Thương dân, dân lập miếu thờ - kỳ 3: Đỗ Công Tường lập chợ

Nguyễn Thành Hữu

08:13 - 01/12/2018

(khoahocdoisong.vn) - Đỗ Công Tường lập chợ, dựng lên những lều quán để có chỗ cho người mua bán tránh mưa nắng. Vì có công với dân nên khi chết hai ông bà được nhân dân trong vùng lập đền thờ.

<div style="text-align: justify;"><strong>Chợ vườn Quýt</strong></div> <div style="text-align: justify;">Đỗ Công Tường (? - 1820) tục danh là Lãnh, không rõ quê quán ở đâu, chỉ biết ông và vợ từ miền Trung vào lập nghiệp tại làng Mỹ Trà, huyện Kiến Phong, phủ Kiến Tường, tỉnh Định Tường vào khoảng năm Đinh Sửu 1817.</div> <div style="text-align: justify;">Sau mấy năm chăm chỉ khai hoang và ươm trồng, gia cư ông dần khấm khá nhờ có nguồn thu từ vườn quýt. Vườn quýt của ông bà rộng, mát mẻ, lại ở nơi thuận cả đường sông và đường bộ nên người dân xa gần thường tụ tập đến đây để đổi chác, mua bán. Thấy vậy, ông bà bỏ tiền ra dựng lên những lều quán bằng cây lá, để có chỗ cho người mua bán tránh mưa nắng.</div> <div style="text-align: justify;">Thế rồi các hiệu buôn bên chợ Hòa Thành cũng dời qua, làm cho nơi này càng thêm tấp nập, cái tên chợ Vườn Quýt có từ ấy. Hay giúp đỡ người nghèo, cộng thêm tính tình cương trực, nên ông được dân làng cảm phục, cử làm chức Câu đương, lo việc phân xử những việc kiện cáo nhỏ tại địa phương.</div> <div style="text-align: justify;">Năm Canh Thìn 1820, nạn dịch tả bỗng dưng hoành hành rất dữ làm dân chúng trong vùng bị chết nhiều. Động lòng trắc ẩn, một mặt ông bà Đỗ Công Tường tìm thuốc hay, thầy giỏi về chạy chữa, một mặt lập bàn cầu nguyện xin được chết thay cho dân, vì lúc bấy giờ không ít người có quan niệm rằng bệnh tật này là do trời đất, thần thánh quở phạt.</div> <div style="text-align: justify;">Cầu nguyện từ ngày mồng 6 đến mồng 9, thì bà lâm bệnh dịch và qua đời khoảng 10 giờ đêm hôm đó. Đang lo việc tẩm liệm cho vợ, thì ông cũng tắt thở lúc 3 giờ rạng sáng hôm sau, tức ngày mồng 10.</div> <div style="text-align: justify;">Tương truyền, chôn cất ông bà xong thì bệnh dịch chấm dứt, cuộc sống dân lành lần hồi trở lại như xưa. Thương ông bà không con, không có ai thờ phụng và cũng để tưởng nhớ công ơn của người đã khuất, người dân đã tự nguyện góp công góp của dựng lên một đền thờ kề bên hai ngôi mộ của ông bà và lấy ngày mồng 8 đến mồng 10 tháng 6 hàng năm làm ngày lễ giỗ.</div> <div style="text-align: justify;"><strong>Đền thờ Ông Chủ Bà Chủ</strong></div> <div style="text-align: justify;">Năm 1936, theo lời thỉnh cầu của các hương chức và toàn thể dân làng, vua Bảo Đại đã sắc phong cho Đỗ Công Tường làm Dực Bảo Trung Lương thành hoàng Chi thần. Năm 1943, sân vận động ở tại Cao Lãnh được mang tên là Vận động trường Đỗ Công Tường.</div> <div style="text-align: justify;">Kể từ khi thành lập 1820, trải qua nhiều lần tôn tạo và trùng tu, ngôi đền đơn sơ xưa nay đã là một công trình cổ kính, trang nghiêm và đẹp đẽ, hiện tọa lạc trên đường Lê Lợi thuộc phường 2, thành phố Cao Lãnh. Gần hai thế kỷ qua, đền thờ ông bà Đỗ Công Tường quanh năm hương khói, tràn ngập tiếng bước chân viếng thăm của hàng trăm ngàn lượt khách.</div> <div style="text-align: justify;">Và để tỏ lòng tôn kính, người ta không gọi tên thật nữa mà chỉ gọi là Ông Chủ Bà Chủ chợ Cao Lãnh, hay gọi ngắn là Ông Chủ Bà Chủ. Ngày 20 tháng 4 năm 2001, đền thờ được công nhận là Di tích cấp tỉnh, thành phố.</div> <div style="text-align: justify;">Kể từ năm 2009, theo quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố Cao Lãnh, lễ giỗ thường niên của ông bà chính thức trở thành thành lễ hội văn hóa - lịch sử cấp thành phố, với nhiều hoạt động mang ý nghĩa nhân văn thể hiện lòng tôn kính, ghi nhớ công đức của ông bà Đỗ Công Tường...</div> <div style="text-align: justify;">Ngoài việc tạo lập đền thờ, người dân còn lấy tên tục và chức vị ông ghép lại (Câu Lãnh, sau gọi trại thành Cao Lãnh) để thay cho cái tên chợ Vườn Quýt (tức ngôi chợ tại trung tâm thành phố Cao Lãnh hiện nay).</div> <div style="text-align: justify;">Tên Đỗ Công Tường, hiện cũng được dùng để đặt tên cho một trường phổ thông trung học tại thành phố Cao Lãnh và một con đường tại Tân Quý, quận Tân Phú, TP HCM.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: right;"><em>(còn nữa)</em></div>

Theo Đời sống