Vũ H&aacute;n cũng giữ kế hoạch tổ chức tất ni&ecirc;n lớn cho 40.000 gia đ&igrave;nh, sự kiện cho thấy giới l&atilde;nh đạo th&agrave;nh phố đ&atilde; qu&aacute; coi nhẹ đe dọa từ virus, theo một số nh&agrave; quan s&aacute;t.</p> <p>Trong khi đại hội diễn ra, giới chức y tế Vũ H&aacute;n mỗi ng&agrave;y vẫn tuy&ecirc;n bố, sai với thực tế, rằng kh&ocirc;ng c&oacute; ca nhiễm mới, kh&ocirc;ng c&oacute; bằng chứng l&acirc;y nhiễm từ người sang người, v&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế n&agrave;o bị nhiễm bệnh.</p> <p>&ldquo;Ch&uacute;ng t&ocirc;i biết những điều đ&oacute; l&agrave; sai&rdquo;, một bản khiếu nại nộp l&ecirc;n Ủy ban Y tế Quốc gia qua một trang web ch&iacute;nh phủ viết. Người nộp đơn khiếu nại giấu t&ecirc;n cho biết m&igrave;nh l&agrave; một b&aacute;c sĩ ở Vũ H&aacute;n, v&agrave; tường tr&igrave;nh về số ca bệnh lạ bắt đầu từ ng&agrave;y 12/1.</p> <p>Theo bản khiếu nại, c&aacute;c quan chức đ&atilde; y&ecirc;u cầu b&aacute;c sĩ trong một bệnh viện h&agrave;ng đầu th&agrave;nh phố &ldquo;đừng d&ugrave;ng từ vi&ecirc;m phổi virus&rdquo; trong hồ sơ bệnh &aacute;n.</p> <p>Điều đ&oacute; khiến mọi người coi nhẹ th&ocirc;ng tin về virus. &ldquo;Nếu b&aacute;c sĩ kh&ocirc;ng ghi v&agrave;o bệnh &aacute;n, th&igrave; chắc những th&ocirc;ng tin về virus c&oacute; lẽ chỉ l&agrave; thổi phồng&rdquo;, người b&aacute;c sĩ viết đơn khiếu nại giải th&iacute;ch.</p> <p>Dong Guanghe bị sốt v&agrave;o ng&agrave;y 8/1 ở Vũ H&aacute;n, được đi viện rồi cho về nh&agrave;. 10 ng&agrave;y sau, vợ của &ocirc;ng cũng bị sốt với triệu chứng tương tự. &ldquo;Thời sự kh&ocirc;ng n&oacute;i g&igrave; về độ nghi&ecirc;m trọng của dịch bệnh&rdquo;, con g&aacute;i họ, Dong Mingjing, n&oacute;i. &ldquo;T&ocirc;i tưởng họ bị cảm lạnh th&ocirc;ng thường&rdquo;.</p> <p>C&aacute;c chuy&ecirc;n gia cũng hiểu lầm trước c&aacute;c th&ocirc;ng tin n&agrave;y. &ldquo;Nếu kh&ocirc;ng c&oacute; th&ecirc;m c&aacute;c ca mới trong những ng&agrave;y tới, coi như đợt dịch kết th&uacute;c&rdquo;, Guan Yi, một gi&aacute;o sư c&oacute; tiếng về bệnh truyền nhiễm ở Đại học Hong Kong, ph&aacute;t biểu ng&agrave;y 15/1. Tương tự, th&ocirc;ng c&aacute;o của WHO những ng&agrave;y đ&oacute; cũng mang t&iacute;nh trấn an, b&igrave;nh tĩnh.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 8 merlin_168095493_5bf50dc1_b039_4301_a0a5_4e17ca8eda74_superJumbo_AP.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/17/merlin_168095493_5bf50dc1_b039_4301_a0a5_4e17ca8eda74_superjumbo_ap.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>Bệnh viện d&atilde; chiến đang được x&acirc;y dựng ở Vũ H&aacute;n ng&agrave;y 31/1. Ảnh: <em>AP.</em></p> </td> </tr> </tbody> </table> <h3><strong>Chỉ h&agrave;nh động sau lệnh của &ocirc;ng Tập</strong></h3> <p>Nhưng những ca tử vong đầu ti&ecirc;n, c&ugrave;ng với việc ph&aacute;t hiện bệnh ở nước ngo&agrave;i, sớm buộc l&atilde;nh đạo cấp cao ở Bắc Kinh phải ch&uacute; &yacute;. Ch&iacute;nh quyền trung ương cử Chung Nam Sơn, chuy&ecirc;n gia dịch tễ học uy t&iacute;n từng đ&oacute;ng vai tr&ograve; cốt l&otilde;i đẩy l&ugrave;i dịch SARS, tới Vũ H&aacute;n.</p> <p>&Ocirc;ng tới v&agrave;o ng&agrave;y 18/1, v&agrave; giọng điệu trong c&aacute;c tuy&ecirc;n bố của l&atilde;nh đạo Vũ H&aacute;n nhanh ch&oacute;ng thay đổi. Một buổi họp của tỉnh Hồ Bắc k&ecirc;u gọi c&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế ưu ti&ecirc;n căn bệnh lạ n&agrave;y. T&agrave;i liệu nội bộ của Bệnh viện C&ocirc;ng đo&agrave;n Vũ H&aacute;n cảnh b&aacute;o nh&acirc;n vi&ecirc;n rằng virus corona c&oacute; thể l&acirc;y qua nước bọt.</p> <p>Ng&agrave;y 20/1, hơn một th&aacute;ng kể những ca đầu ti&ecirc;n, những lo ngại &acirc;m ỉ cuối c&ugrave;ng đ&atilde; b&ugrave;ng l&ecirc;n trong mắt c&ocirc;ng ch&uacute;ng. Tiến sĩ Chung Nam Sơn tuy&ecirc;n bố tr&ecirc;n truyền h&igrave;nh quốc gia l&agrave; chắc chắn virus corona l&acirc;y từ người sang người. Tệ hơn nữa, một bệnh nh&acirc;n đ&atilde; l&acirc;y bệnh cho 14 nh&acirc;n vi&ecirc;n y tế.</p> <p>Chủ tịch Tập Cận B&igrave;nh vừa đi thăm Myanmar lần đầu l&ecirc;n tiếng về dịch bệnh, y&ecirc;u cầu c&aacute;c quan chức ưu ti&ecirc;n bảo vệ người d&acirc;n, v&agrave; nhấn mạnh sự minh bạch về số ca bệnh.</p> <p>Chỉ sau lệnh của &ocirc;ng Tập, bộ m&aacute;y ch&iacute;nh quyền Trung Quốc mới thực sự h&agrave;nh động. Khi ấy, mới c&oacute; ba ca tử vong. Gần hai tuần sau, số ca tử vong đ&atilde; tăng l&ecirc;n 304 t&iacute;nh đến s&aacute;ng 2/2.</p> <p>Vũ H&aacute;n bắt đầu cấm tour du lịch. Người d&acirc;n bắt đầu đeo khẩu trang.</p> <p>Guan Yi, chuy&ecirc;n gia Hong Kong trước đ&oacute; đ&atilde; giảm nhẹ mối đe dọa virus, giờ đ&acirc;y thực sự lo lắng. &Ocirc;ng n&oacute;i với giới chức Hong Kong rằng dịch bệnh &ldquo;đ&atilde; vượt qu&aacute; tầm kiểm so&aacute;t&rdquo;, rồi nhanh ch&oacute;ng đặt m&aacute;y bay rời đi. Chỉ hai ng&agrave;y sau, Hong Kong đ&oacute;ng cửa, động th&aacute;i chỉ được thực hiện với sự đồng &yacute; từ Bắc Kinh, theo<em> New York Times</em>.</p> <table align="right"> <tbody> <tr> <td><img alt="Chan chu va sai lam, Vu Han bo lo co hoi chan dai dich tu som hinh anh 9 00virus_reconstruct_6_superJumbo_NYT.jpg" src="https://khds.1cdn.vn/2020/01/24/00virus_reconstruct_6_superjumbo_nyt.jpg" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p>B&aacute;c sĩ Li trong Bệnh viện Trung ương Vũ H&aacute;n ng&agrave;y 31/1. Ảnh: <em>New York Times</em>.</p> </td> </tr> </tbody> </table> <p>Đến khi Vũ H&aacute;n c&oacute; lệnh phong tỏa, người d&acirc;n ở đ&acirc;y mới hiểu sự trầm trọng của dịch bệnh. Họ cố rời Vũ H&aacute;n qua s&acirc;n bay, ga t&agrave;u trước hạn cuối v&agrave;o s&aacute;ng ng&agrave;y 23/1. Bệnh viện đ&ocirc;ng người tới kh&aacute;m v&igrave; nghi đ&atilde; nhiễm virus.</p> <p>Thị trưởng Vũ H&aacute;n Chu Ti&ecirc;n Vượng sau n&agrave;y nhận tr&aacute;ch nhiệm v&igrave; đ&atilde; chậm trễ b&aacute;o c&aacute;o mức độ của dịch bệnh, nhưng cho rằng luật chỉ cho ph&eacute;p tỉnh tuy&ecirc;n bố dịch bệnh nếu trung ương cho ph&eacute;p. &ldquo;T&ocirc;i chỉ c&oacute; thể c&ocirc;ng bố th&ocirc;ng tin nếu được cho ph&eacute;p&rdquo;, &ocirc;ng n&oacute;i.</p> <p>Nỗ lực cảnh b&aacute;o từ những ng&agrave;y đầu của b&aacute;c sĩ Li kh&ocirc;ng c&ograve;n bị coi l&agrave; phạm ph&aacute;p. T&ograve;a &aacute;n Tối cao viết tr&ecirc;n mạng x&atilde; hội đoạn b&igrave;nh luận chỉ tr&iacute;ch cảnh s&aacute;t v&igrave; đ&atilde; điều tra những người ban đầu cố gắng b&aacute;o động về dịch bệnh. 8 người bị điều tra v&igrave; &ldquo;ph&aacute;t t&aacute;n tin đồn&rdquo; được minh oan.</p> <p>&ldquo;C&oacute; lẽ việc ph&ograve;ng chống v&agrave; kiểm so&aacute;t chủng virus corona mới h&ocirc;m nay đ&atilde; tốt hơn nếu c&ocirc;ng ch&uacute;ng đ&atilde; tin v&agrave;o c&aacute;c &lsquo;tin đồn&rsquo; khi đ&oacute; v&agrave; bắt đầu đeo khẩu trang, c&oacute; những biện ph&aacute;p vệ sinh v&agrave; tr&aacute;nh xa chợ b&aacute;n động vật hoang d&atilde;&rdquo;, phần b&igrave;nh luận của T&ograve;a &aacute;n Tối cao viết.</p> <p>B&aacute;c sĩ Li 34 tuổi v&agrave; c&oacute; một con. &Ocirc;ng v&agrave; vợ sắp c&oacute; con thứ hai m&ugrave;a h&egrave; n&agrave;y, v&agrave; &ocirc;ng đang hồi phục trong bệnh viện. Trả lời phỏng vấn <em>New York Times</em> qua tin nhắn, &ocirc;ng cho biết cảm thấy giận dữ v&igrave; c&aacute;c h&agrave;nh động của cảnh s&aacute;t.</p> <p>&ldquo;Nếu c&aacute;c quan chức đ&atilde; c&ocirc;ng khai th&ocirc;ng tin về dịch bệnh sớm hơn&rdquo;, &ocirc;ng viết. &ldquo;T&ocirc;i nghĩ đ&atilde; c&oacute; thể tốt hơn rất nhiều. Lẽ ra phải mở hơn v&agrave; minh bạch hơn&rdquo;.</p> <figure class="video cms-video" data-video-src="https://znews-mcloud-bf-s2.zadn.vn/fy1j_aB-Edg/45ddfeffb4bf5de104ae/e762927dfc3815664c29/720/28236af472b49beac2a5.mp4?authen=exp=1580877241~acl=/fy1j_aB-Edg/*~hmac=ba84441e602c07c54c0e60fdf79765b5" false="" source-url="/video-nguoi-phu-nu-bi-loi-khoi-sieu-thi-trung-quoc-vi-khong-deo-khau-trang-post1042451.html"> <div> <video allowads="true" aspect="16:9" controls="controls" mediaid="28236af472b49beac2a5" muted="" onlyvietnam="false" playsinline="" poster="https://znews-photo.zadn.vn/w660/Uploaded/qhj_jwrscslhfo/2020_02_03/5.jpg" preload="none" src="https://znews-mcloud-bf-s2.zadn.vn/RtbSVCpcxZk/f4304e120452ed0cb443/2e095a163453dd0d8442/480/28236af472b49beac2a5.mp4?authen=exp=1580877241~acl=/RtbSVCpcxZk/*~hmac=a91ffc31353d409bba87b0d5239336f7"><source label="Auto" src="https://znews-mcloud-mpl-s2.zadn.vn/di52BtCZoI4/whls/vod/0/LL1HkuEdegA2We5q3Xa/28236af472b49beac2a5.m3u8?authen=exp=1580834041~acl=/di52BtCZoI4/*~hmac=682f678c5687c43e842e0c35dc237d3c" type="application/x-mpegURL" /><source label="SD" res="480" src="https://znews-mcloud-bf-s2.zadn.vn/RtbSVCpcxZk/f4304e120452ed0cb443/2e095a163453dd0d8442/480/28236af472b49beac2a5.mp4?authen=exp=1580877241~acl=/RtbSVCpcxZk/*~hmac=a91ffc31353d409bba87b0d5239336f7" type="video/mp4" /><source label="HD" res="720" src="https://znews-mcloud-bf-s2.zadn.vn/fy1j_aB-Edg/45ddfeffb4bf5de104ae/e762927dfc3815664c29/720/28236af472b49beac2a5.mp4?authen=exp=1580877241~acl=/fy1j_aB-Edg/*~hmac=ba84441e602c07c54c0e60fdf79765b5" type="video/mp4" /></video> </div> <figcaption><strong><span>Người phụ nữ bị l&ocirc;i khỏi si&ecirc;u thị Trung Quốc v&igrave; kh&ocirc;ng đeo khẩu trang</span></strong> Nữ kh&aacute;ch h&agrave;ng c&oacute; th&aacute;i độ kh&aacute;ng cự khi bị hai nh&acirc;n vi&ecirc;n an ninh k&eacute;o ra ph&iacute;a lối đi của si&ecirc;u thị Space ở th&agrave;nh phố Thẩm Quyến, tỉnh Quảng Đ&ocirc;ng, h&ocirc;m 29/1.</figcaption> </figure> <section class="section article-news-coverage" id="article-news-coverage"> <header class="section-title"> <h3>&nbsp;</h3> </header> </section> </div>

Theo news.zing.vn
back to top