Cột sống có 4 tầm quan trọng đặc biệt. Thứ nhất: Nó là cái trụ để đỡ cho bộ khung cơ thể chịu được trọng lực của toàn thân. Thứ 2: Thông qua cột sống để điều hòa tâm – thận, thủy -hỏa và âm - dương toàn thân. Thứ 3: Thông qua cột sống với các đốt sống và đĩa đệm sẽ giúp cho cơ thể vận động theo mọi chiều không gian. Thứ 4: Cột sống có 27 đốt sống, kể cả não bộ là 28 để điều chỉnh toàn bộ hệ thống thần kinh của cơ thể, kể cả hệ thống thần kinh trung ương và hệ thống thần kinh thực vật thông qua tủy sống.
Trong 27 đốt sống có 7 đốt sống chính, trong là tủy sống. 7 đốt sống này ngoài việc kết nối tâm -thận, điều hòa thủy – hỏa, âm – dương toàn thân còn chứa 7 trung tâm lực của cơ thể, còn gọi luân xa hay đại huyệt. 7 trung tâm lực này sẽ chi phối 7 trung tâm nội tiết của cơ thể thông qua 7 phân khu của não bộ để thu phối toàn bộ mọi chức năng của lục phủ, ngũ tạng và hệ thống nội kinh, huyết khí toàn thân. Hơn nữa các khe giữa các đốt sống là sự lan tỏa của hệ thống thần kinh thực vật đến khắp cơ thể, giúp sự hợp nhất sự hoạt động đồng bộ giữa hệ thống thần kinh trung ương và hệ thống thần kinh thực vật.
Cột sống có tầm quan trọng như vậy cho nên khi bị tổn thương, ngoài các tổn thương cơ năng thường thấy như thoát vị đĩa đệm, gai đốt cột sống, vôi hóa đốt sống cổ... nó còn gián tiếp tác động đến mọi chức năng khác của cơ thể thông qua hoạt động của hệ thống thần kinh và các hoạt động của hệ thống nội tiết. Vì vậy, tập luyện khí công để bảo vệ cột sống rất được chú trọng:
Bài 1: Mở khí thiên trụ (cột sống)
Chiêu thức 1: Đứng thẳng, 2 chân dang rộng bằng vai. Khi hít vào thì 2 tay hoành rộng sang 2 bên và chắp bàn tay trên đỉnh đầu. Từ từ dẫn khí từ ngực xuống đan điền (khoang bụng dưới). Lúc thở ra thì đan 2 bàn tay vào nhau và đẩy về phía trước mặt, sau đó thu đẩy bàn tay về phía trước nhiều lần, lực thúc từ vai đến bàn tay. Thực hiện như vậy 3 lần.
Chiêu thức 2: Khi hít vào thì như chiêu thức 1. Lúc dừng thở thì 2 bàn tay xoay lên tới đỉnh đầu và lòng bàn tay hướng lên trời. Lúc thở ra 2 bàn tay từ từ đẩy lên trời, sau đó kích hoạt cánh tay lên xuống nhiều lần, lúc thúc lên từ hông thông qua cột sống đến toàn bộ cánh tay.
Bài tập này giúp toàn bộ khung cơ thể giãn mở, đặc biệt là cột sống đồng thời sự lưu thông khí huyết và sự hệ thống thần kinh trên toàn bộ cột sống.
Bài 2: Dòng khí thiên trụ
Ngồi tạo dưới đất hay trên ghế, 2 cánh tay buông thõng. Lúc hít vào 2 cánh tay nâng lên, 2 bàn tay như ôm khoang ngực. Lúc thở ra toàn thân thả lỏng và hai tay vẫn để nguyên. Bắt đầu thực hiện hít thở 6 - 9 nhịp. Khi hít vào thì 2 tay kéo sang bên như kéo giãn khoang bụng. Lúc thở ra thì hai tay thu về vị trí ban đầu.
Tiếp tục dâng khí lên khoang ngực. Khi hít vào 2 cánh tay như đang ôm bụng, từ từ dâng dần lên như ôm khoang ngực. Lúc thở ra thì thả lỏng toàn thân và hai tay vẫn để nguyên. Tiếp theo thực hiện hơi thở 6 - 9 nhịp. Khi hít vào 2 tay kéo ra như kéo giãn khoang ngực. Khi thở ra hai tay thu về vị trí cũ.
Tiếp tục dâng khí lên khoang não. Khi hít vào 2 cánh tay ôm trước ngực. Từ từ dâng lên đỉnh đầu, lòng bàn tay hướng về đỉnh đầu. Lúc thở ra thì thả lỏng toàn thân và hai tay vẫn giữ nguyên. Tiếp tục thực hiện hơi thở 6 - 9 nhịp. Khi hít vào hai tay kéo sang hai bên như kéo giãn khoang não. Lúc thở ra 2 tay thu về vị trí cũ.
Kết thúc ta thực hiện đạo dẫn khí chu thiên bằng 3 chia 5 hơi thở như sau: Hít vào 2 tay hoành rộng sang 2 bên và lên cao (ngực nổi, bụng óp). Khi thở ra thì từ từ thả lỏng lồng ngực, thả lỏng toàn thân, đồng thời 2 bàn tay từ từ ép xuống để khí được lưu thông từ đầu đến chân. Làm 3 - 5 lần. Bài tập này sẽ tăng cường giãn mở cột sống, giãn mở khung cơ thể đồng thời tăng cường lưu thông khí huyết và nội dịch toàn thân; Tăng cường hệ thống thần kinh và kiện toàn chức năng của lục phủ ngũ tạng.
Bài 3: Lay lắc thiên trụ
Vẫn ngồi trên ghế, hai tay đặt song song trước mặt và hơi chùng, lòng bàn tay hướng xuống đất. Khi hít vào thì lắc tròn cơ thể theo chiều kim đồng hồ (chú ý sự vận động chính thuộc phần eo lưng), lắc độ 2 vòng thì ngồi thẳng dậy, 2 tay mở rộng sang 2 bên vai. Khi thở ra thì hai tay phóng song song về phía trước, mũi bàn tay hướng thẳng về trước. Sau đó thực hiện lại động tác như trên nhưng theo chiều ngược lại (ngược chiều kim đồng hồ). Thực hiện động tác trên 3 - 5 lần. Bài tập này giúp cho hoạt động của cột sống được trơn tru. Tăng cường chức năng tâm thận, hợp nhất tinh khí thần.
Thông qua 3 bài tập trên sẽ giúp cột sống mạnh hơn, chống lão hóa, tăng cường chức năng tạng phủ, tăng cường sức khỏe và trường thọ.
BS.VS Nguyễn Văn Thắng (Chủ nhiệm CLB Khí công Thăng Long)
