Tiền mất tật mang với "chuyên gia sức khỏe" tự phong

Theo ghi nhận của Khoa học và Đời sống, hiện có nhiều trường hợp từ chủ spa, kinh doanh yến sào, kinh doanh sữa, thậm chí kinh doanh, môi giới bất động sản... tự xưng “chuyên gia - health coach online” mở lớp online tư vấn sức khỏe, ăn uống giảm cân trên zalo, facebook, meet room (trên google)…

Tiền mất, tật vẫn mang

Sau 3 tháng nghỉ vì dịch bệnh Covid-19, ông Nguyễn V.H. (51 tuổi, Bình Thạnh) lo âu, việc ăn uống không kiểm soát, ăn để giảm cảm giác buồn chán; trong khi giảm hoạt động thể chất.

Ông H. tăng lên 5kg và không thể giảm được cân nặng. Bình thường, ông đã dư 4kg so với chiều cao. Sau dịch, lượng mỡ thừa của ông dư lên cả 9kg.

Với thân hình nặng nề, cộng thêm bệnh nền tăng huyết áp, đái tháo đường, ông lo sợ mình thuộc nhóm nguy cơ chuyển bệnh nặng khi mắc Covid-19.

“Một người bạn giới thiệu lớp học giảm cân “ăn uống lành mạnh để khỏe” của một huấn luyện viên health coach. Sau một tháng học về dinh dưỡng, tôi vẫn không thể giảm cân thành công vì ăn theo công thức của huấn luyện viên, ăn nhiều bữa nhỏ nhưng nửa đêm tôi bị đói và đau bao tử, hoa mắt, chóng mặt... rồi tôi phải ăn bù”, ông H. chia sẻ.

Tương tự, chị Nguyễn Thị L. (41 tuổi, quận Gò Vấp) cũng tăng 4 - 5kg sau nhiều tháng ở nhà vì dịch bệnh.

Qua tìm hiểu “chế độ ăn” theo huấn luyện viên health coach, chị nộp 3 triệu đồng học online trong một tháng với hy vọng “giảm 5kg trong 3 ngày” như quảng cáo. Kết quả sau 3 tuần chị không giảm cân nào.

Học online 7 ngày, chủ spa thành chuyên gia dinh dưỡng

Chị Trang L. (quận 7, TPHCM) vốn làm chủ một số spa nhỏ được 6 năm nay. Gần 2 năm nay, do dịch Covid-19, các spa bị đóng cửa nhiều lần.

Cầm chừng đến tháng 7 vừa qua, khi dịch bùng phát mạnh, chị đã nhanh chóng sang lại spa và theo học lớp “dinh dưỡng và sức khỏe” từ một chuyên gia tại Hà Nội trong vòng một tuần qua online.

Ngay sau khi học xong, chị L. quảng cáo trên các kênh facebook, zalo mở “room meet” (phòng trò chuyện online) dạy cũng như tư vấn ăn sao cho khỏe, giảm cân mùa Covid-19 và hậu Covid-19.

Mỗi tháng, chị mở hai lớp học, qua zoom meet vào 6h30 sáng và 8h tối, khoảng 30 người tham gia, một khóa kéo dài khoảng hai tuần, thu nhập ít nhất 30 triệu đồng mỗi tháng.

Trong mỗi buổi học chia sẻ về giảm cân, chị giảng ăn thế nào cho khoa học, một bữa ăn đủ chất phải ăn như thế nào? Uống bao nhiêu nước để giảm cân? Thực phẩm dinh dưỡng hỗ trợ là gì?

Và đương nhiên chị đã ngầm quảng cáo cho một số loại thuốc và thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân đang bán trên thị trường một cách rất khôn khéo.

Không chỉ riêng chủ spa như chị Trang L., nhiều người đang kinh doanh yến sào, kinh doanh sữa, thậm chí kinh doanh, môi giới bất động sản cũng đóng tiền học vài buổi, vài tuần về tự phong là chuyên gia, bác sĩ dinh dưỡng, chuyên gia health coach giúp giảm cân mang lại hạnh phúc, sức khỏe và chất lượng sống trong mùa dịch và sau mùa dịch.

Với những quảng cáo “Health coach Yến - chế độ giảm cân 3 ngày 5kg”; hay “ăn uống lành mạnh - xanh sạch với chế độ giảm 7 - 10kg một tháng”…

Giảm nhanh 5kg trong 3 ngày… sẽ khiến cơ thể suy kiệt

Theo PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức, nguyên giảng viên Khoa Dược, Trường Đại học Y dược TPHCM, thừa cân béo phì cần phải tìm đến bác sĩ để chẩn bệnh và điều trị mới cải thiện được.

Ngoài những rối loạn nội tiết, nhiều người thừa cân béo phì có thể là do mất cân bằng trong cuộc sống không chỉ do dinh dưỡng mà còn chịu ảnh hưởng bởi vận động hay stress mạn tính…

“Giảm cân quá nhanh có thể khiến cơ thể bị tổn thương, suy kiệt và còn rước thêm bệnh vào người. Giảm cân luôn không quá 5% trọng lượng cơ thể mỗi tháng. Số cân giảm trong ngưỡng an toàn là từ 2 - 3kg/tháng”, PGS.TS.DS Đức cho biết.

Trào lưu “ăn theo chế độ health coach” và ai cũng có thể tự phong là huấn luyện viên thực hành ăn khỏe, sống khỏe nhưng hệ quả không ai đo đếm được.

Cũng theo các chuyên gia dinh dưỡng, một health coach phải hiểu rõ về các chất của thực phẩm; phân biệt được các chất nào, thực phẩm nào tốt cho sức khỏe, cái nào gây hại.

Đồng thời, huấn luyện viên phải biết “cân, đong, đo, đếm” chất đạm, tinh bột và chất béo một cách khoa học để đưa ra chế độ ăn lành mạnh, phù hợp với từng cá nhân. Nhiều người còn mắc kèm theo các bệnh lý nền hoặc tiềm ẩn, như bệnh tim mạch, đái tháo đường, mỡ trong máu…

Giảm cân và duy trì sức khỏe cần có một kế hoạch duy trì kết hợp giữa dinh dưỡng đúng, vận động thể dục đúng, điều trị bệnh lý nếu có và kiểm soát sự căng thẳng.

Quá trình giảm cân của từng cá nhân phải được chuyên gia y tế theo dõi sát để điều chỉnh. Do đó, không ai chỉ học một tuần là có thể làm được. Nghề nào cũng đều được đào tạo bài bản.

Sau thời gian trực tổng đài Covid-19 (1022) cho thấy, nhiều người dân tin tưởng những người tự phong là huấn luyện viên dinh dưỡng, những thầy lang chữa bệnh và làm theo, dẫn đến điều trị không khoa học, không hiệu quả.

Khi có vấn đề về sức khỏe, người dân nên tìm đến các cán bộ y tế để hiểu được bản chất của bệnh và tìm cách can thiệp cho phù hợp để không tác động xấu đến sức khỏe.

Không nên dễ dàng tin vào nhân vật tự phong để rồi cuối cùng không đạt mục tiêu như mong đợi mà còn tiền mất, tật mang.

BSCKII Đỗ Thị Ngọc Diệp (Chủ tịch Hội Dinh dưỡng TPHCM, nguyên Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM)