Cỏ tranh, Đông y gọi tên là bạch mao căn. Rễ cỏ tranh chứa chất cylindrin, arundoin, glucose, fructose, axit hữu cơ, muối khoáng. Có tác dụng lương huyết chỉ huyết, thanh nhiệt lợi niệu.
Chữa hen: Sinh mao căn (rễ cỏ tranh tươi) 20g. Sắc uống lúc nước còn ấm, sau bữa ăn.
Chữa hư lao trong đờm có máu (cũng có thể dùng chữa lao phổi, giãn phế quản, ho ra máu): Nước uống Tam tiên (3 thứ tươi): Rễ cỏ tranh tươi (tiên mao căn) 30g, ngó sen tươi (tiên ngẫu tiết) 30g, rễ tiểu kế tươi (tiên tiểu kế)15g. Sắc uống trong ngày.
Giãn phế quản ho ra máu: Dùng lương huyết chỉ huyết trị chứng nhiệt thịnh gây nôn ra máu, chảy máu cam: Tiên mao căn 40g, tiên tiểu kế 20g, tiên ngẫu tiết 40g, sắc uống trị chứng hư lao trong đờm có máu (có thể dùng cho bệnh lao, giãn phế quản ho ra máu).
Trị sốt xuất huyết: Mao căn 50 – 100g, đơn sâm 20 – 30g, lô căn 30 – 40g, hoàng bá, đơn bì mỗi vị 10 – 15g, bội lan 15 – 30g, mỗi ngày 1 – 3 thang sắc chia nhiều lần uống.
Dùng thanh nhiệt giáng hỏa: Trong các trường hợp nội nhiệt phiền khát, phế nhiệt khó thở, vị nhiệt nôn ói: Mao căn tươi 40g sắc uống, lúc thuốc ấm sau khi ăn trị chứng phế nhiệt khó thở. Hoặc mao căn 12g, cát căn 12g, sắc nước uống trị chứng nấc cụt do nhiệt.
Dùng phòng ngừa ho gà: Bạch mao căn 20g, cam thảo 8g, bắc sa sâm 12g, sắc uống ngày 1 thang, chia 3 lần.
Chảy máu cam: Chi tử 18g, mao căn tươi 120g (hoặc mao căn khô 36g) sắc uống nóng sau ăn hoặc trước lúc ngủ, có kết quả đối với chảy máu cam thể phế vị thực nhiệt, tâm hỏa bốc, uống 1 – 3 thang đều có kết quả.
Kiêng kỵ: Người hư hỏa, không thực nhiệt, kiêng dùng. Phụ nữ có thai không nên dùng.
BS Hoàng Xuân (Chuyên gia Bộ Y tế)
