Kháng là loại thuốc có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển các loại vi khuẩn hay vi nấm gây bệnh, không có tác dụng đối với virus.

Mỗi loại kháng sinh có tác dụng trên một số vi khuẩn hay cơ quan nhất định trên cơ thể. Khi bị bệnh chúng ta nên đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị thuốc theo hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa.

Tác hại tiềm ẩn của thói quen "tự ý mua và sử dụng thuốc". Ảnh minh họa

Không tìm hiểu kỹ lưỡng, dùng kháng sinh bừa bãi dẫn đến những hậu quả khó lường. Dưới đây là một số tác hại tiềm ẩn của việc lạm dụng thuốc kháng sinh:

Gây kháng thuốc

Kháng kháng sinh (lờn thuốc): Sử dụng kháng sinh bừa bãi có nguy cơ dẫn đến cơ thể người bệnh phát sinh những loại vi khuẩn đề kháng kháng sinh và sản sinh ra chủng loại vi khuẩn thế hệ sau có mức độ đề kháng cả với loại kháng sinh cực mạnh, khi bị bệnh nặng sẽ không có loại kháng sinh tốt hơn để dùng.

Thậm chí người bệnh có thể sẽ tử vong bởi những bệnh nhiễm khuẩn thông thường mà không có kháng sinh điều trị phù hợp.

Bị tác dụng phụ do thuốc

Khi dùng kháng sinh, người bệnh có thể bị kích ứng dạ dày (đau vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua), bị tiêu chảy (kháng sinh tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi của đường ruột).

Kháng sinh có thể gây độc cho gan, thận nếu dùng liều cao, kéo dài.

Kháng sinh có thể gây ra dị ứng, nhẹ chỉ nổi mề đay, ban đỏ, ngứa, buồn nôn, nôn, nặng có thể gây sốc phản vệ, nguy hiểm tính mạng.

Không khỏi bệnh

Tự dùng thuốc kháng sinh chữa bệnh hoặc chữa bệnh theo đơn thuốc của người khác khiến cho bệnh không khỏi (vì thuốc điều trị không đúng bệnh) mà còn dẫn đến nhiều biến chứng.

Ung thư ruột kết

Sử dụng một số loại kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn kỵ khí - bao gồm các loại phổ biến như penicillin, cephalosporin nhiều lần hoặc theo liệu trình kéo dài làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Sự gián đoạn trong hệ vi sinh vật đường ruột có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của vi khuẩn tiềm năng thúc đẩy ung thư. Một số vi khuẩn như E.coli, có thể góp phần gây ung thư ruột kết ở một số trường hợp.

Nguy cơ đặc biệt cao ở những người sử dụng kháng sinh trong thời gian kéo dài từ 30 đến 60 ngày hoặc lâu hơn. Các phát hiện cho thấy những bệnh nhân dùng thuốc kháng sinh trong hơn 60 ngày có nguy cơ mắc ung thư ruột kết cao hơn 17%, so với không dùng thuốc.

Để tránh những hậu quả trên và dùng thuốc được an toàn, hiệu quả, khi có bệnh, người bệnh cần đi khám để được dùng đúng thuốc.

Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, dùng hết liều được kê, kể cả khi cảm thấy khỏe và không được chia sẻ kháng sinh với người khác.

Gây khó khăn cho bác sĩ khám chữa bệnh

Dùng kháng sinh không đúng bệnh, không đúng liều, không đủ thời gian,…có thể làm gia tăng các nguy cơ bị hạn chế sử dụng kháng sinh, đó là một khía cạnh gây khó khăn cho bác sĩ điều trị. Bởi vì, có thể người bệnh dùng nhiều loại thuốc kháng sinh và các loại thuốc dùng không đúng chỉ định sẽ gây nên tình trạng vi khuẩn quen thuốc (nhờn thuốc, kháng thuốc). Do đó, khi những người này mắc phải bệnh nhiễm khuẩn, bác sĩ không biết lựa chọn loại kháng sinh nào cho phù hợp, bệnh sẽ khỏi chậm, bác sĩ phải thay đổi nhiều loại kháng sinh gây tốn kém tiền bạc và thời gian điều trị cho người bệnh.

Nguyên tắc sử dụng kháng sinh an toàn

Chỉ dùng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ

Kháng sinh chỉ điều trị một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Không tự ý mua thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, dược sĩ cũng không tự ý bán thuốc không kê đơn để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Lưu ý rằng uống thuốc kháng sinh khi không cần thiết sẽ gây hại cho cơ thể.

Phải dùng kháng sinh đúng liều đúng cách

Sử dụng đúng loại thuốc, đúng và đủ liều và đúng lượng theo toa thuốc được kê cho bạn, không giữ lại thuốc kháng sinh với mục đích sử dụng lại.

Phải dùng kháng sinh đủ thời gian

Không nên ngưng dùng thuốc ngay cả khi bạn cảm thấy sức khỏe tốt hơn sau vài ngày điều trị, uống đủ thời gian kháng sinh mà bạn được bác sĩ kê đơn. Tùy theo loại bệnh và tình trạng bệnh thời gian dùng kháng sinh có khi dài khi ngắn nhưng thông thường ít nhất 5 ngày.

Đặc biệt, bệnh nhân cần cung cấp thông tin đầy đủ liên quan các bệnh lý đi kèm, thuốc đang dùng, tiền sử dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn của mình, thông báo tình trạng có thai hoặc đang có nhu cầu có thai để được kê đơn loại kháng sinh phù hợp, an toàn cho sức khỏe.

Chỉ nên dùng thuốc kháng sinh khi đã được bác sĩ thăm khám, kiểm tra và kê đơn thuốc để tránh hậu quả khó lường do dùng thuốc không đúng, lạm dụng thuốc và đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình, đặc biệt là trẻ nhỏ.