Theo đó, Bộ Xây dựng cho rằng, căn cứ Khoản 1, Điều 110, Hiến pháp năm 2013 và Khoản 2, Điều 2 Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc đề xuất thành lập "Thành phố trực thuộc Thành phố" trực thuộc Trung ương là phù hợp quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cho rằng: Việc đề xuất sáp nhập quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức để thành lập Thành phố phía Đông và áp dụng "không xem xét điều kiện về sự phù hợp với định hướng quy hoạch, chương trình phát triển đô thị và tiêu chuẩn về đơn vị hành chính trực thuộc đối với đơn vị hành chính dự kiến hình thành sau khi sắp xếp" là chưa đủ cơ sở pháp lý.
Bên cạnh đó, Nghị quyết số 54/2017/QH14 ngày 24/11/2017 về thí điểm cơ chế chính sách đặc thù phát triển TPHCM cũng không quy định các vấn đề có liên quan đến việc thành lập thành phố trực thuộc TPHCM. Hơn nữa, TPHCM chưa hoàn thành xây dựng, trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021.
Trước đó, hồi cuối tháng 3, ông Nguyễn Thành Phong, Chủ tịch UBND TPHCM đã ký văn bản số 1157/UBND-TH gửi Bộ Xây dựng để xin ý kiến về thành phần hồ sơ, đề án phân loại đô thị và chương trình phát triển đô thị phục vụ đề án thành lập thành phố trực thuộc TPHCM. Theo đó, TPHCM đang xây dựng đề án thành lập thành phố phía Đông trực thuộc TPHCM trên cơ sở sáp nhập quận 2, 9 và Thủ Đức để hình thành khu đô thị sáng tạo tương tác cao. Theo dự kiến, sau khi được thành lập, thành phố phía Đông của TPHCM sẽ có quy mô hơn 1,1 triệu dân, được bố trí trên tổng diện tích tự nhiên hơn 211km2. Theo tiêu chuẩn quy định, quy mô dân số của thành phố phía Đông sẽ đạt hơn 779,98% và diện tích tự nhiên cũng đạt hơn 141%.
