Căn cứ vào ưu nhược điểm
Theo kỹ sư Phan Huy Trung (Trung tâm Điện lạnh Bách Khoa, Hà Nội), để chọn mua thiết bị làm mát, điều hòa hay quạt hơi nước, người tiêu dùng cần hiểu về nguyên lý hoạt động của mỗi loại. Quạt hơi nước có chức năng chính là tạo ra hơi nước để cung cấp độ ẩm, bằng cách sử dụng công nghệ màng thấm và trục cuốn. Nước được thấm từ những miếng vải bằng chất liệu đặc biệt hoặc được trục cuốn đưa phần vải thấm nước lên để quạt gió thổi hơi nước ra môi trường. Hơi ẩm này có tác dụng hạ nhiệt độ cho môi trường xung quanh. Ưu điểm của quạt hơi nước là chi phí thấp, có chức năng phun sương, tạo ẩm, tạo ion, lọc khuẩn… gió có hơi ẩm nên không gây khô da. Ngoài ra, quạt hơi nước được thiết kế gọn nhẹ, an toàn, dễ dàng di chuyển khi cần.
Do nguyên lý hoạt động của quạt hơi nước là hạ nhiệt độ của không khí bằng cách cho không khí tiếp xúc với nước nên không gây khô cho không khí và tạo một độ ẩm vừa phải không gây hại cho các thiết bị điện tử trong phòng. Tuy nhiên, quạt hơi nước không có tác dụng giảm nhiệt độ sâu mà chỉ có thể làm mát tối đa là khoảng 5 độ C. Do vậ̣y, quạt hơi nước chỉ có thể làm mát trong phạm vi 15 - 30m2, không hạ nhiệt được diện tích rộng và những ngày nắng nóng quá mức, nhiệt độ cao. Ngoài ra, khi dùng trong một thời gian quá dài, quạt hơi nước có thể dẫn tới tình trạng độ ẩm tăng cao, gây hại cho các thiết bị điện tử trong phòng.
Điều hòa (máy lạnh) làm lạnh theo cơ chế truyền nhiệt từ nơi có nhiệt độ thấp đến nơi có nhiệt độ cao (ngược lại với sự truyền nhiệt của tự nhiên). Nguyên lý của điều hòa là sử dụng gas (môi chất làm lạnh) đi qua dàn lạnh hấp thụ nhiệt từ môi trường xung quanh. Quạt gió trong cục lạnh hút không khí trong phòng, đẩy qua dàn lạnh để làm lạnh rồi đưa trở lại phòng. Ưu điểm của điều hòa là làm mát nhanh và đồng đều cho không gian rộng, khả năng làm lạnh không bị ảnh hưởng bởi môi trường, có thể giúp nhiệt độ giảm sâu theo nhu cầu trong những ngày nắng nóng cao độ.
Với sự phát triển của công nghệ hiện đại, thiết kế điều hòa ngày một sang trọng hơn, treo tường gọn gàng, không tốn diện tích. Đặc biệt, dòng máy lạnh Inverter tiết kiệm điện và có thêm nhiều tính năng kháng khuẩn, khử mùi, có nhiều chế độ độc đáo như: tạo ion lọc không khí, hẹn giờ bật tắt, thổi gió dễ chịu, chế độ ngủ đêm, chế độ hoạt động siêu êm. Điều hòa làm lạnh không khí, hút ẩm nên không làm ảnh hưởng đến thiết bị điện tử khác. Tuy nhiên, nhược điểm của máy lạnh là cần sử dụng trong phòng kín, chi phí đầu tư ban đầu và chi phí sử dụng cao hơn quạt hơi nước, bắt buộc phải lắp đặt ở vị trí cố định, chi phí lắp đặt cao.
Hiệu quả khi kết hợp
Theo kỹ sư Nguyễn Thành Kiên, kỹ thuật viên điện lạnh Trung tâm điện máy Thiên Phú, quạt hơi nước hay điều hoa đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, người tiêu dùng cần lựa chọn căn cứ theo nhu cầu, khả năng chi trả, không gian sử dụng, gia đình có người già hay trẻ nhỏ... Đối với một căn phòng nhỏ trong 15 m2 thì dùng một chiếc quạt hơi nước có thể làm mát khá hiệu quả, tiết kiệm điện năng hơn nhiều so với dùng máy lạnh. Tuy nhiên, quạt hơi nước không có tác dụng làm giảm nhiệt độ sâu và chỉ phù hợp với những ngày thời tiết dưới 35 độ C. Trong khi đó, với mức nhiệt dưới 43 độ C, tất cả các loại máy lạnh, điều hòa có giá trong khoảng 5 triệu đồng đều có thể hạ nhiệt độ nhanh chóng xuống mức nhiệt từ 10 – 20 độ C.
Chi phí đầu tư quạt hơi nước rẻ hơn chi phí đầu tư mua điều hòa nhiệt độ rất nhiều. Chỉ cần 1 - 2 triệu đồng để mua một chiếc quạt hơi nước nhưng nếu mua điều hòa nhiệt độ cho một căn phòng nhỏ, chi phí mua và lắp đặt tối thiểu phải 6 - 7 triệu đồng chưa kể chi phí sửa chữa, lắp cửa, bịt kín lại các khe cửa, ô thoáng cho căn phòng.
Theo các chuyên gia điện lạnh, một hộ gia đình từ 4 người trở lên phải cần sử dụng 2 quạt hơi nước mới đủ làm mát thì nên cân nhắc lựa chọn dùng máy lạnh hoặc kết hợp giữa 1 máy lạnh và 1 quạt hơi nước. Bởi lẽ, 1 chiếc điều hòa làm mát hiệu quả hơn lại tiêu tốn điện năng không vượt quá nhiều so với 2 quạt hơi nước. Chỉ nên mua quạt hơi nước khi căn hộ nhỏ, sinh hoạt 1 - 2 người, cần sử dụng linh hoạt, tiết kiệm. Nếu gia đình nhiều người, diện tích rộng, nhiều thiết bị điện tử cần bảo quản, mong muốn có không gian mát lạnh, trong lành, đảm bảo sức khỏe trong thời gian dài thì chọn điều hòa.
Đặc biệt, Việt Nam có khí hậu nhiệt đới ẩm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh lây truyền virus trong không khí hoặc qua các mầm bệnh trú ngụ ở những nơi ẩm thấp. Sử dụng quạt hơi nước cũng là một mối nguy hại nếu người dùng không nắm được cách thức hoạt động hợp lý. Máy lạnh có khả năng lọc bụi, tạo không khí sạch và an toàn hơn nhưng có thể khiến không khí bị khô, ảnh hưởng tới hệ hô hấp nếu gia đình có trẻ nhỏ.
Theo anh Kiên, hiện nay trên thị trường mới xuất hiện một số dòng máy lạnh, điều hòa hiện đại, công nghệ Inverter tiết kiệm điện từ 30 - 60% đạt hiệu suất tiết kiệm năng lượng 7.4 (cao hơn so với con số trung bình khoảng 5.0 trên các dòng điều hòa khác) như Daikin Inverter Urusara 7, Gree Inverter GWC12UB-S6DNA4A, Panasonic Inverer CU/CS-Z18VKH-8... Một số dòng điều hòa thông minh ứng dụng công nghệ số có thể điều khiển bằng điện thoại thông minh mọi lúc mọi nơi, ở bất kỳ đâu nhờ khả năng kết nối internet. Người dùng có thể bật điều hòa mát sẵn trước khi về đến nhà. Máy còn trang bị bộ lọc Cold Plasma diệt sạch vi khuẩn, bảo vệ sức khỏe tối đa cho người dùng.
Đáng chú ý, công nghệ cảm biến mắt thần Intelligent eye ở điều hòa Daikin hay I Follow (Follow Me) ở máy lạnh Aqua có tính năng theo dõi sự chuyển động trong phòng. Khi có người, máy lạnh vẫn hoạt động theo chương trình đã cài đặt sẵn. Nếu mắt thần phát hiện không có người di chuyển trong 20 phút, nhiệt độ sẽ tự động giảm 2 độ C so với ban đầu, nhờ vậy có thể tiết kiệm điện so với máy lạnh thông thường.
Ngoài ra, cảm biến thông minh có thể điều hướng luồng gió thổi trực tiếp hoặc tránh thổi vào người, hạn chế việc gây nứt nẻ da hay cảm lạnh do ở lâu trong phòng. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm điện, kiểm soát độ ẩm, hạn chế khô da và an toàn cho hệ hô hấp của trẻ nhỏ, người có bệnh về hô hấp...
Công suất tiêu thụ điện của điều hòa trên thông số kỹ thuật lớn hơn nhiều so với công suất của một chiếc quạt hơi nước thông thường. Tuy nhiên, trong thực tế sử dụng điện năng tiêu thụ không giống như phép tính kỹ thuật thông thường. Một máy lạnh công nghệ tiết kiệm điện Inverter chạy chế độ luân phiên bật – tắt trong điều kiện căn phòng luôn được làm mát hiệu quả thì điện năng tiêu thụ thực tế sẽ giảm xuống. Trong khi đó, nếu dùng quạt hơi nước không đủ làm mát phải chạy liên tục thời gian sử dụng dài sẽ tiêu tốn điện năng hơn.
