Tuyến giáp là một tuyến nội tiết, nằm ở phần khí quản cổ. Ung thư tuyến giáp trạng (UTTGT) có ở mọi lứa tuổi nhưng có 2 đỉnh cao: một ở 7 – 20 tuổi, hai là 40 – 65 tuổi.
Ở hầu hết các trường hợp UTTGT không tìm được nguyên nhân bệnh sinh. Tuy nhiên, người ta thấy có một số yếu tố liên quan: Người bệnh đã được xạ trị lúc bé, khi có u đơn nhân giáp trạng; Người bệnh sống gần biển, nơi có đủ iod trong thực phẩm khi có u đơn nhân giáp trạng dễ bị ung thư hơn so với những nơi thiếu iod; Gặp nhiều hơn ở người bệnh có u đơn nhân hoặc đa nhân tuyến giáp (25-30% các u đơn nhân giáp trạng trẻ em là ung thư); Chịu ảnh hưởng của bom nguyên tử.
Ảnh minh họa.
UTTGT thường tiến triển âm thầm. Đặc biệt qua mổ tử thi càng quan sát kỹ tuyến giáp, càng tìm thấy ổ ung thư âm thầm, chưa biết. Ở nhiều nước UTTGT phát hiện qua mổ tử thi là từ 5-10%, Ở Nhật Bản và Hawaii thì đến 30%. Phần lớn là thể nhú và ít có biểu hiện lâm sàng. UTTGT tỷ lệ cao đối với bệnh u giáp thể nhân (đơn thuần hay đa nhân). Ở Mỹ có 4-8%, người lớn có u giáp thể nhân và gần 10% bướu thể nhân là ung thư.
Trên lâm sàng thường gặp tuyến giáp to, có biểu hiện một hoặc nhiều nhân, u cứng, bờ rõ bề mặt nhẵn hay gồ ghề, di động theo nhịp nuốt. Có thể 1 hoặc 2 bên thùy hoặc ở vùng eo giáp trạng ngay giữa trước cổ. Khi u lớn có biểu hiện: Khối u cứng, cố định trước cổ; Khàn tiếng, có thể khó thở, nuốt khó do chèn ép; Đỏ da, sùi loét, chảy máu; Hạch: đa số hạch cùng bên, vùng cảnh thấp, thượng đòn có khi có hạch góc hàm, cổ đối bên. Một số ít có hạch trước khi tìm thấy u nguyên phát. Mật độ rắn di động, to chậm, không đau.
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trên xuất hiện là bệnh đã ở giai đoạn khá muộn. Do vậy, những người bệnh có những yếu tố có liên quan nhiều đến UTTGT cần phải chú ý để phát hiện sớm, gồm: Người bệnh nam giới; Người bệnh sống gần biển, nơi có đủ iod trong thực phẩm (đặc biệt là bướu giáp thể nhân); Có khoảng 30% u giáp thể nhân là ung thư ở trẻ em; Người bệnh được xạ trị vùng đầu cổ lúc còn bé, có khi có u giáp đơn nhân càng nghi ngờ ung thư hơn.
ThS Trần Anh (Bệnh viện K)
