Tốt nhất là dự phòng tích cực, chữa viêm gan từ khi bệnh chưa phát. Nếu bệnh đã phát sinh thì phải nắm vững xu thế phát triển để chủ động ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra theo cách sau đây.
Sinh hoạt và ăn uống
Trước hết, phải luôn luôn chú ý kiến tạo một đời sống tinh thần vui vẻ, thư thái, hết sức tránh lâm vào trạng thái giận giữ, uất ức. Bởi theo học thuyết ngũ hành trong y học cổ truyền, Can là tạng thuộc hành Mộc, có đặc tính thích vươn lên, tỏa ra, khoáng đạt, không chịu nổi sự lấn át, uất ức. Giận dữ sẽ rất có hại cho gan (nộ thương can).
Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao nhưng nên lựa chọn những loại hình và bài tập có tính chất nhẹ nhàng, thư thái. Tránh các hình thức tập luyện đòi hỏi cơ bắp và thần kinh phải làm việc với cường độ cao và căng thẳng, bởi theo y học cổ truyền, “Can chủ cân”, sự lao lực quá độ của cân cơ có thể làm thương tổn đến tạng Can.
Không được uống rượu, vì rượu có thể trợ thấp sinh nhiệt, thấp nhiệt là một trong những yếu tố dễ gây bệnh cho gan nói riêng và đường tiêu hoá nói chung.
Nên trọng dụng các thực phẩm có tính nhu hóa, thanh đạm, có vị chua ngọt như thịt nạc, cá tươi, trứng gà tươi, gan lợn, các loại đậu, đậu phụ, dưa chuột, cà rốt, cải trắng, mướp đắng, táo, lê, hồng, sữa tươi, sữa đậu nành, sữa chua...
Dinh dưỡng bồi bổ gan
Trong ẩm thực cổ truyền, các món dược thiện có công dụng dưỡng gan, trợ gan hết sức phong phú. Tùy theo điều kiện cụ thể, định kỳ có thể lựa chọn và chế biến các món ăn sau.
Cháo ý dĩ: Đậu Hà Lan 30g, ý dĩ 30g, gạo tẻ 150g. Tất cả rửa sạch, đem ninh thành cháo, chia ăn vài lần trong ngày.
Gan lợn hầm mộc nhĩ: Mộc nhĩ trắng 10g, gan lợn 50g, cải bắp 50g, gừng 3g, hành 3g, rau mùi 3g, tương 5g, bột mỳ 15g, trứng gà 1 quả, dầu thực vật 20g. Mộc nhĩ ngâm nước ấm, rửa sạch, bỏ đế, cắt nhỏ; gan lợn thái miếng; cải bắp rửa sạch thái nhỏ. Trộn đều gan lợn với tương, muối rồi đập trứng, đánh kỹ. Dùng dầu thực vật phi hành gừng cho thơm rồi đổ chừng 300ml nước đun sôi, cho gan lợn và mộc nhĩ vào đun tiếp 10 phút là được, bỏ rau mùi vào, ăn nóng.
Gan lợn xào hoa bí: Hoa bí đỏ 30g, gan lợn 50g, gừng tươi 5g, hành 5g, muối và dầu thực vật vừa đủ. Gan lợn rửa sạch, thái miếng; Hoa bí và gừng thái chỉ, hành cắt đoạn. Dùng dầu thực vật phi hành cho thơm rồi đổ 300ml nước đun sôi, cho gan lợn, hoa bí, gừng và gia vị vừa đủ, đun trong 10 phút là được, ăn nóng.
Cá chép hầm đậu đỏ: Hạt đậu đỏ 50g, vỏ quýt khô 6g, thảo quả 6g, ớt 6g, cá chép tươi 1kg (một con to). Cá chép đánh vảy, bỏ vây, bỏ ruột, rửa sạch cho đậu đỏ, vỏ quýt, ớt vào bụng cá. Đặt cá vào bát to nêm gia vị hành, hồ tiêu, muối và 1 bát nhỏ nước luộc gà rồi đưa vào nồi hấp chín (30 phút đầu cho lửa to, sau hạ lửa nhỏ để chừng 1 giờ là được), ăn nóng cùng ớt, rau thơm. Món này rất công hiệu dùng để chữa viêm gan vàng da, phù, đái rắt.
Canh cá chép: Đậu đỏ 500g, cá chép 500g (1 con). Cá chép làm sạch, bỏ nội tạng, vo sạch đậu đỏ, cho nước nấu thành canh, đậu mềm là được. Ăn cá uống nước canh. Mỗi ngày hay cách ngày ăn 1 lần cho đến khi bệnh khỏi. Món này tốt cho người bị viêm gan, xơ gan cổ trướng.
Luyện dưỡng sinh bổ gan
Luyện dưỡng sinh bổ gan
Hằng ngày, nên tiến hành đều đặn một số thao tác xoa bóp sau:
Xoa bụng: Dùng hai bàn tay đặt chồng lên nhau xoa bụng theo chiều kim đồng hồ trong 1 phút với một lực vừa phải.
Xát vùng gan: Đặt lòng bàn tay trái lên trên vùng gan, tiến hành xát từ trên xuống dưới, từ trước ra sau rồi ngược lại trong 2 phút sao cho tại chỗ có cảm giác ấm lên là được.
Day ấn huyệt Kỳ môn: Dùng ngón tay cái day ấn huyệt trong 1 phút. Vị trí huyệt Kỳ môn: Trước tiên xác định huyệt Cự khuyết nằm ở điểm nối 6/8 dưới và 2/8 trên của đoạn rốn - điểm gặp nhau của hai bờ sườn, điểm gặp nhau của đường ngang qua huyệt Cự khuyết và đường thẳng qua đầu núm vú là vị trí của huyệt.
Day ấn huyệt Túc tam lý: Dùng ngón tay cái day ấn huyệt trong 1 phút. Vị trí huyệt Túc tam lý: Vuốt dọc bờ trước xương ống chân (xương chày) từ dưới lên trên đến gần khớp gối ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây đo ngang ra ngoài 1 khoát ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm giác tê tức lan xuống bàn chân.
Tập luyện
Thế 1: Xòe hai bàn tay úp lên miệng hà hơi để lấy hơi nóng rồi chà lên mặt mình, chà lên chà xuống khoảng 50 lần.
Thế 2: Ngồi xếp bằng thẳng lưng, hai bàn tay đan các ngón vào nhau, cố dùng sức để kéo. Rồi lại đan các ngón tay vào nhau đặt sau gáy, mặt nhìn lên cao, gáy cố đè xuống, hai tay cố nâng lên tạo thế giằng co.
Thế 3: Hai bàn tay đặt chồng lên nhau đè vào đùi cho mạnh, chuyển đổi ở cả hai đùi phải và đùi trái. Động tác này có tác dụng trừ phong độc ở eo lưng và lồng ngực, vừa bổ gan và làm sáng mắt.
