Mảnh cộng là cây tiểu mộc, thân có lóng tròn, lá nguyên có cuống ngắn, phiến lá hình mác, mặt lá trơn nhẵn, mép hơi quăn, mầu xanh thẫm, hoa có màu đỏ hay hồng. Cây thường mọc hoang ở rừng thưa hoặc trồng làm hàng rào, bờ bụi khắp các địa phương trên cả nước. Theo kinh nghiệm dân gian, mảnh cộng có vị ngọt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, hoạt huyết, tiêu sưng, giảm đau, chữa mắt sưng đau, đau khớp xương, gãy xương, bỏng nhiệt, sâu bọ côn trùng đốt, mụn rộp, eczema...
Thành phần hóa học có hợp chất lupeol, sitosterol, stimasterool, myricyl alcohol. Dịch chiết từ lá mảnh cộng có tính kháng virus hespes simplex loại virus gây bệnh thủy đậu, zona.
Một số bài thuốc chữa bệnh:
- Chữa bệnh zona (giời leo) bằng cách sắc nước lá mảnh cộng, ngày 100-150g uống và giã lá tươi đắp ngoài.
- Chữa thuỷ đậu cũng sắc nước uống trong, sắc nước đặc tắm ngoài, trên thực tế người dân dùng lá mảnh cộng chữa thủy đậu và zona thấy vết thương mau lành, không thấy tác dụng phụ.
- Chữa đau nhức cơ khớp, phong thấp, lá cành tươi 150-200g sắc uống ngày 3 lần, uống cả tuần.
- Chữa chấn thương sưng bầm, lá và ngọn giã bó vào nơi sưng đau.
- Chữa lở môi, miệng, lá tươi rửa sạch nhai nuốt nước, bã ngậm. Chữa bị ban sởi, trái rạ, lá mảnh cộng phối hợp rau giấp cá mỗi vị 100g sắc nước uống ngày vài lần.
- Chữa rắn, rết, côn trùng cắn, lá mảnh cộng hái nắm, rửa sạch, nhai nuốt nước, bã đắp sát ngay lên vết cắn.
L.Y Phan Thị Thạnh (BCH Hội Đông y Vũng Tàu)
