Có hơn 600 loại carotenoid nhưng chỉ có Lutein và Zeaxanthin được tìm thấy trong võng mạc mắt người, nhờ cấu tạo đặc trưng, chúng đảm nhận những vai trò quan trọng đối với mắt và thị lực.
Chiếc kính mát bảo vệ mắt
Lutein và Zeaxanthin là hai loại carotenoid (sắc tố vàng, cam) có trong các loại rau củ quả, đồng thời cũng là hai thành phần cấu tạo nên võng mạc, điểm vàng – bộ phận có vai trò nhận biết độ chi tiết và sắc nét của hình ảnh. Đó là hai carotenoid duy nhất hiện diện trong võng mạc của mắt nên còn được gọi là carotenoid võng mạc.
Lutein và Zeaxanthin được ví như chiếc kính mát bảo vệ mắt từ bên trong vì chúng hấp thụ và lọc các bước sóng năng lượng cao của ánh nắng mặt trời hay ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử (máy tính, điện thoại, tivi…), từ đó tránh được ảnh hưởng xấu đến mắt. Kết hợp với các chất chống oxy hóa khác để tạo ra hàng rào bảo vệ, loại bỏ các gốc tự do, những tác nhân có hại gây ra các bệnh về mắt phổ biến hiện nay như thoái hóa điểm vàng, thủy tinh thể, đục dịch kính…
Do ánh sáng tập trung mạnh ở điểm vàng nên điểm vàng là nơi dễ bị tổn thương nhất và Lutein cũng như Zeaxanthin với chức năng chống oxy hóa đã giúp bảo vệ sự toàn vẹn của điểm vàng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy những người bị thoái hóa điểm vàng do tuổi già thường có nồng độ thấp của Lutein và Zeaxanthin tại điểm vàng của mắt cũng như trong máu. Những người có chế độ ăn chứa nhiều Lutein và Zeaxanthin thì ít bị mắc bệnh thoái hóa điểm vàng. Thoái hóa điểm vàng là bệnh gây mù và không điều trị được, cách hiệu quả nhất vẫn là phòng bệnh bằng một chế độ dinh dưỡng giàu Lutein và Zeaxanthin. Đây là bệnh tiến triển từ từ ngay từ tuổi trẻ và sẽ biểu hiện triệu chứng lúc cao tuổi nên việc phòng bệnh cần được thực hiện sớm.
Chọn rau quả nhiều màu sắc
Có thể bổ sung Lutein và Zeaxanthin bằng cách lựa chọn các loại rau củ quả nhiều màu sắc như: ớt chuông, cam, ngô, xoài, khoai lang, cà rốt, bí đỏ, cà chua, cải xoăn, rau bina, lòng đỏ trứng… trong các bữa ăn hằng ngày.
Các thực phẩm “bổ mắt” còn bao gồm cá biển, thịt bò, gà, lợn, gan động vật. Các loại hạt nhiều dầu như lạc, vừng, quả óc chó, hạt hướng dương, các loại dầu thực vật..
Ngoài ra, cần uống đủ nước lọc vì nước giống như một chất xúc tác, tham gia vào mọi phản ứng của cơ thể, nó giúp ngăn ngừa và phòng chống tình trạng mất nước của cơ thể cơ thể mà mắt bị khử nước dễ dẫn đến nguy cơ bị khô mắt. Các loại nước quả và sữa cũng có tác dụng giúp làm khỏe đôi mắt vì chứa nhiều vitamin và khoáng chất.
Bên cạnh những thực phẩm tốt cho mắt chúng ta cũng nên hạn chế các thức ăn không tốt cho cơ thể đồng thời cũng có hại cho mắt, đó là thức ăn nhiều đường ngọt, thức ăn nhiều muối mặn, thức ăn nhanh chế biến sẵn, rượu , bia.
BS Hải Anh (nguyên cán bộ Viện Dinh dưỡng QG)
