Nằm gần biên giới bang California và Nevada, toạ lạc ở nơi thấp nhất, khô nhất và nóng nhất Bắc Mỹ. Vùng đất này trải dài trên 136,2km và có diện tích 7.800km2, nằm ở độ sâu 86m dưới mực nước biển. Tại đây có một chiếc hồ khô Racetrack Playa và những hòn đá lớn nhỏ (có hòn đá nặng tới 320kg), điều đặc biệt là chúng có khả năng tự di chuyển và để lại phía sau những vệt dài trên nền đất nứt nẻ. Ảnh: Geology.com

Chúng có khả năng di chuyển tới gần 5m trong vòng một phút, để lại những "dấu chân" dài lên đến 300m trên bề mặt đất khô cằn, nứt nẻ mà không có bất kỳ sức mạnh nào đẩy chúng.

Có nhiều giả thuyết về việc hòn đá có thể tự di chuyển, bao gồm ảnh hưởng của lốc xoáy, cuồng phong hoặc sự trơn trượt của mảng tảo, nhưng không có người nào đã chứng kiến trực tiếp hiện tượng này. Mọi người chỉ có thể quan sát sự thay đổi vị trí khi đã có những dấu vết kéo dài trên bề mặt đất khô cằn. Ảnh: Cat Connor

Theo quan sát, mặc dù có hình dạng và trọng lượng tương đối như nhau, những hòn đá lại có những lộ trình di chuyển riêng biệt, một số rẽ trái, một số rẽ phải, di chuyển theo hình lượn sóng, trượt qua những quãng đường dài và ngắn khác nhau. Thậm chí, có những khối đá đã "di chuyển" một quãng đường lên đến 450m so với vị trí ban đầu, quá trình di chuyển này mất từ 2-5 năm.

Trải qua nhiều thập kỷ, mọi nỗ lực giải thích hiện tượng những viên đá “biết đi” đều thất bại. Cho đến năm 2014, các nhà nghiên cứu tại Đại học California gồm có Richard Norris và anh họ của mình James Norris, đã công bố một nghiên cứu về hiện tượng này trên tạp chí PLOS ONE với những hình ảnh video ghi lại hiện tượng này. Ảnh: iStockphoto / Stephan Hoerold

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng hiện tượng phụ thuộc vào mưa, gió và nhiệt độ thấp. Những tảng đá di chuyển khi một lớp băng dày từ 3 đến 6 mm vỡ ra với sức gió không vượt quá 5 m/s. Nếu nó dày hơn, băng sẽ không nổi trên nước lỏng. Khi bị gió làm dịch chuyển, chúng đẩy các tảng đá khác nhau với tốc độ từ 2 đến 5 m/s. Ảnh: Reproduction / Richard Norris at al.

Do đó, quỹ đạo của những viên đá được xác định bởi hướng và tốc độ của gió, ngoài ra còn có nước lỏng bên dưới lớp băng mỏng. Điều đáng nhớ là hiện tượng xảy ra ở một trong những nơi nóng nhất trên hành tinh, vì vậy sự kết hợp của những yếu tố này là rất hiếm.

Những viên đá chỉ di chuyển này một lần mỗi 2 hoặc 3 năm, nhưng dấu vết của chúng có thể tồn tại trên mặt đất đến 4 năm. Mặc dù đã có lời giải thích khoa học cho hiện tượng này nhưng kết quả này vẫn chưa thuyết phục mọi người, và nhiều người vẫn tiếp tục truyền tai nhau những giả thuyết bí ẩn xoay quanh những hòn đá biết đi tại thung lũng Chết.