Theo dõi liên tục, bệnh nhân bình phục sớm
Phương pháp này được áp dụng đầu tiên tại BV Việt Đức. Theo TS.BS Lưu Quang Thùy, đây là phương pháp dùng đầu do phát sóng có tần số thấp thăm dò các dòng chảy của máu trong động mạch dựa trên nguyên lý các sóng siêu âm sẽ phản chiếu lại khi xuyên qua một vật thể chuyển động trong lòng mạch (hồng cầu) tạo nên sự thay đổi về tần số, thay đổi về tốc độ của hồng cầu chuyển động trong dòng máu. Doppler xuyên sọ mới chỉ được áp dụng trong nội thần kinh và chưa được nghiên cứu ở bệnh nhân ngoại thần kinh (chấn thương sọ não nặng, mổ phình mạch máu não) và chẩn đoán chết não. Gần đây thế giới đưa Doppler xuyên sọ vào phác đồ theo dõi điều trị chấn thương sọ não nặng và làm tiêu chuẩn chẩn đoán chết não.
Về một trường hợp bệnh nhân điển hình được áp dụng kỹ thuật này, TS.BS Lưu Quang Thùy cho biết, đây là bệnh nhân nam, 22 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, vào viện trong tình trạng hôn mê sau tai nạn giao thôn cách đó 3 giờ. Kết quả CT-scan là chảy máu dưới màng nhện, phù não nhiều, xóa bể đáy. Bệnh nhân được chẩn đoán chấn thương sọ não nặng, mê từ đầu (không có chỉ định can thiệp ngoại khoa). Bệnh nhân được chuyển vào phòng hồi sức tích cực thở máy, điều trị kháng sinh, dùng thuốc chống co thắt mạch, truyền dịch nuôi dưỡng đường ruột sớm…và tiến hành đo áp lực nội sọ. Sau 3 ngày điều trị, tri giác bệnh nhân không tiến triển, tiến hành Doppler xuyên sọ thấy co thắt mạch. Tiếp đến bác sĩ cho bệnh nhân chụp mạch não thấy co thắt mạch. Bệnh nhân được cấy dịch phế quản và thay kháng sinh. Sau 15 ngày điều trị, bệnh nhân đã nhận thức được. Tiếp tục sử dụng kỹ thuật Doppler xuyên sọ thấy hiện tượng co thắt mạch của bệnh nhân cải thiện đáng kể. Sau đó 3 ngày bệnh nhân tỉnh táo, làm theo lệnh chậm, tự thở qua mở khí quản, bệnh nhân được chuyển khoa phẫu thuật thần kinh điều trị tiếp.
Một trong 3 tiêu chuẩn lâm sàng chẩn đoán chết não
Theo TS.BS Lưu Quang Thùy, trước đây chụp mạch não số hóa xóa nền là tiêu chuẩn vàng cho chẩn đoán co thắt mạch não sau chảy máu dưới nhện nhưng đây là một thăm dò xâm lấn nguy hại và chính kỹ thuật này có thể gây biến chứng co thắt mạch não hoặc làm cho biến chứng co thắt mạch não nặng lên. Siêu âm Doppler xuyên sọ là phương pháp thăm dò không xâm hại và giá thành không cao. Đối với trường hợp co thắt mạch não nặng cần theo dõi nhiều lần, liên tục tại giường bệnh chỉ siêu âm Doppler xuyên sọ có giá đỡ mới có thể đáp ứng được. Vì vậy siêu âm Doppler xuyên sọ đã trở thành phương tiện chẩn đoán có thắt mạch trong thực hành lâm sàng, có thể thay thế cho chụp mạch não số hóa xóa nền. Đối với bệnh nhân chết não, Doppler xuyên sọ là một trong 3 tiêu chuẩn lâm sàng để chẩn đoán chết não.… Ngày nay siêu âm Doppler xuyên sọ có giá đỡ đầu dò để theo dõi co thắt mạch não 24/24 giờ cho bệnh nhân chấn thương sọ não nặng để chẩn đoán xác định co thắt mạch và đưa ra phương án điều trị kịp thời.
Khánh Thủy
