Cá nhân bán pháo hoa trên mạng có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Hiện đã là năm thứ ba dòng pháo hoa không tiếng nổ (pháo hoa Z121) được Nhà máy Z21 sản xuất và bán ra thị trường nhằm phục vụ nhu cầu giải trí của người dân. Theo quy định, chỉ các đại lý pháo hoa được cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp phép mới được kinh doanh mặt hàng pháo hoa, nhưng thực tế trên các trang thương mại điện tử và các hội nhóm mạng xã hội, sản phẩm pháo hoa đang được rao bán rất phổ biến.

Ảnh minh họa.

Chỉ cần vào mạng gõ cụm từ "mua, bán pháo nổ, pháo hoa nổ", "pháo hoa Z121" hàng loạt tài khoản đăng thông tin bán mặt hàng này đã được hiển thị. Toàn bộ giao dịch về việc mua, bán pháo hoa đăng tải một cách công khai và diễn ra vô cùng sôi động. Nhiều chủ tài khoản facebook khẳng định, toàn bộ số pháo hoa được đăng bán là pháo do Bộ Quốc phòng sản xuất nên đảm bảo tính hợp pháp, đầy đủ hóa đơn, chứng từ và an toàn cho người sử dụng. Cách thức rao bán pháo hoa qua mạng xã hội khá đa dạng.

Người bán “hồn nhiên” rao, người mua vô tư lựa, mà không biết rằng, cá nhân bán pháo hoa của nhà máy Z121 trên mạng xã hội mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép là không phù hợp với quy định của pháp luật. Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn Phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, pháp luật Việt Nam hiện cho phép tổ chức, cá nhân sử dụng pháo hoa "không nổ" trong những dịp lễ, Tết, trong những dịp kỷ niệm cá nhân. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại pháo hoa đều được sử dụng. Việc mua bán pháo hoa có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước để đảm bảo an ninh, an toàn, phòng chống cháy nổ.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn Phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội)

Theo luật sư, hiện việc quản lý, sử dụng pháo hoa được thực hiện theo quy định tại Nghị định 137/2020/NĐ-CP năm 2020 của Chính phủ. Đối với pháo hoa “không nổ”, việc sử dụng được quy định tại Điều 17 của Nghị định này như sau: Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, Tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.Theo quy định tại khoản 2, Điều 14 của Nghị định 137, việc kinh doanh pháo hoa phải bảo đảm các điều kiện sau đây: Chỉ tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được kinh doanh pháo hoa và phải được cơ quan Công an có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh, trật tự; bảo đảm các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy, phòng ngừa, ứng phó sự cố và bảo vệ môi trường;

Kho, phương tiện vận chuyển, thiết bị, dụng cụ phục vụ kinh doanh pháo hoa phải phù hợp, bảo đảm điều kiện về bảo quản, vận chuyển, phòng cháy và chữa cháy; Người quản lý, người phục vụ có liên quan đến kinh doanh pháo hoa phải được huấn luyện về kỹ thuật an toàn và chỉ được kinh doanh pháo hoa bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật theo quy định.

Việc cấp phép cho các tổ chức, cá nhân mua bán vận chuyển pháo hoa được thực hiện theo quy định tại điều 16 của Nghị định 137. Theo đó, chỉ các tổ chức cá nhân nào đủ điều kiện theo quy định của pháp luật và nộp hồ sơ thủ tục được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thì mới được mua bán loại pháo hoa này. Đối với các cơ sở kinh doanh đã được cấp phép mua bán pháo hoa do nhà máy Z121 sản xuất thì phải tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn. Hiện pháp luật không cấm các doanh nghiệp này quảng cáo bán hàng trên sàn thương mại điện tử, các nền tảng mạng xã hội nên đối với các doanh nghiệp đã được cấp phép thì được phép bán trên các nền tảng điện tử.

Còn đối với các tổ chức, cá nhân không được cấp phép bán loại pháo hoa này thì cũng không được phép quảng cáo, không được phép thực hiện hành vi bán pháo hoa trên không gian mạng. Trường hợp các tổ chức cá nhân tự ý quảng cáo, giới thiệu, rao bán pháo nổ, pháo hoa nổ hoặc trường hợp rao bán pháo hoa mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền thì đây là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà người thực hiện hành vi này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương, pháo hoa là sản phẩm kinh doanh có điều kiện. Hiện nay, chỉ có 2 doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được cấp phép kinh doanh sản phẩm pháo hoa là Nhà máy Z121 và Tổng Công ty Kinh tế kỹ thuật Công nghiệp quốc phòng (Tổng Công ty GAET). Trong đó, Nhà máy Z121 hiện có 247 cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm pháo hoa tại 52/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.