Viêm họng là hiện tượng yết hầu sưng đau, lúc đầu có thể thấy ngứa họng, thích khạc nhổ, kèm theo sốt hoặc tiết nhiều đờm rãi. Nếu nặng không chữa kịp thời yết hầu nghẹn đau, ăn uống khó khăn, họng sưng đỏ, lưỡi gà đỏ, nuốt nước bọt cũng đau, lưỡi đỏ hoặc hồng nhợt. Nguyên nhân do cảm nhiễm ngoại tà như phong hàn, hàn tà hoặc dịch độc thời khí; hoặc do âm hư hoả vượng lâu ngày kèm theo nói năng quá nhiều; hoặc do ăn quá cay nóng hoặc ăn nóng lạnh đột ngột, uống nhiều rượu cao độ... mà gây ra.
Yết hầu là cửa ngõ của phế. Nhiều đường kinh mạch đi qua hoặc vòng quanh yết hầu để làm nhiệm vụ bảo vệ không cho tà khí xâm nhập vào cơ thể. Khi ngoại tà xâm nhập vào hầu họng sự giao tranh giữa chính khí và tà khí gây ra sốt, sưng, đau... Nếu chính khí khoẻ thì tà khí lui bệnh đỡ dần và khỏi. Nếu chính khí suy giảm hoặc không được chữa trị kịp thời sưng đau tăng, đỏ, loét... làm ảnh hưởng đến toàn thân.
Người bị đau họng khi phát bệnh không nên bồi bổ bằng các loại thuốc bổ nóng nhiệt như hồng sâm, nhung... mà phải chọn các chất bổ, thanh nhiệt, dưỡng ẩm để bồi bổ...
Rượu quả trám: Rượu trắng 1 lít, quả trám khô 50g, bột tràm 5g. Tất cả cho vào bình ngâm 15 ngày là uống được.
Ô mai làm sạch họng: Ô mai, cam thảo sống, sa sâm, mạch đông, cát canh, huyền sâm, mỗi loại 50g. Tất cả đem tán nhỏ, trộn đều. Mỗi ngày 3 lần, mỗi lần lấy 15g bột đem hãm với nước sôi nước uống.
Nước bạng đại hải, mật ong: Bạng đại hải 2 quả, mật ong một ít, hòa uống.
Nước mạch đông, ngó sen: Mạch đông 10g, sinh địa 15g, ngó sen vừa đủ. Cho 3 thứ cùng nước vào nấu uống trong ngày.
Cháo bạc hà: Bạc hà tươi 30g (khô 10g), cho nước vào đun sôi, sau đó bỏ bã giữ lại khoảng 150ml nước; cho 30g gạo vào khoảng 300ml nước sôi, nấu thành cháo. Cháo chín cho 75ml nước bạc hà vào, đun sôi rồi cho thêm một ít đường phèn khuấy tan là ăn được. Mỗi ngày ăn 2 lần sáng, tối.
Cháo mạch đông: Mạnh đông bỏ lõi 10g (ngâm nước nóng một lát), đại táo 2 quả, đường phèn một ít, gạo tẻ 50g. Cùng cho vào nồi nấu cháo như bình thường, cho đến khi mạch đông chín nhừ, cháo đặc sánh là được. mỗi ngày 2 lần ăn nóng.
Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam)
