Trụ quốc công Thượng tướng quân Doãn Nỗ – Kỳ 2: Công thần mở nước

Khi kháng chiến chống Minh thắng lợi, Doãn Nỗ được ban quốc tính là Lê Nỗ; được phong Trụ quốc công thượng tướng quân, khai quốc công thần, quân quản đạo Sơn Nam (Tư lệnh “quân khu” Sơn Nam – thuộc địa bàn các tỉnh phía Nam Đồng bằng sông Hồng ngày nay).

Lăng Doãn Nỗ tại Phương Chiểu.

Ấp lộc điền ở Phương Chiểu

Doãn Nỗ được ban ấp lộc điền ở Phương Chiểu, Tiên Lữ, trấn Sơn Nam Thượng (khi nhậm chức, ông đưa gia đình từ làng Hạ Yên Quyết (làng Cót) ở kinh thành về Phương Chiểu).

Năm 1439, Doãn Nỗ tạ thế tại Phương Chiểu, được triều đình và nhân dân địa phương an táng tại bản ấp, xây lăng và dựng miếu thờ. Vua Lê Thái Tông thăng cho ông chức Tráng sĩ vệ đồng tri chư quân sự, phong tước Quan phục hầu. Từ đó đến nay, truyền 19 đời, con cháu ông vẫn sống trên mảnh đất Phương Chiểu.

Năm Diên Ninh thứ nhất (1454) vua Lê Nhân Tông truy tặng ông tước hàm Quan nội hầu, tới năm Quang Thuận thứ 5 (1464) vua Lê Thánh Tông truy tặng tước hàm Á hầu. Năm Duy Tân thứ 5 (1912) có bản sao sắc văn ghi “Doãn Nỗ Công thần mở nước thời bình giặc Ngô, sau dẹp Chiêm Thành, giữ yên địa phương này, được phong tước Đường quốc công và được vua ban họ Lê”.

Trong bài tham luận “Đóng góp của Doãn Nỗ về quân sự”, tại hội thảo Doãn Nỗ năm 1995, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo có viết rằng: “… cùng với các tướng tâm phúc của Lê Lợi như Trịnh Khả, Bùi Bị… Doãn Nỗ đã đội cỏ rơm xuôi dòng sông đến đồn giặc tại bến sông Dao Xá Thượng… lấy lại được hài cốt của tổ phụ Lê Lợi… đưa về xứ phật hoàng chôn cất”.

PGS.TS Nguyễn Danh Phiệt thì trích dẫn Lam Sơn thực lục nói rằng: Viên quan huyện thân Minh là Đỗ Phủ dẫn quân Minh vào đào mộ tổ Lê Lợi, để buộc Lê Lợi phải hàng. Lê Lợi sai 24 công thần, trong đó có Doãn Nỗ (Lê Nỗ) đi cướp lại được.

Cũng theo Thượng tướng Hoàng Minh Thảo, khoảng năm 1432, Doãn Nỗ theo vua Lê Lợi đi Tây Bắc đánh thổ tù phản nghịch (tức Đèo Cát Hãn) ở Mường Lễ, và về sau Doãn Nỗ còn tham gia đánh Chiêm Thành.

Kiệt xuất anh hùng

Lăng mộ và đền thờ ông hiện đặt tại xã Phương Chiểu, trước thuộc huyện Tiên Lữ, nay thuộc thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Tại Đền thờ ông có ba câu đối, trong đó có câu ghi rõ: Lam Sơn vật dực Lê hoàng thống – Khai quốc công thần Doãn tướng môn.

Xưa kia, đền thờ và lăng thượng tướng công Doãn Nỗ chỉ là một ngôi miếu nhỏ, xây dựng từ thời Lê, trên bờ nóc hậu cung còn hàng chữ “Công thần miếu” cho đến nay, ngôi đền trùng tu khang trang hơn theo kiến trúc hình chữ tam.

Tòa tiền tế có 5 gian gỗ lim dựng theo lối cổ tứ trụ lòng thuyền, con chồng đấu sen, chạm khắc hoa lá. Hai câu đối ở cột đồng trụ ca ngợi: “Mười năm dong duổi giúp nhà Lê hưng thịnh có phần mưu lược của danh tướng, nghìn thu hương lửa lộc điền ở hương chiếu nhờ ân đức của nhà vua”.

Trung tâm gian tiền tế là bức đại tự “Trấn gia vũ liệt” phía dưới có nhang án thờ; hai bên câu đối: “Lê triều Thái Tổ phát tích Nam Sơn thùy đại hiển – Khai quốc công thần Doãn tướng công kiệt xuất anh hùng”. Tòa trung từ đặt khám thờ thân phụ là cụ Doãn Quyết đỗ tam trường làm quan cung hiển đại phu trong triều Trần và thân mẫu họ Nguyễn.

Gian hậu cung ở vị trí trang trọng nhất đặt tượng thượng tướng quân Doãn Nỗ. Phía trên là bức trâm chữ Nôm “Thượng khởi tổ”, Họ Doãn là một trong 10 tiên công khai phá, lập ra Chạ18Kẻ Nưa (Cổ Định, Thanh Hóa) từ thời vua Hùng. Cách đền thờ 300m là khu lăng mộ của Thượng tướng quân Doãn Nỗ.

Trên cơ sở công tích của Thượng tướng quân Doãn Nỗ, năm 1995, Bộ Văn hóa đã ra quyết định công nhận Lăng và Đền thờ Doãn Nỗ là di tích lịch sử văn hóa. Hai mươi năm qua, Đền thờ và Lăng đã từng bước được tôn tạo khang trang.

TS Nguyễn Thành Hữu

Theo Đời sống
Dấu hiệu lạ từ lỗ đen quái vật của Ngân Hà

Dấu hiệu lạ từ lỗ đen quái vật của Ngân Hà

Sagittarius A* là lỗ đen quái vật nằm ở trung tâm Milky Way (Ngân Hà), là thiên hà mà Trái Đất trú ngụ. Những hình ảnh mới chụp được bởi Kính thiên văn Event Horizon (EHT) đã hé lộ một bức tranh mới về lỗ đen này.
Nọc độc rắn hổ nguy hiểm thế nào?

Nọc độc rắn hổ nguy hiểm thế nào?

Nọc độc của rắn hổ đã không hề thay đổi trong hơn 10 triệu năm. Nguyên nhân là loại độc này nhắm đến prothrombin, một protein giúp đông máu và đóng vai trò quan trọng trong cơ thể sinh vật.
back to top