Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) về việc sửa đổi, bổ sung nghị định số 107/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Vì Nghị định 107 đã bộc lộ những hạn chế và bất cập. Cụ thể, đến thời điểm hiện tại, 205 doanh nghiệp đã được Bộ Công Thương cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo theo quy định, nhưng trong số này có 39 thương nhân không xuất khẩu gạo từ tháng 12/2019 đến nay.
Những doanh nghiệp này không có thị trường, không có khả năng, năng lực xuất khẩu, cùng với ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên đã không thể xuất khẩu trong gần 2 năm.
Ngoài ra, nghị định 107 không quy định sức chứa kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo và công suất tối thiểu của cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo. Điều này đã dẫn tới không đảm bảo công bằng, tạo sự cạnh tranh không lành mạnh.
Bộ Công Thương còn chỉ ra lỗ hổng mà các doanh nghiệp đang sử dụng để lách luật. Cụ thể, việc kê khai thông tin, dữ liệu, chế độ báo cáo số liệu thống kê hợp đồng xuất khẩu gạo và thực hiện hợp đồng của các thương nhân hiện chưa được nghiêm túc.
Trong khi đó, chế tài xử lý lại ở mức nhẹ, phạt hành chính là chủ yếu. Nên thay vì có thể quản lý tốt các hành vi vi phạm, thì các cơ quan quản lý lại chỉ có thể kêu gọi và khuyến khích thương nhân tự giác chấp hành.
Chính vì những bất cập này, Bộ Công Thương đề nghị các cơ quan cho ý kiến để sửa đổi, bổ sung nghị định 107 nhằm kiểm soát các doanh nghiệp chặt chẽ cả về nghiệp vụ lẫn chế tài pháp lý.
Trong đó có các vấn đề như: Hoạt động ủy thác, quy định thêm về quyền kinh doanh xuất khẩu theo hướng chỉ thương nhân được cấp giấy chứng nhận và thực hiện hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo tại nghị định mới được nhận ủy thác.
Ngoài ra, Nghị định còn phải quy định về sức chứa tối thiểu của kho chuyên dùng để chứa thóc, gạo và công suất tối thiểu của cơ sở xay, xát, chế biến thóc, gạo…
Trong trường hợp, doanh nghiệp không xuất khẩu liên tục theo thời gian quy định hoặc quá 3 tháng sau khi thay đổi nội dung trên giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo nhưng không điều chỉnh, thực hiện, sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận.
Với thương nhân không báo cáo thông tin theo quy định sẽ phải tạm dừng thực hiện thủ tục hải quan với lô xuất khẩu gạo.
