U bã đậu còn gọi là nang tuyến bã là một bệnh lý phổ biến gặp rất nhiều ở các phần da khác như da đầu, da mặt, trán, lưng, tai, mũi,cổ, ngực, chân tay… và đặc biệt ở da bìu.
Nguyên nhân là do viêm tắc lỗ thoát của ống tuyến bã dẫn tới các chất bã nhầy trong nang lông (lỗ chân lông) không thoát ra được nên đọng lại và ngày càng to dần. Dịch trong chất bã chứa mỡ màu trắng ngà thường mềm như bã đậu nhưng để lâu có thể có màu sẫm màu hoặc đông cứng lại.
Triệu chứng nổi cục trắng trên bề mặt da, có thể một cục hoặc nhiều cục mọc rải rác trên nền da viêm mãn tính, hoặc da bị nhiễm nấm. Trên da bìu ta thấy cục trắng nổi lên có thể có nhiều lứa tuổi ban đầu chỉ là những nốt trắng dưới da to bằng đầu bút bi sau to dần. Có trường hợp các chất bã được tích đọng lâu ngày và dẫn tới canxi hóa, khi phẫu thuật lấy ra thấy tổ chức này cứng như đá.
Bệnh nhân không đau tức hay khó chịu gì trừ trường hợp da viêm mãn thì thấy ngứa ngáy. Có trường hợp nang này to bằng quả cam gây cảm giác nặng nề vướng víu. Số ít trường hợp khác nang này bị bội nhiễm vi khuẩn gây viêm đau sưng tấy đỏ hoặc gây áp xe.
Dựa vào lâm sàng qua việc thăm khám trực tiếp bác sĩ có thể chẩn đoán được, có thể kết hợp với chọc hút sinh thiết thấy có chất tiết của tuyến bã. Mổ vi phẫu bóc tách nang là điều trị giải quyết phần ngọn. Để phòng ngừa nang tuyến bã, cần phải chữa dứt điểm trình trạng viêm da mãn tính và vệ sinh da hàng ngày thật tốt.
BS Nguyễn Bá Hưng (Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội)
