Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, Tiến sĩ Đặng Văn Cường, Giảng viên Luật hình sự Trường Đại học Thuỷ Lợi cho rằng, thời gian “chiến dịch” chỉ có 3 tháng (90 ngày) và hai mục tiêu đặt ra là rất chính đáng nhưng cũng có rất nhiều khó khăn là “làm sạch” và “làm giàu” dữ liệu.
Hai mục tiêu đặt ra là rất chính đáng
Thực tế không ít các dữ liệu chưa sạch do chưa chính xác thông tin về chủ sử dụng đất, chưa chính xác thông tin về thửa đất, chưa chính xác thông tin về diện tích đất, loại đất... thậm chí thông tin về thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.
Trong thực tiễn cho thấy quá trình đo đạc bản đồ có sai số rất lớn, có biến động về diện tích, về hình thể, thậm chí biến động về loại đất, về chủ sử dụng đất nhưng chưa được cập nhật kịp thời.
Chính vì vậy các thửa đất đã có thông tin nhưng chưa chính xác về người sử dụng đất, về diện tích đất, về loại đất, về nghĩa vụ tài chính, cần phải kiểm tra rà soát để hiệu chỉnh, sửa đổi bổ sung đảm bảo dữ liệu chính xác. Thực hiện tất cả các hoạt động này đảm bảo cho dữ liệu đất đai được sạch, được chuẩn xác.
Đây là một việc rất khó khăn, với thời gian ngắn, lực lượng chức năng phải tập trung cao độ, vận dụng nhiều nguồn thông tin, nhiều phương tiện kỹ thuật, có sự sắp xếp bố trí khoa học, mới có thể làm sạch được dữ liệu đất đai ở địa phương.
Vấn đề đất đai vốn đã phức tạp, rất nhiều tranh chấp khiếu kiện xảy ra, không phải thửa đất nào cũng dễ dàng xác định chính xác thông tin, đặc biệt là các thửa đất đang có tranh chấp, đang có khiếu kiện, đang có quy hoạch, đang biến động về đơn vị địa giới hành chính hoặc có những biến động về chủ sử dụng đất, về loại đất... Vì vậy, mục tiêu làm sạch dữ liệu đất đai là chính đáng, cần phải quyết tâm thực hiện để đảm bảo giá trị của dữ liệu, đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý.
Người dân có cần thiết cung cấp bản photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất?
Một trong các nội dung đáng chú ý là nhiều địa phương cơ quan chức năng yêu cầu người dân cung cấp bản photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và căn cước công dân.
Theo Tiến sĩ Đặng Văn Cường, đây là yêu cầu phù hợp với những trường hợp thửa đất đang có những thông tin khác nhau, cần phải có tài liệu để đối chiếu, để xác minh.
Tuy nhiên, nếu yêu cầu tất cả các hộ dân đều phải photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, photo căn cước công dân để xuất trình cho UBND cấp xã phường hoặc cho các phòng ban đang phụ trách vấn đề làm sạch dữ liệu đất đai thì đây là thủ tục rườm rà, rắc rối và rất lạc hậu.
Nếu tất cả các thửa đất đều phải photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, kèm theo căn cước công dân photo phải cần một lượng cán bộ rất lớn để tra soát, để lưu trữ, trong khi đó những thông tin này hoàn toàn có thể thu thập tại sổ địa chính, các hồ sơ quản lý đất đai của cơ quan có thẩm quyền.
Nghị định số 118/2025/NĐ-CP của Chính phủ: Về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại bộ phận một và Cổng dịch vụ công quốc gia quy định cán bộ không được yêu cầu khai lại, nộp lại hồ sơ, giấy tờ đã có trong hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.
Việc thu thập bản photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và căn cước công dân mà không được bảo quản, quản lý chặt chẽ có thể bị đánh cắp phải bị sử dụng sai mục đích dẫn đến phát sinh nhiều rủi ro cho người sử dụng đất. Thông tin về tài sản của công dân, về nơi ở của công dân, thông tin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thể được xác định là dữ liệu nhạy cảm nên việc thu thập phải bảo vệ, bảo quản nó phải tuân thủ các quy định của pháp luật trong đó có luật bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Với trường hợp thửa đất có thông tin sai lệch, thiếu chính xác hoặc có những thay đổi mà chưa được cập nhật thì cán bộ nên đi đến từng hộ dân để thu thập thông tin, quản lý và sử dụng thông tin theo đúng quy định của pháp luật để đảm bảo bảo mật thông tin cho công dân, giảm thiểu các thủ tục hành chính phiền hà và lãng phí chi phí xã hội.
Trong trường hợp các thửa đất dữ liệu còn chưa đồng bộ, thiếu thống nhất hoặc đang có sự tranh chấp, không thể “làm sạch” được trong thời hạn 90 ngày thì cần phải có thông thống kê báo cáo để có giải pháp tiếp tục “làm sạch” dữ liệu trong thời gian tới.
Bởi vậy các địa phương cần xem xét đến các cách thức, quy trình để thực hiện làm sạch dữ liệu đất đai. Cần phải tận dụng tối đa phương tiện kỹ thuật vào công tác quản lý, thu thập, lưu trữ, bảo quản dữ liệu về đất đai. Không nên yêu cầu tất cả các tổ chức cá nhân sử dụng đất đều phải cung cấp bản photo căn cước công dân và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất như một số địa phương đang làm hiện nay.
Đối với kế hoạch “làm giàu” dữ liệu về đất đai, cần phải đẩy nhanh các thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trên thực tế hiện nay, có rất nhiều các thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vì nhiều lý do khác nhau. Có thể là do có sự thay đổi về quy hoạch, người sử dụng đất không có nhu cầu, chưa thực hiện thủ tục, cũng có thể là do có tranh chấp, khiếu kiện hoặc chưa xác định rõ được nguồn gốc. Việc chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất gây ra rất nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội, ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về đất đai, dễ phát sinh tranh chấp khiếu kiện, không đảm bảo được quyền của người sử dụng đất và có thể phát sinh ra những tiêu cực xã hội.
Nhà nước là cơ quan cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, có hệ thống cơ quan quản lý đất đai từ trung ương đến địa phương nên không có lý do gì để yêu cầu người sử dụng đất phải cung cấp bản photo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, dữ liệu về đất đai mới “giàu”. Làm giàu dữ liệu về đất đai chính là gia tăng dữ liệu trên cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần nào. Hoặc bổ sung các thông tin về đất đai đối với các thửa đất đã có dữ liệu sao cho dữ liệu về đất đai ngày càng đầy đủ, chính xác, đảm bảo hiệu quả trong công tác quản lý và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật, góp phần xây dựng nền kinh tế số trong thời đại cách mạng công nghiệp đang bùng nổ hiện nay.
