Ngao là một động vật nhuyễn thể thân mềm, vỏ ngoài cứng. Ngao làm thuốc thường dùng ngao dầu (Meretrix lusoria), ngao vân (Meretrix venerupis). Thịt ngao thường dùng nấu cháo, nấu canh, xào….
Theo y học cổ truyền, thịt ngao có vị ngọt, mặn, tính lạnh, không độc có tác dụng tư âm lợi thủy, hóa đờm. Chữa ho đờm, loét dạ dày tá tràng, băng huyết, bỏng, trĩ, tiêu khát, ung nhọt sưng đau. Thành phần thịt ngao chủ yếu có protein 10,8%, mỡ 1,6%, carbonhydrat 4,65% canxi, sắt, photpho, sinh tố A, B1, B2, PP. Cứ 1000g sản phẩm ngao khô thì có 2400 microgram iốt.
Vỏ ngao vị mặn, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, hoá đàm. Sách Dược tính chỉ nam ghi: “Cáp phấn (vỏ ngao) làm tan được đờm, chữa chứng mụn nhọt ác sang hay chứng mụn nhiều máu độc”. Bột vỏ ngao chứa canxi với hàm lượng cao dưới dạng muốn carbonat, photphat và sulfat. Một số bài thuốc chữa bệnh từ ngao như:
Trị quáng gà: Cáp phấn sao vàng tán bột, lấy sáp nấu thành viên to bằng hạt bồ kết, cho vào trong thịt thăn heo, buộc chặt, chưng cách thủy cho chín, mỗi ngày ăn một lần.
Trị tuyến giáp trạng sưng: Cáp phấn, hải tảo, côn bố, ngõa lăng tử, ngũ linh chi, kha tử đều 9g, ngũ bội tử 4,5g, trư yết 60g, tất cả tán bột, làm thành viên, mỗi lần uống 9g, ngày 2 lần với nước.
Trị tâm khí đau nhức: Cáp phấn sao trộn bột hương phụ, hai vị bằng nhau, uống với nước sôi hoặc nước gừng.
Trị phù thũng do khí hư: Tỏi 10 củ lớn giã nát, trộn cáp phấn làm thành viên to bằng hạt ngô đồng, uống 20 viên trước khi ăn với nước, uống hết, tiểu thông là hết.
Lương y Nguyễn Văn Sáu (Bà Rịa)
