Probiotic, hay còn gọi là men vi sinh, là những vi khuẩn sống có lợi cho cơ thể, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Chúng tồn tại tự nhiên trong đường ruột và có thể bổ sung qua thực phẩm lên men (như sữa chua, kim chi, dưa chua) hoặc các sản phẩm bổ sung dạng viên, bột. Khi vào cơ thể, probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức khỏe tổng thể.
Tác dụng của probiotic đối với hệ tiêu hóa
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Trong đường ruột có cả vi khuẩn có lợi và có hại. Khi mất cân bằng (ví dụ do ăn uống không khoa học, stress, lạm dụng kháng sinh), các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy dễ xảy ra. Probiotic giúp bổ sung vi khuẩn có lợi, ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, khôi phục sự cân bằng tự nhiên cho đường ruột.
Hỗ trợ tiêu hóa thức ăn tốt hơn
Probiotic tham gia vào quá trình phân giải thức ăn, đặc biệt là chất xơ và các chất khó tiêu. Nhờ đó, chúng giúp giảm tình trạng đầy hơi, chướng bụng, đồng thời tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng từ thực phẩm.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa
Nhiều nghiên cứu cho thấy probiotic có thể giúp rút ngắn thời gian bị tiêu chảy do nhiễm trùng hoặc do dùng kháng sinh. Ngoài ra, chúng cũng hỗ trợ giảm triệu chứng hội chứng ruột kích thích (IBS) như đau bụng, táo bón, đi ngoài phân lỏng.
Tăng cường miễn dịch đường ruột
Khoảng 70% hệ miễn dịch nằm ở đường ruột. Probiotic giúp kích thích cơ thể sản xuất kháng thể, tăng sức đề kháng chống lại vi khuẩn, virus gây bệnh, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa cũng như bệnh lý toàn thân.
Bảo vệ niêm mạc ruột
Một số chủng probiotic tạo ra chất nhầy giúp tăng cường hàng rào bảo vệ ruột, hạn chế sự bám dính của vi khuẩn gây hại, đồng thời giảm tình trạng viêm nhiễm đường ruột.
Lợi ích của probiotic ngoài hệ tiêu hóa
Tăng cường hệ miễn dịch toàn thân
Không chỉ bảo vệ đường ruột, probiotic còn góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hô hấp, cảm cúm, cảm lạnh. Một số nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên bổ sung probiotic có thời gian mắc bệnh ngắn hơn và mức độ nhẹ hơn so với người không dùng.
Cải thiện sức khỏe làn da
Sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột có thể liên quan đến mụn trứng cá, viêm da cơ địa hay bệnh chàm. Probiotic giúp giảm viêm, cân bằng miễn dịch và cải thiện hàng rào bảo vệ da, nhờ đó hỗ trợ làm dịu các vấn đề da liễu.
Hỗ trợ sức khỏe tinh thần
Đường ruột được coi là “bộ não thứ hai” của cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy probiotic có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương thông qua “trục não – ruột”, giúp giảm lo âu, trầm cảm và cải thiện giấc ngủ. Một số chủng vi khuẩn còn có khả năng sản xuất serotonin – hormone ảnh hưởng đến tâm trạng tích cực.
Tác động đến cân nặng và chuyển hóa
Một số bằng chứng cho thấy probiotic có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo, kiểm soát đường huyết, đồng thời hỗ trợ giảm cân hoặc duy trì cân nặng hợp lý nếu kết hợp với chế độ ăn uống khoa học.
Cách bổ sung probiotic hiệu quả
Qua thực phẩm tự nhiên: Ăn sữa chua, kefir, kim chi, dưa muối đúng cách.
Qua sản phẩm bổ sung: Chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chứa các chủng vi khuẩn được chứng minh an toàn như Lactobacillus, Bifidobacterium.
Kết hợp prebiotic (chất xơ hòa tan có trong rau xanh, chuối, yến mạch…) để nuôi dưỡng probiotic, giúp chúng phát huy tác dụng tốt hơn.
Lưu ý khi dùng probiotic
Người suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh lý đặc biệt nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Không lạm dụng, cần dùng đúng liều và duy trì thói quen ăn uống lành mạnh để đạt hiệu quả.
