Hãy hút người giỏi thay vì người giàu
Ngày 22/11, tại hội thảo “Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất hiệu quả trên địa bàn TPHCM”, GS Đặng Hùng Võ, nguyên thứ trưởng Bộ TN-MT, cho hay hiện TPHCM và Hà Nội đang muốn điều chỉnh dòng người di cư vào hai thành phố này. Tuy nhiên, việc áp dụng quy định pháp luật hay quyết định hành chính để ngăn làn sóng di cư đều không được, bởi tự do cư trú là quyền của mỗi người.
Cho nên trong trường hợp này chỉ áp dụng rào cản kỹ thuật, tức là áp mức thuế cao, để những người sống ở TPHCM và Hà Nội phải có thu nhập cao mới "trụ" được. Chứ với cách làm hiện tại khiến người dân ở địa phương đổ về hai thành phố này theo kiểu “bám vỉa hè đô thị để sống, mà không phải đóng đồng thuế nào.
PGS.TS Hoa Hữu Lân, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu Phát triển Văn hóa - Xã hội, Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Hà Nội cho rằng, hiện nay bài toán đau đầu ở các thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM là số lượng dân nhập cư tăng quá nhanh. Vì rất nhiều lý do khác nhau như để mưu sinh, để được sống trong điều kiện sinh hoạt, công tác tốt hơn, để tiếp cận với những tiến bộ nhanh hơn. Hiện, chúng ta không kiểm soát được luồng di cư vào hai thành phố này, dân số đang quá tải.
Nhưng việc dựng lên một hàng rào thuế để ai có thu nhập cao mới được sống ở Hà Nội và TPHCM lại là rất ấu trĩ. Những ai là người có thu nhập cao, kiểm soát thu nhập cao như thế nào? Như thế phải chăng Hà Nội và TPHCM chỉ tập trung những người giàu? Điều này sẽ dẫn đến va chạm bất bình đẳng xã hội, khuyến khích người giàu thì được sống ở Thủ đô, những nơi có điều kiện tốt, các vùng lõi phát triển. Còn người nghèo, những người không có điều kiện kinh tế thì không có cơ hội.
Cái cần thu hút ở đây là nhân tài, lao động có trình độ cao để phát triển, đóng góp vào sự vươn lên trong các lĩnh vực của quốc gia chứ không phải là chỉ người có tiền mới được sống ở các vùng lõi. Bởi người có tiền bây giờ có rất nhiều loại. Có người làm ra tiền bằng lao động mồ hôi nước mắt, nhưng không ít kẻ có tiền nhờ tham ô tham nhũng. Vậy phân định thế nào, kiểm soát thế nào?
Cần chính sách đãi ngộ người tài
Theo PGS.TS Hoa Hữu Lân, nếu tính đến hạn chế người dân di cư thì nên sàng lọc ở khía cạnh người có trình độ cao, người tài sẽ được ưu đãi, khuyến khích tạo điều kiện định cư ở Hà Nội chứ không nên đánh vào thu nhập cao. Thực hiện triệt để việc di chuyển các cơ sở bệnh viện, trường học, khu chung cư, trụ sở cơ quan… ra ngoại vi. Cùng với đó là phát triển hạ tầng đồng bộ để giãn dân. Khi có các chính sách ưu đãi phù hợp thì người dân sẽ tự nhiên chọn nơi sống phù hợp chứ không phải ai cũng thích bon chen nơi đông đúc chật chội.
Đối với công tác cán bộ hàng năm của các cơ quan đóng ở Hà Nội và TP HCM, phải chọn lựa được người tài, người có năng lực thực sự vào các cơ quan này để có đóng góp. Di dời ngay các cơ sở bệnh viện, trường đại học, cơ quan trung ương, nhà máy ô nhiễm… ra ngoài vi gắn với cơ sở hạ tầng đồng bộ. Phân bố lại mạng lưới các cơ quan, trường học, trụ sở.
Đồng thời, tạo được điều kiện vật chất, cơ sở hạ tầng ở ngoại vi giống như ở trong nội đô, gắn kết các công trình này để thu hút người dân ra sinh sống. Trong vùng ấy phải quy hoạch cụ thể rõ ràng. Tiếp đó là kiểm soát chặt chẽ người lao động tự do như người buôn bán hàng rong, xe ôm….
“Theo tôi thì phải kiểm soát những người lao động có trình độ thấp, lao động thủ công từ cách tỉnh đổ vệ như bốc vác, thợ xây, hàng rong, buôn bán, xe ôm, xe tải… Đây là số lượng người rất lớn. Khi chúng ta thực hiện giãn dân tốt thì số người này cũng sẽ giảm đi bởi số công việc của họ cũng ít đi. Còn lại những người thuộc diện KT3, KT4 thì phải có thẻ mới vào nội độ làm việc được” - PGS.TS Hoa Hữu Lân nhấn mạnh.
Còn theo PGS.TS Đặng Ngọc Dinh, Trung tâm Tư vẫn hỗ trợ và phát triển cộng đồng, nhìn nhận một cách tỉnh táo thì cần hạn chế sự nhập cư không kiểm soát. Vì bất cứ nơi đâu mà tăng dân số quá nhanh cũng gây nên nhiều hệ lụy lên hệ thống hạ tầng cơ sở như giao thông, trường học, bệnh viện, môi trường và cả sự sống của người dân địa phương.
Sự tập trung quá lớn dân cư có thể làm gia tăng khả năng kinh tế tại một khu vực nhưng là sự mất cân đối, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, sự phụ thuộc vào một vài thành phố lớn cho cả đất nước. Nhưng cần làm đồng bộ và có thời gian dài chứ không thể áp dụng các mệnh lệnh hành chính cực đoan.
“Đội ngũ lao động tự do đóng góp không nhỏ vào phát triển kinh tế xã hội ở các thành phố lớn, thậm chí ở nhiều nơi, nhờ thu hút người dân nhập cư mới phát triển mạnh được. Do đó, việc sàng lọc, hạn chế dân nhập cư phải dựa trên những tính toán cụ thể, bài bản, tránh gây ra những bất công, tạo dư luận không tốt” - PGS.TS Đặng Ngọc Dinh nói.
