Sự thật khoảnh khắc cái chết dưới góc nhìn khoa học hiện đại

Cho dù là ai, nổi tiếng hay bình thường, cuối cùng vẫn chạm tay vào cái chết. Khoảnh khắc lúc chết diễn ra thế nào đang là đề tài được quan tâm. Dưới đây là một số trải nghiệm của con người trước khi bước sang thế giới bên kia vừa được khoa học hiện đại nghiên cứu, lý giải.

<p><strong>C&aacute;i chết l&agrave; g&igrave;?</strong></p> <p>Khoa học nghi&ecirc;n cứu về c&aacute;i chết đ&atilde; trở th&agrave;nh một ng&agrave;nh ri&ecirc;ng c&oacute; t&ecirc;n, tử vong học (thanatology), xem chết hay c&aacute;i chết l&agrave; sự chấm dứt c&aacute;c hoạt động của một sinh vật hay ngừng vĩnh viễn mọi hoạt động sống của một cơ thể. Tuy nhi&ecirc;n, định nghĩa cho sự chết c&ograve;n t&ugrave;y thuộc v&agrave;o c&aacute;c quan điểm t&ocirc;n gi&aacute;o, t&iacute;n ngưỡng cũng như c&aacute;c lĩnh vực c&oacute; li&ecirc;n quan.</p> <p>Trong y học, chết l&agrave; sự chấm dứt của mọi hoạt động sống như h&ocirc; hấp, trao đổi chất, sự ph&acirc;n chia c&aacute;c tế b&agrave;o... đều được chấm dứt vĩnh viễn. Người ta chia chết ra l&agrave;m hai dạng l&agrave; chết l&acirc;m s&agrave;ng m&agrave; c&aacute;c phương ph&aacute;p kh&aacute;m l&acirc;m s&agrave;ng cho ph&eacute;p x&aacute;c định l&agrave; chết (như tim ngừng đập, ngừng thở, mất tri gi&aacute;c...); hai l&agrave; chết thật, khi c&aacute;c m&ocirc; kh&ocirc;ng c&ograve;n hoạt động được nữa v&agrave; bắt đầu ph&acirc;n hủy.</p> <p>Những ca tử vong phổ biến ở con người l&agrave; bệnh tim, tiếp đến l&agrave; đột quỵ, tai biến mạch m&aacute;u n&atilde;o, v&agrave; thứ 3 l&agrave; nhiễm tr&ugrave;ng đường h&ocirc; hấp dưới.</p> <p>Trong x&atilde; hội lo&agrave;i người, bản chất của c&aacute;i chết v&agrave; sự nhận thức của con người về c&aacute;i chết l&agrave; c&aacute;c mối quan t&acirc;m diễn ra h&agrave;ng thi&ecirc;n ni&ecirc;n kỷ nay trong thế giới t&ocirc;n gi&aacute;o v&agrave; triết học. Điều n&agrave;y bao gồm niềm tin v&agrave;o sự sống t&aacute;i sinh, hoặc &yacute; thức cho rằng vĩnh viễn kh&ocirc;ng c&ograve;n tồn tại, được gọi l&agrave; l&atilde;ng qu&ecirc;n theo chủ nghĩa v&ocirc; thần.</p> <p><img alt="Sự thật khoảnh khắc cái chết dưới góc nhìn khoa học hiện đại" src="https://khds.1cdn.vn/2018/11/01/su_that_khoanh_khac_1.jpg" title="Sự thật khoảnh khắc cái chết dưới góc nhìn khoa học hiện đại" /></p> <p><em>Những người chết v&agrave;o buổi s&aacute;ng thường c&oacute; đồng hồ sinh học kh&aacute;c hơn so với những người chết v&agrave;o ban đ&ecirc;m</em></p> <h2><strong>Khoảnh khắc khi con người chết c&oacute; g&igrave; đặc biệt?</strong></h2> <p><em>Gen vẫn c&ograve;n sống?</em></p> <p>Nhiều gen kh&aacute;c nhau vẫn hoạt h&oacute;a tại thời điểm con người tắt thở, một số gen tiếp tục chuyển đổi trong một thời gian d&agrave;i sau khi chết, điều n&agrave;y th&aacute;ch thức khoa học hiện đại v&igrave; kh&ocirc;ng r&otilde; l&yacute; do. Theo truyền thống, giả thiết c&aacute;c gen, giống như tế b&agrave;o sẽ chết dần dần nhưng thực tế kh&ocirc;ng hẳn như vậy.</p> <p>Trong một sinh vật đ&atilde; chết, một số gen trước đ&acirc;y kh&ocirc;ng hoạt động được bật l&ecirc;n sau 24 giờ sau khi tắt thở v&agrave; c&oacute; thể &ldquo;sống&rdquo; tới nhiều ng&agrave;y sau khi chết. V&iacute; dụ, trong lo&agrave;i c&aacute; ngựa v&agrave; chuột, c&aacute;c nh&agrave; khoa học quan s&aacute;t thấy c&oacute; hơn 500 gen k&iacute;ch hoạt đến 48 giờ sau khi con vật chết.</p> <p>Do gen c&ograve;n hoạt h&oacute;a n&ecirc;n &ldquo;sự sống&rdquo; sau c&aacute;i chết của tế b&agrave;o vẫn tồn tại. Với c&aacute;c tiến bộ của khoa học v&agrave; c&ocirc;ng nghệ, nhiều c&ocirc;ng ty tr&ecirc;n thế giới hy vọng một ng&agrave;y n&agrave;o đ&oacute; con người c&oacute; thể đảo ngược c&aacute;i chết, c&aacute;i chết c&oacute; thể được tr&igrave; ho&atilde;n.</p> <p><em>Nhịp sinh học:</em></p> <p>C&aacute;c nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu kh&aacute;m ph&aacute; thấy rằng cơ thể con người trải qua chu tr&igrave;nh chết sinh học được lập tr&igrave;nh sẵn th&ocirc;ng qua nhịp sinh học. Nhịp sinh học l&agrave; đồng hồ sinh học điều chỉnh nhiều hoạt động trong cơ thể, chẳng hạn như giấc ngủ, kiểm so&aacute;t t&acirc;m trạng, sự th&egrave;m ăn...</p> <p>Theo nghi&ecirc;n cứu, những người chết v&agrave;o buổi s&aacute;ng thường c&oacute; đồng hồ sinh học, thậm ch&iacute; cả c&aacute;c th&agrave;nh phần của n&atilde;o cũng kh&aacute;c so với những người chết v&agrave;o ban đ&ecirc;m.</p> <p>Qua nghi&ecirc;n cứu chuy&ecirc;n s&acirc;u, c&aacute;c nh&agrave; khoa học California, Mỹ, đ&atilde; ph&aacute;t hiện thấy sự kh&aacute;c biệt trong n&atilde;o bộ của những người chết đột ngột hay chết bất thường c&oacute; nhịp sinh học n&atilde;o kh&aacute;c biệt.</p> <p>Th&ocirc;ng thường, n&atilde;o kh&ocirc;ng thể &ldquo;biết&rdquo; được khi ch&uacute;ng ta sắp chết trong một tai nạn&nbsp; đột ngột, nhưng theo nghi&ecirc;n cứu th&igrave; sự kh&aacute;c biệt chu kỳ của protein trong n&atilde;o người đột tử giống như ở những người chết tự nhi&ecirc;n. Điều n&agrave;y c&oacute; nghĩa, một số thay đổi của bộ n&atilde;o l&agrave; một phần của chu kỳ được thiết lập để tho&aacute;t ra tại thời điểm khi con người tắt thở.</p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p><em>Chết sinh học:</em></p> <p>Mặc d&ugrave; &ldquo;khoảnh khắc&rdquo; của c&aacute;i chết kh&aacute; mơ hồ ngay cả trong bối cảnh l&acirc;m s&agrave;ng, n&oacute; vượt ra ngo&agrave;i c&aacute;i chết của h&agrave;nh n&atilde;o (brain stem), tức phần thần kinh trung ương tiếp nối với tủy sống, nằm ở phần thấp nhất của hộp sọ, ngay s&aacute;t tr&ecirc;n lỗ chẩm d&agrave;i khoảng 28mm, v&igrave; vậy, khi h&agrave;nh n&atilde;o bị tổn thương, bệnh nh&acirc;n sẽ tử vong. Ngay cả chủ thể kh&ocirc;ng thể sống lại, th&igrave; nhiều tế b&agrave;o trong cơ thể vẫn c&ograve;n sống nhưng vẫn được coi l&agrave; tử vong.</p> <p>Điều n&agrave;y đặt ra một số c&acirc;u hỏi li&ecirc;n quan đến bản chất của vấn đề: Con người l&agrave; g&igrave;? &Yacute; thức c&oacute; bị dập tắt hoặc vượt ra ngo&agrave;i cơ thể sau khi chết hay kh&ocirc;ng?...&nbsp; Khoa học hiện đại đang bị th&aacute;ch thức trước những c&acirc;u hỏi dạng n&agrave;y, v&agrave; vấn đề tr&ecirc;n c&oacute; thể sẽ tồn tại trong một thời gian rất d&agrave;i nữa c&oacute; c&acirc;u trả lời đ&iacute;ch thực.</p> <p>C&aacute;c nh&agrave; khoa học cũng lưu &yacute;, cả hai vấn đề về thể&nbsp; chất lẫn t&acirc;m hồn đều thuộc về con người. Phần duy nhất m&agrave; ch&uacute;ng ta thực sự biết, đ&oacute; l&agrave; phần thể chất, c&ograve;n phần linh hồn &ldquo;bản ng&atilde; b&ecirc;n trong&rdquo; c&oacute; mất hay kh&ocirc;ng đến nay chưa ai hay biết hoặc n&oacute; sẽ mất khi tế b&agrave;o cuối c&ugrave;ng của cơ thể đ&atilde; chết hay kh&ocirc;ng?</p> <p><em>Thời gian?</em></p> <p>Những c&aacute; nh&acirc;n đ&atilde; trải nghiệm cận tử (NDE) thường cho biết thời gian c&oacute; sự biến dạng cực độ. NDE l&agrave; một trải nghiệm được kể lại bởi một người su&yacute;t chết hoặc đ&atilde; bị chết l&acirc;m s&agrave;ng v&agrave; được cứu lại. Một số nh&agrave; khoa học tin rằng trải nghiệm n&agrave;y c&oacute; thể được giải th&iacute;ch bằng c&aacute;c ảo gi&aacute;c do bộ n&atilde;o đang chết dần tạo ra, NDE thường bao gồm cả sự tho&aacute;t x&aacute;c (OBE). Những c&aacute; nh&acirc;n đ&atilde; qua NDE giải th&iacute;ch hiện tượng tr&ecirc;n thật huyền b&iacute; nhưng khoa học th&igrave; lại cho rằng, thời gian dường như chậm lại để chuẩn bị cho giai đoạn dừng lại ho&agrave;n to&agrave;n.</p> <p>Theo một số nghi&ecirc;n cứu về cận tử của gi&aacute;o sư t&acirc;m thần học v&agrave; khoa học thần kinh tại Đại học Virginia (Mỹ), Bruce Greyson, c&oacute; tới 70% người tham gia đ&atilde; trải qua một NDE, những người n&agrave;y cho biết thời gian lu&ocirc;n biến thi&ecirc;n, đặc biệt l&agrave; đi chậm lại.</p> <p>C&aacute;c nghi&ecirc;n cứu quy m&ocirc; lớn d&agrave;i nhiều thập kỷ cũng đ&atilde; ghi nhận hiện tượng tương tự, n&oacute; gi&uacute;p củng cố cho giới t&acirc;m l&yacute; học v&agrave; khoa học hiện đại. Hy vọng, tương lai sẽ c&oacute; th&ecirc;m nhiều nghi&ecirc;n cứu s&acirc;u hơn nữa về chủ đề tr&ecirc;n, đặc biệt l&agrave; &yacute; thức v&agrave; thời gian.</p> <p><img alt="Sự thật khoảnh khắc cái chết dưới góc nhìn khoa học hiện đại" src="https://khds.1cdn.vn/2018/11/01/su_that_khoanh_khac_2.jpg" title="Sự thật khoảnh khắc cái chết dưới góc nhìn khoa học hiện đại" /></p> <p><em>Theo những người cận tử, thời gian lu&ocirc;n biến dạng v&agrave; đi chậm lại</em></p> <p><em>H&agrave;nh n&atilde;o chết mới xem l&agrave; chết thực sự:</em></p> <p>Kh&aacute;c với niềm tin phổ biến, bộ n&atilde;o kh&ocirc;ng phải l&agrave; bộ phận cuối c&ugrave;ng đi v&agrave;o khoảnh khắc chết. Th&ocirc;ng thường, sau một thời gian ngắn khi n&atilde;o chết th&igrave; cơ thể được coi l&agrave; chết hẳn. Ở hầu hết c&aacute;c quốc gia, &ldquo;c&aacute;i chết n&atilde;o&rdquo; thường được định nghĩa l&agrave; h&agrave;nh n&atilde;o kh&ocirc;ng c&ograve;n hoạt động, bởi đ&acirc;y l&agrave; bộ phận quan trọng kiểm so&aacute;t mọi hoạt động của n&atilde;o v&agrave; c&aacute;c hệ thống quan trọng trong cơ thể.</p> <p>Như tr&ecirc;n đề cập, h&agrave;nh n&atilde;o li&ecirc;n kết tủy sống (to&agrave;n bộ hệ thống thần kinh) với c&aacute;c phần của n&atilde;o kiểm so&aacute;t &yacute; nghĩ v&agrave; cảm x&uacute;c, như vỏ n&atilde;o trước hoặc hippocampus. Điều n&agrave;y đ&atilde; từng được đề cập trong phim ảnh, khi h&agrave;nh n&atilde;o chết, to&agrave;n bộ cơ thể sẽ chết theo.</p> <p>Về bản chất, c&aacute;i chết h&agrave;nh n&atilde;o l&agrave; c&aacute;i chết của cơ thể bởi h&agrave;nh n&atilde;o kiểm so&aacute;t mọi thứ, kể cả chức năng h&ocirc; hấp. Hiện tại, c&aacute;i chết của h&agrave;nh n&atilde;o được xem l&agrave; thời điểm cuối c&ugrave;ng của c&aacute;i chết n&atilde;o v&agrave; l&agrave; điểm chết hợp ph&aacute;p tại mọi&nbsp; quốc gia. Khi tim ngừng đập, người ta ước t&iacute;nh n&atilde;o c&oacute; thể sống tối đa 6 ph&uacute;t. Ngay cả đối với một cơn đau tim hoặc chết đuối, nếu n&atilde;o chết, cơ thể c&oacute; thể sống trong v&agrave;i ph&uacute;t.</p> <p><em>Hoạt động tr&iacute; n&atilde;o v&agrave; nhận thức:</em></p> <p>Đ&acirc;y l&agrave; một hiện tượng phản trực gi&aacute;c diễn ra tại thời điểm chết. Theo đ&oacute;, khi cơ thể bị thiếu oxy ở cấp độ tế b&agrave;o, hoạt động của n&atilde;o thực sự l&ecirc;n tới đỉnh điểm. Mặc d&ugrave; c&aacute;c b&aacute;c sĩ kh&ocirc;ng sử dụng c&aacute;c m&aacute;y qu&eacute;t cộng hưởng từ chức năng (fMRI) đối với c&aacute;c bệnh nh&acirc;n đang hấp hối, song nghi&ecirc;n cứu cho thấy bộ n&atilde;o trở n&ecirc;n bối rối,&nbsp; s&aacute;ng như m&agrave;n ph&aacute;o hoa tại thời điểm chết.</p> <p>Thử nghiệm tr&ecirc;n chuột cho thấy, khi tim chuột ngừng lại, n&atilde;o ph&aacute;t triển mạnh ở tất cả c&aacute;c khu vực, nhất l&agrave; nơi tạo ra &yacute; thức. Qu&aacute; tr&igrave;nh n&agrave;y khoa học vẫn chưa hiểu hết, nhiều người cho rằng n&oacute; tạo ra để phục vụ cho c&aacute;i m&agrave; ta gọi l&agrave; cận tử, đ&oacute; l&agrave; những cảm gi&aacute;c phi thường, &aacute;nh s&aacute;ng, &acirc;m thanh, k&yacute; ức v&agrave; những thứ lạ kh&aacute;c m&agrave; chỉ c&oacute; những người gần đất xa trở&rdquo; mới c&oacute; được.</p> <p>Thực tế th&igrave; l&uacute;c n&agrave;y n&atilde;o bộ đi v&agrave;o hoạt động qu&aacute; mức để tạo ra một nhận thức cao ở nh&oacute;m người trải nghiệm cận tử. C&aacute;c nh&agrave; khoa học xem những trải nghiệm n&agrave;y n&agrave;y l&agrave; kết quả của sự k&iacute;ch th&iacute;ch n&atilde;o bộ khi chết.</p> <p>Nếu ch&uacute;ng ta nh&igrave;n thấy một quang phổ, tức th&igrave; ngay trước khi chết ch&uacute;ng ta l&agrave; người sống động nhất về mặt kỹ thuật. Đ&oacute; l&agrave; một biến số kỳ quặc của số phận, khoảnh khắc cuối c&ugrave;ng của &yacute; thức trước khi v&ocirc; thức, đ&acirc;y cũng l&agrave; thời điểm &yacute; thức nhất m&agrave; ch&uacute;ng ta c&oacute; thể c&oacute;.</p>

Theo suckhoedoisong.vn
back to top