Uy linh tiên nam có tên khoa học là Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz, thuộc họ ôrô, cây ra hoa tháng 8, bộ phận dùng làm thuốc gồm lá, thân và rễ. Trong rễ cây có hoạt chất rhinacanthin, gần giống axit chrysophanic và axit frangulic. Cây có vị ngọt dịu và dịu, tính bình có tác dụng chống ho, sát trùng, chống ngứa, trừ phong thấp. Rễ có mùi hắc nhẹ, vị ngọt tựa như mùi sắn rừng. Uy linh tiên nam thường dùng phối hợp để trị lao phổi khởi phát, ho, viêm phế quản cấp và mạn, phong thấp, tê bại, nhức gân, đau xương, viêm khớp, huyết áp cao. Liều dùng 9 - 15g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài trị bệnh ecpet mảng tròn, eczema, hắc lào, lở ngứa. Lấy cây lá tươi giã đắp hoặc nấu nước rửa.
Để trị lao phổi lấy thân và lá uy linh tiên nam 20g, sắc nước, cho thêm đường uống. Để trị hắc lào giã một lượng vừa đủ cây lá tươi, thêm cồn 700 ngâm và dùng ngoài. Có thể dùng rễ tươi giã nhỏ, ngâm rượu hoặc giấm trong một tuần lễ lấy nước bôi.
Lương y Nguyễn Văn Phúc (Phòng khám Đa khoa Thiên Nam)
