Không chỉ tổn thương khớp

Viêm khớp là đặc trưng của nhiều kiểu viêm khớp khác nhau. Bệnh có nguyên nhân không rõ ràng, có thể xảy ra sau một chấn thương khớp hoặc có liên quan với nhiễm khuẩn. Các cơn kịch phát thường xảy ra sau một chấn động tinh thần hoặc sau một bệnh xen kẽ khác. Bệnh thường xảy ra ở trẻ gái và tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở tuổi từ 1 - 4 tuổi và từ 9 - 14 tuổi, với rất nhiều biểu hiện:

Tổn thương khớp: Thường xảy ra ở bất kỳ một hay nhiều khớp như khớp gối, mắt cá, ngón chân, cổ tay, ngón tay... với các biểu hiện sưng, nóng, đau, khi cử động; Có tình trạng cứng khớp: Thường xảy ra vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc sau khi bất động. Bệnh nhi thường vận động khó khăn, gọi là hiện tượng phá gỉ khớp buổi sáng; Các khớp ngón tay thường gây biến dạng ngón tay ở khoảng 50% số trẻ mắc bệnh.

Các biểu hiện toàn thân: Trẻ thường ở trạng thái dễ bị kích động, biếng ăn, quấy khóc. Có thể sốt cao tới 41 độ C hoặc thấp hơn hoặc kéo dài; Có thể có ban thấp với đặc trưng là các chấm màu hồng nhỏ, kín đáo, ở giữa nhạt màu. Ban chấp thường mọc ở thân mình và chân tay; Thiếu máu phổ biến thường gặp ở các thể nặng; Gan lách to và nổi hạch ở nhiều nơi; Viêm mống mắt và thể mi với các triệu chứng đỏ và đau mắt, sợ ánh sáng, giảm thị lực.

Tiến triển và tiên lượng bệnh: Nói chung có tiên lượng tốt, ít khi đe dọa tính mạng. Bệnh có thể kéo dài hàng năm với các biến chứng như biến dạng khớp.

Điều trị kết hợp với theo dõi tại nhà

Mục đích của việc điều trị trước mắt và lâu dài gồm: Giữ gìn tốt chức phận của khớp và các biểu hiện ngoài khớp; Nâng đỡ tinh thần.

Khi có những biểu hiện của viêm khớp dạng thấp, bố mẹ nên cho trẻ đi khám và điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc. Phối hợp chặt chẽ với thầy thuốc trong việc điều trị. Các thuốc dùng để chống viêm khớp thường được các thầy thuốc chỉ định là Aspirin. Thời gian điều trị vài tuần đến vài tháng, thậm chí có thể dùng hằng năm. Nên dùng Aspirin PH8 trong hoặc sau bữa ăn để tránh tác dụng phụ của thuốc. Bố mẹ trẻ cần chú ý phát hiện sớm các triệu chứng ngộ độc thuốc như thở nhanh, lơ mơ, rối loạn dạ dày, ruột...; Nên động viên trẻ luyện thể dục để duy trì và tăng cường trương lực cơ ở gần các khớp bị bệnh, nhưng nên tránh hoạt động quá mức gây mệt mỏi và đau khớp. Có thể dùng nẹp ở đầu gối, cổ tay... để chống biến dạng khớp trong một số trường hợp.

Đông y gọi bệnh này là “tý chứng” và có nhiều kinh nghiệm trong điều trị bệnh này. Có nhiều bài thuốc cổ phương điều trị tý chứng gồm: Độc hoạt tang ký sinh thang, Tỳ giải thắng thấp thang... Ở đây, xin giới thiệu một số vị thuốc quanh nhà, quanh vườn đơn giản với mục đích dễ kiếm, dễ dùng để ứng dụng vào điều trị tại gia đình.

Dây đau xương: Dây đau xương sao vàng, hạ thổ, sắc uống hằng ngày 15 - 20g. Cây thuốc này có thể thu hái hoặc mua tại các hàng thuốc Nam.

Đảng sâm: Đảng sâm sắc uống hàng 15 - 20g. Vị thuốc này có thể mua tại các hàng thuốc Bắc.

Một số bài thuốc củ danh y Tuệ Tĩnh trong Nam dược thần hiệu:

Bài 1: Ý dĩ nhân nấu cháo ăn lâu dài.

Bài 2: Giấm tốt lâu năm 1 bát, hành củ 5 lạng giã nát, nấu lẫn cho sôi rồi gói vào vải, chườm nóng chỗ đau.

Bài 3: Bồ kết 0,5kg, muối ăn 1kg đều giã nát, sao nóng, dùng vải xanh gói lại chườm chỗ đau. Nguội lại thay.

Bài 4: Hạt cải tán bột, hòa với lòng trắng trứng gà mà bôi, ngoài lấy băng cuộn lại, ngày thay 1 lần sẽ lành.

Bài 5: Lá ngải cứu, hành cả rễ, gừng bỏ vỏ. Cả 3 thứ lượng đều nhau, giã nát, tẩm rượu xào nóng đắp chỗ đau, lấy lá thầu dầu đắp ngoài rồi buộc lại, ngày thay 5 – 6 lần đến lành thì thôi.

Bài 6: Quả ké đầu ngựa 3 lạng giã nát, mỗi lần dùng 2 – 3 đồng cân (8 - 12g) sắc uống khi hơi đói. Không ăn thịt lợn.

Bài 7: Kim ngân hoa cả lá, trộn với rượu xào nóng đắp vào chỗ đau, nguội thì thay.

TTƯT.BS Quách Tuấn Vinh (nguyên Chủ nhiệm Quân y Tổng cục Chính trị)