Vụ ám sát nhà khoa học Iran dồn Biden vào thế khó

Thách thức với Biden trong việc tái thiết chính sách với Iran thời hậu Trump thêm nan giải sau vụ ám sát chuyên gia hạt nhân hàng đầu nước này.

<div> <p class="Normal">Mohsen Fakhrizadeh, một trong những chuy&ecirc;n gia hạt nh&acirc;n nổi tiếng v&agrave; được bảo vệ cẩn mật nhất Iran, tử vong h&ocirc;m 27/11 sau <span>cuộc phục k&iacute;ch </span>ở ngoại &ocirc; Tehran. Những chi tiết ban đầu cho thấy Fakhrizadeh đ&atilde; bị theo d&otilde;i v&agrave; c&oacute; sự phối hợp theo kế hoạch trong vụ &aacute;m s&aacute;t.</p> <p class="Normal">Ph&aacute;t biểu tr&ecirc;n truyền h&igrave;nh nh&agrave; nước, Bộ trưởng Quốc ph&ograve;ng Iran Amir Hatami cho biết vụ &aacute;m s&aacute;t mở đầu bằng việc c&aacute;c tay s&uacute;ng tấn c&ocirc;ng xe của Fakhrizadeh. Ngay sau đ&oacute;, một xe b&aacute;n tải chỉ c&aacute;ch khoảng 15 m ph&aacute;t nổ, trong khi những kẻ tấn c&ocirc;ng vẫn tiếp tục xả s&uacute;ng, khiến Fakhrizadeh v&agrave; hai vệ sĩ bị thương. Chuy&ecirc;n gia Iran tử vong trong bệnh viện.</p> <p class="Normal">&quot;Những kẻ khủng bố đ&atilde; &aacute;m s&aacute;t một nh&agrave; khoa học lỗi lạc của Iran h&ocirc;m nay. H&agrave;nh vi h&egrave;n nh&aacute;t n&agrave;y, với những dấu hiệu nghi&ecirc;m trọng về vai tr&ograve; của Israel, cho thấy thủ phạm v&ocirc; c&ugrave;ng hiếu chiến&quot;, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif viết tr&ecirc;n Twitter. Trong khi đ&oacute;, Hossein Dehghan, cố vấn của l&atilde;nh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei, tuy&ecirc;n bố họ &quot;sẽ gi&aacute;ng đ&ograve;n như chớp v&agrave;o những kẻ s&aacute;t nh&acirc;n&quot;.</p> <figure class="tplCaption" data-size="true" itemprop="associatedMedia image" itemscope="" itemtype="http://schema.org/ImageObject">&nbsp;</figure> </div> <meta content="https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/1200-1-1606537478-1498-1606538-7668-7526-1606542062.jpg?w=0&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=2&amp;fit=crop&amp;s=W5PERryUxeYTLmvgqCMLKA" itemprop="url" /> <meta content="750" itemprop="width" /> <meta content="450" itemprop="height" /> <meta content="" itemprop="href" /> <div class="fig-picture"><picture><source data-srcset="https://khds.1cdn.vn/2020/11/29/i1-vnexpress-vnecdn-net_1200-1-1606537478-1498-1606538-7668-7526-1606542062.jpg 1x, https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/1200-1-1606537478-1498-1606538-7668-7526-1606542062.jpg?w=1020&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=1&amp;fit=crop&amp;s=OpWJTwGRyqjYiZ4__VRR0w 1.5x, https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/1200-1-1606537478-1498-1606538-7668-7526-1606542062.jpg?w=680&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=2&amp;fit=crop&amp;s=7BFXH3-J1meMxGKmnVM7SA 2x" /><img alt="Nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh trong buổi gặp mặt với lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei hồi tháng 2/2019. Ảnh:WANA." src="https://khds.1cdn.vn/2020/11/29/i1-vnexpress-vnecdn-net_1200-1-1606537478-1498-1606538-7668-7526-1606542062.jpg" /></picture></div> <figcaption itemprop="description"> <p class="Image">Nh&agrave; khoa học Mohsen Fakhrizadeh trong buổi gặp mặt với l&atilde;nh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei hồi th&aacute;ng 2/2019. Ảnh:<em>WANA</em>.</p> </figcaption> <p class="Normal">Đ&acirc;y l&agrave; vụ tấn c&ocirc;ng thứ hai trong năm nay khiến Iran nổi cơn thịnh nộ. Hồi th&aacute;ng một, Tổng thống Mỹ Donald Trump đ&atilde; hạ lệnh <span>&aacute;m s&aacute;t</span> tướng Qasem Soleimani, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds của Vệ binh C&aacute;ch mạng Hồi gi&aacute;o Iran, người được coi l&agrave; quyền lực thứ hai nước n&agrave;y chỉ sau l&atilde;nh tụ Khamenei. Sự việc đ&atilde; &quot;đổ dầu&quot; v&agrave;o quan hệ vốn v&ocirc; c&ugrave;ng căng thẳng giữa Tehran v&agrave; Washington, đ&ocirc;i khi tưởng như tiến s&aacute;t bờ vực chiến tranh.</p> <p class="Normal">Vụ &aacute;m s&aacute;t Fakhrizadeh xảy ra v&agrave;o thời điểm kh&aacute; đặc biệt, khi qu&aacute; tr&igrave;nh chuyển giao quyền lực đang được tiến h&agrave;nh tại Mỹ v&agrave; ch&iacute;nh quyền Trump được cho l&agrave; sẽ kết th&uacute;c trong v&agrave;i tuần tới. Theo b&igrave;nh luận vi&ecirc;n Cahal Milmo của Inews, nếu tr&aacute;ch nhiệm trong vụ tấn c&ocirc;ng thuộc về Israel như c&aacute;o buộc của Iran, họ kh&oacute; c&oacute; thể h&agrave;nh động m&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; sự chấp thuận ngầm của Mỹ.</p> <p class="Normal">Một quan chức Mỹ giấu t&ecirc;n h&ocirc;m 16/11 tiết lộ Trump đ&atilde; y&ecirc;u cầu cấp dưới tr&igrave;nh b&agrave;y những phương &aacute;n tấn c&ocirc;ng cơ sở hạt nh&acirc;n của Iran, nhưng kế hoạch n&agrave;y bị đội ngũ cố vấn b&aacute;c bỏ. Do đ&oacute;, giới quan s&aacute;t tin rằng Washington thực sự đang theo đuổi chiến lược g&acirc;y thiệt hại tối đa trong quan hệ với Iran, nhằm ngăn ch&iacute;nh quyền tương lai của Tổng thống đắc cử Joe Biden đảo ngược t&igrave;nh thế.</p> <p class="Normal">Trump đ&atilde; tăng cường trừng phạt v&agrave; đối đầu với Tehran trong chiến dịch &quot;g&acirc;y &aacute;p lực tối đa&quot; kể từ khi r&uacute;t Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nh&acirc;n Iran (JCPOA) hồi th&aacute;ng 5/2018, với mục ti&ecirc;u buộc Iran k&yacute; một thỏa thuận chặt chẽ hơn. Tuy nhi&ecirc;n, động th&aacute;i của Trump khiến Iran kh&ocirc;ng c&ograve;n chấp nhận tu&acirc;n thủ JCPOA, thỏa thuận nhằm kiềm chế chương tr&igrave;nh hạt nh&acirc;n của nước n&agrave;y, v&agrave; tăng cường t&iacute;ch trữ uranium được l&agrave;m gi&agrave;u.</p> <p class="Normal">Biden từng cam kết hợp t&aacute;c chặt chẽ hơn với c&aacute;c đồng minh về vấn đề Iran v&agrave; nỗ lực t&aacute;i gia nhập thỏa thuận, miễn l&agrave; Tehran tu&acirc;n thủ đầy đủ. Điều n&agrave;y sẽ đồng nghĩa với việc gi&uacute;p Iran tho&aacute;t khỏi một số lệnh trừng phạt kinh tế m&agrave; họ hằng mong muốn x&oacute;a bỏ. Tuy nhi&ecirc;n, vụ &aacute;m s&aacute;t Fakhrizadeh được cho l&agrave; đ&atilde; khiến mục ti&ecirc;u h&agrave;n gắn vốn tiềm ẩn đầy th&aacute;ch thức c&agrave;ng trở n&ecirc;n xa vời.</p> <p class="Normal">Tương tự nhiều chuy&ecirc;n gia kh&aacute;c, Robert Malley, cố vấn của cựu tổng thống Barack Obama về vấn đề Iran, cũng đ&aacute;nh gi&aacute; đ&acirc;y l&agrave; một trong h&agrave;ng loạt động th&aacute;i của ch&iacute;nh quyền Trump v&agrave;o &quot;buổi ho&agrave;ng h&ocirc;n nhiệm kỳ&quot; dường như nhằm khiến Biden kh&oacute; tương t&aacute;c với Iran hơn.</p> <p class="Normal">&quot;Xem x&eacute;t một c&aacute;ch đơn giản, mục ti&ecirc;u của cuộc tấn c&ocirc;ng l&agrave; g&acirc;y thiệt hại tối đa cho Iran về kinh tế v&agrave; chương tr&igrave;nh hạt nh&acirc;n của họ tới chừng n&agrave;o c&ograve;n c&oacute; thể. Mặt kh&aacute;c, n&oacute; c&oacute; nguy cơ l&agrave;m phức tạp khả năng nối lại hoạt động ngoại giao v&agrave; t&aacute;i gia nhập thỏa thuận hạt nh&acirc;n của Biden&quot;, Malley nhận định, nhưng từ chối suy đo&aacute;n ai đứng sau cuộc tấn c&ocirc;ng.</p> <figure class="tplCaption" data-size="true" itemprop="associatedMedia image" itemscope="" itemtype="http://schema.org/ImageObject">&nbsp;</figure> <meta content="https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/289055-3-8eac55cd52fd67018433e-5642-7108-1606542062.jpg?w=0&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=2&amp;fit=crop&amp;s=ZHmzbGrOVsv9QdY4-Ua97A" itemprop="url" /> <meta content="1140" itemprop="width" /> <meta content="684" itemprop="height" /> <meta content="" itemprop="href" /> <div class="fig-picture"><picture><source data-srcset="https://khds.1cdn.vn/2020/11/29/i1-vnexpress-vnecdn-net_289055-3-8eac55cd52fd67018433e-5642-7108-1606542062.jpg 1x, https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/289055-3-8eac55cd52fd67018433e-5642-7108-1606542062.jpg?w=1020&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=1&amp;fit=crop&amp;s=mC6UavxOo7esx4NdtV-s0g 1.5x, https://i1-vnexpress.vnecdn.net/2020/11/28/289055-3-8eac55cd52fd67018433e-5642-7108-1606542062.jpg?w=680&amp;h=0&amp;q=100&amp;dpr=2&amp;fit=crop&amp;s=KHmgy-ly_7L05gGq413DKA 2x" /><img alt="Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden phát biểu trong cuộc họp báo tại Wilmington, bang Delaware, hôm 24/11. Ảnh: AFP." src="https://khds.1cdn.vn/2020/11/29/i1-vnexpress-vnecdn-net_289055-3-8eac55cd52fd67018433e-5642-7108-1606542062.jpg" /></picture></div> <figcaption itemprop="description"> <p class="Image">Tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden ph&aacute;t biểu trong cuộc họp b&aacute;o tại Wilmington, bang Delaware, h&ocirc;m 24/11. Ảnh: <em>AFP</em>.</p> </figcaption> <p class="Normal">Nghị sĩ D&acirc;n chủ Chris Murphy, th&agrave;nh vi&ecirc;n tiểu ban Trung Đ&ocirc;ng của Thượng viện Mỹ, cho rằng vụ &aacute;m s&aacute;t &quot;kh&ocirc;ng khiến Mỹ, Israel hay thế giới trở n&ecirc;n an to&agrave;n hơn&quot;. Tổng thư k&yacute; Li&ecirc;n Hợp Quốc Antonio Guterres cũng k&ecirc;u gọi kiềm chế, tr&aacute;nh gia tăng căng thẳng.</p> <p class="Normal">Trong khi đ&oacute;, cựu gi&aacute;m đốc CIA John Brennan, người nhiều lần chỉ tr&iacute;ch Trump gay gắt, đ&aacute;nh gi&aacute; cuộc tấn c&ocirc;ng &quot;l&agrave; tội &aacute;c v&ocirc; c&ugrave;ng liều lĩnh, c&oacute; nguy cơ l&agrave;m b&ugrave;ng l&ecirc;n c&aacute;c đ&ograve;n trả đũa nguy hiểm v&agrave; xung đột mới ở khu vực&quot;, d&ugrave; kh&ocirc;ng đề cập tới người c&oacute; khả năng chịu tr&aacute;ch nhiệm.</p> <p class="Normal">Brennan c&ograve;n nhấn mạnh Fakhrizadeh kh&ocirc;ng được x&aacute;c định l&agrave; khủng bố, kh&ocirc;ng thuộc al-Qaeda hay nh&oacute;m Nh&agrave; nước Hồi gi&aacute;o (IS) tự xưng, đồng thời k&ecirc;u gọi Iran kh&ocirc;ng trả đũa v&agrave; &quot;chờ đợi sự trở lại của sự l&atilde;nh đạo c&oacute; tr&aacute;ch nhiệm từ Mỹ tr&ecirc;n trường quốc tế&quot;, &aacute;m chỉ việc Biden sẽ thay thế Trump từ ng&agrave;y 20/1 năm sau.</p> <p class="Normal">Theo b&igrave;nh luận vi&ecirc;n Milmo, một trong những phương &aacute;n Iran c&oacute; thể lựa chọn l&agrave; thực hiện một vụ trả đũa mang t&iacute;nh biểu tượng, tr&aacute;nh đẩy căng thẳng l&ecirc;n cao, trong l&uacute;c chờ đợi Biden v&agrave;o Ph&ograve;ng Bầu dục để xem x&eacute;t những thỏa thuận hai b&ecirc;n c&oacute; khả năng đạt được.</p> <p class="Normal">Tuy nhi&ecirc;n, nếu lực lượng t&igrave;nh b&aacute;o Mossad nổi tiếng của Israel đ&atilde; được trao quyền nhắm mục ti&ecirc;u v&agrave;o c&aacute;c nh&agrave; khoa học hạt nh&acirc;n h&agrave;ng đầu Iran như suy đo&aacute;n của một số chuy&ecirc;n gia, trong l&uacute;c Trump vẫn tại vị, kh&ocirc;ng thể loại trừ khả năng xuất hiện những vụ &aacute;m s&aacute;t kh&aacute;c.</p> <p class="Normal">(Theo <em>Washington Post, Inews, Reuters</em>)</p> <p>&nbsp;</p>

Theo vnexpress.net
back to top