Sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng vì tự điều trị

Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam đã cứu sống ông Trần Công H. (52 tuổi, Núi Thành – Đà Nẵng) trong tình trạng sốc nhiễm khuẩn nặng do đồng nhiễm xoắn khuẩn Leptospira và sốt xuất huyết dengue, dẫn đến suy gan – suy thận, viêm cơ tim và suy hô hấp tiến triển cực kỳ nguy hiểm.

Trước nhập viện khoảng 10 ngày, ông H. bắt đầu sốt cao, mệt mỏi, ăn uống kém nhưng tự ý mua thuốc nam uống và đến cơ sở tư điều trị truyền dịch không rõ loại. Bệnh không cải thiện mà nặng dần: da vàng, khó thở, mệt nhiều, buộc gia đình đưa đến bệnh viện.

Sau đánh giá nhanh tại Khoa Cấp cứu, người bệnh lập tức được chuyển thẳng lên Khoa Hồi sức tích cực – chống độc. Khi nhập khoa, người bệnh sốt 39°C, mạch nhanh 110–120 lần/phút, huyết áp tụt, suy hô hấp với SpO₂ chỉ 86% khi thở khí trời.

Xét nghiệm xác định người bệnh nhiễm Dengue (IgM dương tính), chức năng gan – thận suy giảm nặng, chỉ số nhiễm trùng (PCT) tăng rất cao; siêu âm ghi nhận tràn dịch màng phổi, màng bụng.

Bác sĩ Lương Thị An, Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc là người trực tiếp tiếp nhận bệnh. Nhận thấy các dấu hiệu không phù hợp với sốc Dengue đơn thuần, bác sĩ đã thăm khám tỉ mỉ và phát hiện vết loét điển hình do ấu trùng mò đốt – dấu hiệu quan trọng gợi ý tình trạng đồng nhiễm thêm một tác nhân vi khuẩn nguy hiểm khác.

Người bệnh nhanh chóng được hồi sức tích cực: Hỗ trợ hô hấp, vận mạch, bổ sung albumin, điện giải, theo dõi nước tiểu đảm bảo tiểu 100 – 200ml/h và các chỉ số chức năng tạng, sẵn sàng lọc máu khi cần. Kháng sinh phổ tác dụng phù hợp được chỉ định ngay (Doxycycline – Azithromycin) nhằm khống chế vi khuẩn gây bệnh.

Sau 5 ngày điều trị, kết quả ghi nhận Leptospira IgM dương tính, xác định người bệnh bị đồng nhiễm xoắn khuẩn – loại vi khuẩn có thể xâm nhập qua da khi tiếp xúc nước bẩn, gây tổn thương gan – thận rất nhanh. Phác đồ được điều chỉnh sang Doxycycline + Ceftriaxone phù hợp.

Sau 7 ngày nỗ lực cứu chữa, người bệnh vượt qua nguy kịch, tỉnh táo hoàn toàn, tự thở, dấu hiệu sinh tồn ổn định. Ông được chuyển về Khoa Bệnh Nhiệt đới ngày 18/11 và xuất viện chiều 20/11.

Chị Trần Thị Diễm M., con gái người bệnh, xúc động chia sẻ: “Gia đình tôi thật sự lo lắng vì ba yếu đi rất nhanh. Nhờ sự tận tâm của các bác sĩ, ba đã vượt qua giai đoạn nguy hiểm nhất. Chúng tôi biết ơn đội ngũ y bác sĩ đã luôn đồng hành và động viên gia đình suốt thời gian điều trị”.

BSCKI. Trần Trường Giang, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc – cho biết: “Xoắn khuẩn Leptospira gây suy gan – thận rất nhanh. Khi sốt cao kèm vàng da, khó thở, tiểu ít, tuyệt đối không tự truyền dịch hay dùng thuốc không rõ nguồn gốc. Đến muộn chỉ vài ngày, bệnh có thể tiến triển suy đa tạng, nguy cơ tử vong rất cao. Người dân cần cẩn trọng nhiễm xoắn khuẩn trong mùa mưa lũ".

Cách phòng ngừa bệnh xoắn khuẩn tránh tử vong

BS Hà Tấn Lộc, Khoa Nội tổng hợp – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn cho biết, Leptospira là một loại xoắn khuẩn nguy hiểm, lây truyền từ động vật sang người. Ở giai đoạn đầu bị nhiễm xoắn khuẩn, người bệnh có biểu hiện sốt, đau cơ, mệt mỏi, ho. Từ ngày thứ 6 – 12 trở đi, nếu không được chữa trị kịp thời sẽ làm tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan trong cơ thể, cụ thể sẽ gây suy gan, suy thận, viêm mạch máu.

Xoắn khuẩn Leptospira thường tồn tại trong ống thận của động vật hoang dã, gia súc và vật nuôi. Những động vật mang xoắn khuẩn Leptospira không có các biểu hiện lâm sàng và xoắn khuẩn này sẽ tồn tại trong thời gian dài, thậm chí tồn tại suốt đời trong cơ thể động vật.

Động vật nhiễm Leptospira sẽ thải vi khuẩn ra môi trường bên ngoài thông qua nước tiểu. Vi khuẩn này tồn tại trong đất một thời gian dài và lây nhiễm cho các động vật khác tạo thành một chu trình khép kín của ổ dịch thiên nhiên.

Thông thường, xoắn khuẩn Leptospira lây truyền từ động vật sang người thông qua các trường hợp sau:

Lây qua da, đặc biệt da có vết trầy xước tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước hoặc đất đã nhiễm khuẩn. Thường gặp ở những người chăn nuôi gia súc trong điều kiện vệ sinh chuồng trại kém, nông dân làm việc ở những cánh đồng trũng, công nhân vệ sinh cống rãnh…

Lây qua đường tiêu hóa: Khi người bệnh ăn thực phẩm chưa chín hoặc uống phải nguồn nước có nhiễm xoắn khuẩn.

Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp lây truyền từ người sang người nhưng rất hiếm gặp.

Người nhiễm xoắn khuẩn Leptospira nếu không được điều trị sớm sẽ dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng tại các cơ quan của cơ thể:

Thận: xoắn khuẩn Leptospira xâm nhập vào xoang kẽ, ống thận gây viêm xoang kẽ và làm hoại tử ống thận, suy thận do thiếu nước hoặc tăng thấm thành mạch, giảm thể tích tuần hoàn

Gan: xoắn khuẩn Leptospira xâm nhập vào gan làm hoại tử trung tâm tiểu thủy, suy gan, gây ra chứng vàng da

Ở trường hợp nặng hơn, xoắn khuẩn sẽ làm viêm mạch, đặc biệt là mao mạch, gây tăng rối loạn tuần hoàn dẫn đến thoát dịch, giảm thể tích tuần hoàn, hậu quả là sốc và trụy mạch.