Bài Cứu bại cầu sinh thang
Đây là bài thuốc của danh y Phó Thánh Chủ, in trong bộ nữ khoa. Trong thời gian thai nghén, do phải tập trung khí huyết để nuôi dưỡng thai nhi. Làm dương khí suy tổn, dẫn đến khí huyết đều hư làm tổn thương tâm huyết, nên sau khi sinh tâm không làm chủ được huyết, tỳ không thống nhiếp huyết mà băng huyết không cầm được, tâm hồi hộp, ăn ngủ kém. Bài thuốc đã được nhiều thế hệ thầy thuốc Đông y áp dụng điều trị có kết quả tốt. Bạch truật 80g, đương qui 80g, nhân sâm 80g, phụ tử (chế) 12g, sơn dược 20g, sơn thù 20g, táo nhân (sao) 20g, thục địa 40g. Bài thuốc có tác dụng điều trị cho phụ nữ sau khi sinh do khí hư, huyết tán nên sinh chứng băng lậu (ra huyết nhiều, không cầm). Kinh nghiệm của danh y xưa cho rằng: Uống một thang thì định bệnh. Uống 2 thang thì bệnh giảm. Uống 3 thang thì cầm máu, uống liên tiếp 7 thang thì bệnh khỏi.
Ngày uống một thang, sắc uống 3 lần trong ngày. Uống trước khi ăn, khi thuốc còn ấm. Nếu có gia giảm thì tùy chứng trạng của bệnh do thầy thuốc quyết định.
Bài Hoàng thổ thang
Bài thuốc được in trong bộ sách 380 bài thuốc hiệu nghiệm của Đông y của nhiều danh y qua các thời đại. Bài thuốc có tác dụng điều trị chứng tỳ dương hư hàn, tỳ không thống nhiếp huyết sinh ra các chứng xuất huyết. Nhiều danh y cho rằng: “Đối với các chứng bệnh về huyết, nếu có biểu hiện của tỳ dương hư hàn dùng bài này để điều trị có tác dụng như thần”. A giao 120g, thục địa hoàng 120g, cam thảo (chích) 120g, phụ tử (chế) 120g, hoàng cầm 120g, phục long can (đất long bếp) 200g, bạch truật 120g.
Trong bài táo tâm hoàng thổ để ôn trung, sáp trường chỉ huyết. Bạch truật, cam thảo để kiện tỳ, bổ trung tiêu. Phụ tử có tác dụng ôn dương tán hàn. Sinh địa, a giao để tư âm, dưỡng huyết, chỉ huyết. Phụ tử tân nhiệt phối hợp với hoàng cầm khổ hàn, với ý nghĩa tương phản, để kiềm chế chứng ôn táo, để ôn trung, chỉ huyết.
Bài thuốc có tác dụng: Ôn kinh nhiếp huyết, trị chứng băng huyết, ngoài ra có thể điều trị chứng nôn ra huyết, chảy máu cam, sau khi sinh bị kiết lỵ.
Cách dùng: Tán bột làm viên hoàn mật ong, mỗi viên 5g, ngày uống 3 lần mỗi lần uống 2 viên với nước đun sôi để ấm.
TTND.BSCC Nguyễn Xuân Hướng (nguyên CT Hội Đông y VN)
