ADN đem lại kết quả gì?

Tại Trung Quốc, các công ty xét nghiệm ADN đang mọc lên như nấm, với lời hứa sẽ cho các bậc phụ huynh biết được tiềm năng của con họ, về cả trí tuệ và cảm xúc đề đầu tư cho hiệu quả. Các gói kiểm tra ADN rất đắt khách.

Trào lưu xét nghiệm gene khám phá tài năng cho trẻ cũng đã xuất hiện ở Việt Nam như dịch vụ tại Genetica ở Hà Nội và TPHCM. Genetica hiện có 3 gói xét nghiệm giải mã gene dành riêng cho phát triển toàn diện trẻ em, đó là G-K Fit: Giải mã về nhu cầu dinh dưỡng, thể chất cho trẻ như xác định chế độ ăn cơ bản, chuyển hóa chất, nhu cầu vitamin/khoáng chất, nguy cơ sức khỏe (béo phì, tim mạch, tiểu đường); G-K Edu: Giải mã về trí tuệ và tính cách như tính cách (hướng ngoại, hướng nội), hành vi, IQ, EQ, năng khiếu; G-K Brite: Giải mã toàn diện cho trẻ bao gồm của G-K Fit và G-K Edu. Các mức giá dao động từ 10.950.000 đồng đến 20.950.000 đồng. Ngoài ra còn có gói hiện thực hóa bản thân có giá từ 4.950.000 đồng đến 26.950.000 đồng.

Theo quảng cáo thì Genetica là công ty có trụ sở tại Mỹ ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phân tích gene, giải mã các thông tin di truyền được chứng nhận bởi Illumina, tổ chức giải mã gene số một thế giới. Công ty cũng hợp tác với Illumina và Thermo Fisher để tạo ra con chip giải mã gene dành riêng cho người châu Á, độ chính xác lên đến hơn 99%, được xác thực bởi International Hapmap. Theo đó, một người có thể là một tài năng thể thao hay không, có khả năng thải độc không, có tính kỷ luật không, thay có khả năng dung nạp sữa hay không… đều do gene quyết định.

Không có cơ sở khoa học

GS.TS Lê Đình Lương, Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền cho biết, cho đến nay, chưa có cơ sở khoa học để nói rằng xét nghiệm gene có thể đọc được các chỉ số như thông minh, khả năng thiên bẩm, tính cách, hay thiên hướng lĩnh vực nọ kia…  Về nguyên lý, tất các các biểu hiện của sự sống trong đó có cả trí tuệ đều do gene quyết định. Để xác định một người có thiên hướng cụ thể nào đó, năng lực trí tuệ bẩm sinh nào đó, cần đến rất nhiều gene tập hợp trong một cơ thể. Nhưng về nguyên lý giảm phân của gene thì khả năng có nhiều gene nổi trội tập hợp ở một người là xác suất rất nhỏ, hàng tỉ người mới có những người lỗi lạc là Anhxtanh, Newton…. 

Do vậy, kết quả xét nghiệm gene cho thấy người đó chỉ có 1-2 gene biểu hiện về năng lực A, thì không thể kết luận người đó có thiên hướng phát triển theo lĩnh vực A. Bởi ngoài gene A, còn có hàng trăm gen B, C, D…. khác. Nghĩa là, xác suất đúng của khả năng đó chỉ là khoảng 1-2% thôi, vậy thì có nên bỏ tiền ra làm các xét nghiệm như vậy hay không?

“Muốn biết trẻ có thiên hướng lĩnh vực nào thì phải gần gũi, quan tâm, chia sẻ, quan sát, hỏi han, chơi với chúng… để thấu hiểu chúng. Nhiều người phó mặc việc đó cho tờ xét nghiệm gene là rất sai lầm. Đúng là mỗi đứa trẻ sinh ra đều có những thiên hướng phát triển cụ thể của bản thân, nhưng việc xét nghiệm gene không nói lên điều gì cả. Đó là chưa kể công thức kiểu gene + môi trường = kiểu hình. Nghĩa là môi trường có yếu tố rất lớn trong việc hình thành tính cách, tài năng, trí tuệ của trẻ. Việc quyết định có cho trẻ làm các xét nghiệm này hay không là quyết định của mỗi người, nhưng đừng để bản thân bị lừa, trở thành phong trào lừa, rất phản khoa học”, GS.TS Lê Đình Lương chia sẻ.

“Việc xét nghiệm gene này cũng giống như trò sinh trắc vân tay để phát hiện tài năng của trẻ, không hơn gì việc bói toán. Đáng buồn là nhiều cha mẹ lại rất tin tưởng và sẵn sàng bỏ tiền làm dịch vụ”, GS.TS Lê Đình Lương.