Lập khu định cư cho dân đầm phá
Phan Thế Phương sinh năm 1934, tại Phú Dương, Phú Vang, Thừa Thiên - Huế, Giám đốc Sở Thủy sản tỉnh Tỉnh Thừa Thiên - Huế;
Câu chuyện của ông bắt đầu từ trận bão lớn Cecil năm 1985 làm hàng trăm người chết, trong đó đa phần là dân dọc phá Tam Giang. Tỉnh Thừa Thiên - Huế chủ trương đưa dân vạn đò lên bờ định cư để đảm bảo cuộc sống. Câu hỏi đặt ra là làm sao vừa định cư, vừa tổ chức cho bà con sống với nghề của mình?
Với cương vị Giám đốc Sở Thủy sản, Phan Thế Phương cảm thấy đây là trách nhiệm lớn của mình nên đã đề xuất kế hoạch lập khu định cư và tổ chức nuôi trồng thủy sản. Ý kiến của ông được lãnh đạo ủng hộ.
Ngay sau cơn bão, ông một mình từ Huế đi đò chợ về vùng Quảng Ngạn, Quảng Công bên kia phá Tam Giang để tìm hiểu, nghiên cứu cách thức định cư cho bà con; bàn với lãnh đạo xã Quảng Công thành lập khu định cư dân vạn chài. Thế là thôn 14 ra đời với 36 hộ dân đò phiêu dạt vì bị bão được vận động về lập thôn.
Để giúp các hộ dân này xây dựng cuộc sống mới, ông đã lặn lội tìm tòi và mang về đây nghề nuôi tôm sú. Qua nhiều tháng ngày lao động vất vả, cả một vùng quê mới trở nên trù phú nhờ nghề nuôi tôm này.
Người dân Quảng Công, nhất mực nói rằng: “Dân tui được như chừ là nhờ ông Phương. Ông dạy cho dân nuôi con tôm, con cá. Nhà ngói, nhà lầu, con cái học hành, xóm làng no ấm cũng từ đó mà ra. Dân tui coi ông Phương là thành hoàng nên khi ông mất đã lập đền thờ ông ngay ngoài hồ tôm. Nay lại lấy tên ông đặt tên trường học, tới đây sẽ dựng bia ghi công ơn. Thấy mát lòng mát dạ lắm...”.
Tổ nghề nuôi tôm
Người già kể cho người trẻ, cô giáo kể cho học sinh hình ảnh một ông giám đốc sở đã trở thành vị cứu tinh của người dân đầm phá. Chuyện một ông quan không quản ngại khó khăn lặn lội về vùng quê nghèo khó, mang theo khát vọng giúp người dân nghèo đổi đời đã trở thành giáo án sinh động, là gương sáng để thầy trò noi theo.
Một chiều tháng 10/1991, dân vùng đầm phá thảng thốt nghe tin dữ ông Phương bị tai nạn giao thông qua đời trên đường đi công tác. Nghe tin ông Phương mất mà dân đau đớn như mất người thân.
Hôm tiễn đưa, hàng vạn người dân chài vùng đầm phá Tam Giang lặn lội từ sớm lên Huế để tiễn biệt ông. Chưa có đám tang của một vị lãnh đạo cấp tỉnh nào đông người dân đến viếng như thế.“Sau lễ tang, tụi tui đã rước hương hồn ông Phương về lập miếu thờ, tôn ông là thành hoàng của làng, ghi nhớ công lao khai khẩn của ông” - một người dân kể về sự tích miếu thờ.
Và rồi hằng năm cứ đến ngày giỗ của ông, người dân khắp vùng đầm phá lại kéo về miếu thờ ông để thắp hương, nguyện cầu. Ông trở thành một phần quan trọng của làng, máu thịt hơn máu thịt, xương cốt hơn xương cốt.
Trịnh Toàn, Đỗ Thúc Tĩnh, Đỗ Công Tường, Phan Thế Phương - điểm chung nhất của các vị “quan” và dân này, phải chăng là sống hết lòng vì dân, vì nước. Các vị cũng là người thường, nhưng trên hết, có trái tim nhân hậu, đập cùng nhịp với dân, lắng nghe được nỗi khổ của dân, mà dân thì luôn luôn có nhiều nỗi khổ.
Cái miếu thờ ông Phan Thế Phương giữa vùng trời nước mênh mông là sự tồn tại với trời đất, với nhiều thế hệ người nuôi tôm bên phá Tam Giang. Còn “Tổ nghề nuôi tôm” là danh hiệu cao quý do dân phong tặng, là sự tồn tại vĩnh viễn trong lòng người dân đầm phá!
Thiết nghĩ, đời người chớp mắt. Nhưng trong cái ngắn ngủi phù vân đó, ai biết sống hết lòng vì mọi người, sẽ để lại tiếng thơm trong lòng dân! Còn ai cậy vào chức quyền để nhũng nhiễu, làm hại dân, đục khoét, làm giàu cho bản thân thì sống mà cũng như đã chết, suốt đời bị dân coi khinh…
