Cáy có tên khoa học là Uca vocans, thuộc họ cua, rất giàu protid, lipid, Ca, P, Fe, vitamin B1, B2, PP, B6, là dưỡng chất rất quý cho cơ thể. Đông y cho rằng, dược tính của cáy gần giống cua, có vị mặn, mùi tanh, tính hàn, hơi độc, tác dụng bổ khí huyết, liền gân xương, thông huyết mạch, trừ nhiệt tà, sang thương huyết ứ. Sau đây là một vài món ăn bài thuốc dược thiện từ cáy.
 |
- Chữa đau tức ngực sườn do huyết ứ: Phép trị bổ khí, dưỡng huyết, thông ứ. Dùng bài cáy nấu canh mướp gồm thịt cáy, rau đay, mướp hương, mắm muối, gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
- Chữa trẻ em còi, khó lên cân: Phép trị bổ khí huyết, dưỡng gân xương. Dùng bài canh cáy rau ngót gồm thịt cáy, rau ngót, mắm muối, hành khô, gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
- Chữa chuột rút, chân tay tê mỏi: Phép trị bổ khí huyết, thông huyết ứ. Dùng bài canh cáy khoai sọ gồm thịt cáy, khoai sọ, rau rút, hành, gia vị vừa đủ nấu ăn.
- Chữa gãy xương lâu lành: Phép trị bổ khí huyết, dưỡng gân xương. Dùng bài lẩu cáy xương heo gồm thịt cáy, xương lợn, tôm sú, rau muống, giá đậu, hoa lý, rau đắng, nấm hương, nấm rơm, cà chua, hành ngò, gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn.
- Chữa mụn nhọt lở, vết thương lâu lành: Phép trị bổ thông khí huyết, thanh nhiệt. Dùng bài canh cáy rau tập tàng gồm thịt cáy, rau mảng bát, rau má, rau dền, hành ngò gia vị vừa đủ nấu ăn.
- Chữa đau đầu, chóng nặt do huyết ứ: Phép trị bổ huyết, thanh hỏa, thông ứ. Dùng bài canh cáy nấu hoa bí gồm thịt cáy, hoa bí, hành ngò, gia vị vừa đủ nấu canh ăn.
- Người già ăn ngủ kém, khó lên cân: Phép trị bổ huyết, thanh nhiệt, an thần. Dùng bài canh cáy hoa thiên lý gồm thịt cáy, hoa thiên lý, muối, gia vị vừa đủ nấu ăn.
- Chữa cảm ho khan, ho tức ngực: Phép trị thanh nhiệt, dưỡng âm, thông phế. Dùng bài canh cáy ngó khoai gồm thịt cáy, ngó khoai, rau dền cơm, rau đay, gia vị vừa đủ nấu ăn.
- Chữa mùa hè cảm nắng nóng, đau đầu chóng mặt: Phép trị bổ huyết, giải nhiệt. Dùng bài canh cáy nấu dưa hường gồm thịt cáy, dưa hường (dưa hấu non), hành ngò, gia vị vừa đủ nấu ăn.
- Chữa táo bón, trĩ: Phép trị nhuận tràng thông tiện. Dùng bài mắm cáy chấm rau lang gồm thịt cáy làm mắm, rau lang tươi, thêm gia vị tỏi, luộc rau chấm mắn cáy ăn hoặc lấy thịt cáy tươi nấu canh rau lang.
BS. Nguyễn Phan Trúc Nguyên (Vũng Tàu)
