Sởi - bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mùa đông xuân

Mới đây, bệnh nhi N.L.D.C 14 tuổi, (Hà Nội) đến Phòng khám Đa khoa Medlatec Thanh Xuân khám với triệu chứng sốt cao, phát ban đỏ khắp người.

ThS.BS Trần Thị Kim Ngọc - chuyên ngành Nhi khoa, Phòng khám Đa khoa Medlatec cho hay, qua thăm khám lâm sàng thấy bệnh nhi có tình trạng sốt cao, chảy dịch mũi, ban đỏ dát sẩn, khi căng da mất, mọc theo trình tự sau gáy, trán, mặt cổ lan dần đến thân mình và tứ chi.

Qua khai thác bệnh sử, bệnh nhân và người nhà cho biết, 2 ngày trước khi đến khám, bệnh nhi có triệu chứng sốt cao 39 độ, ớn lạnh, khoảng cách 8-10 giờ/cơn kèm theo đau rát họng, sau đó xuất hiện ban đỏ dát sẩn rải rác vùng sau tai và mặt rồi lan ra toàn thân.

Bệnh nhi đã được gia đình đưa đi khám tại một phòng khám tư về Tai - mũi - họng, test cúm 5 tác nhân âm tính và được chẩn đoán viêm họng cấp do liên cầu, kê đơn thuốc điều trị ngoại trú.

Ảnh minh họa

Đến ngày thứ 3 của bệnh, bệnh nhi C. sốt cao hơn 41 độ, người mệt mỏi, phát ban vùng mặt. Gia đình lo lắng nên đưa bệnh nhi đến Phòng khám Đa khoa Medlatec để khám.

Với các triệu chứng lâm sàng đó, bác sĩ Ngọc nghi ngờ bệnh nhi mắc sởi hoặc sốt xuất huyết Dengue… nên chỉ định làm một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán.

Kết quả, các chỉ số xét nghiệm khác đều bình thường, riêng xét nghiệm sởi IgM cho kết quả dương tính, do đó, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhi mắc sốt phát ban do sởi. Bệnh nhi được kê đơn thuốc, điều trị ngoại trú và hẹn tái khám mỗi ngày, đồng thời bác sĩ cũng hướng dẫn người thân cách chăm sóc, bổ sung chế độ dinh dưỡng hằng ngày cho bệnh nhi.

Theo BS Ngọc, sởi là một bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp do virus sởi gây nên​. Bệnh thường gặp ở mùa đông xuân, chủ yếu ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Virus sởi có thể tồn tại trong không khí và trên bề mặt đến 2 giờ​; 01 người nhiễm sởi có thể lây cho 9-10 người tiếp xúc gần (nếu chưa được tiêm chủng). Khả năng lây nhiễm sởi cho người khác lên đến 90% tại thời điểm trước và sau phát ban 4 ngày.

Tiêm phòng không đủ liều hoặc không tiêm, dễ mắc bệnh

Theo PGS.TS Nguyễn Thái Sơn - chuyên khoa Vi sinh cho biết, virus sởi có đặc điểm gây tình trạng ức chế miễn dịch rất mạnh mẽ với cơ thể bị nhiễm. Người mắc sởi có tỷ lệ biến chứng cao về hô hấp, não, cơ tim và tỷ lệ tử vong cũng rất cao. Chính vì vậy, vắc xin sởi được các quốc gia và Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo đưa vào tiêm chủng mở rộng ở cấp độ toàn cầu.

Khi tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam bắt đầu triển khai (từ năm 1985) thì tỷ lệ mắc sởi ở trẻ em giảm xuống rõ rệt. Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiễm sởi quay trở lại, không chỉ ở trẻ em mà cả người lớn, có nhiều trường hợp rất nặng và nghiêm trọng ở người lớn. Lý do là một số người không tiêm hoặc tiêm không đủ liều; mẹ không tiêm dẫn đến con sinh ra không có miễn dịch nên dễ mắc sởi và mắc sớm.

PGS.TS Sơn chia sẻ, theo khuyến cáo mới, một số vùng lưu hành có thể tiêm vắc xin sởi cho trẻ trước 9 tháng tuổi, đồng thời khuyến cáo tiêm đủ 2 liều: liều 1 lúc 9 tháng tuổi và liều 2 lúc 18 tháng tuổi. Khuyến cáo có thể tiêm liều thứ 3 nhắc lại lúc 4-6 tuổi. Nếu tuân thủ đủ 3 liều, trẻ sẽ có miễn dịch bền vững đến suốt đời.

Đối với bệnh nhân ở trên, bé gái đã tiêm 01 mũi sởi đơn và 1 mũi MR (sởi-rubella) theo chương trình tiêm chủng mở rộng, chưa tiêm bổ sung mũi sởi nhắc lại. Vì vậy, bé vẫn có khoảng trống miễn dịch, do đó, khả năng bảo vệ cơ thể khỏi virus bị yếu đi.