“Khai tử” sổ hộ khẩu, sổ tạm trú vào năm 2023
Cụ thể, theo quy định tại Điều 38 Luật Cư trú 2020, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Như vậy, trường hợp người dân thực hiện các thủ tục về cứ trú mà làm thay đổi thông tin hiện có trong sổ thì cơ quan đăng ký cư trú mới thu hồi sổ. Không phải tất cả người dân phải tự mang sổ cũ đi nộp từ ngày 1/7/2021; sổ đã cấp nếu không có thay đổi gì thì vẫn được tiếp tục sử dụng đến hết ngày 31/12/2022.
Bên cạnh đó, một điểm mới quan trọng là Luật Cư trú năm 2020 đã bỏ toàn bộ các quy định về thủ tục cấp đổi sổ hộ khẩu; cấp lại sổ hộ khẩu; cấp giấy chuyển hộ khẩu. Đối với việc tách sổ hộ khẩu, thay vào đó sẽ cập nhật, điều chỉnh thông tin về hộ gia đình liên quan đến việc tách hộ trong Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin này; đối với việc điều chỉnh thay đổi thông tin về cư trú, cơ quan đăng ký cư trú sẽ rà soát, điều chỉnh trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú… khi đủ điều kiện thì làm thủ tục đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú…
 |
| Từ ngày 1/7/2021, đăng ký thường trú, tạm trú có thể bị thu hồi sổ hộ khẩu. |
Cũng theo quy định của Luật này, việc đăng ký, quản lý thường trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sẽ được thay thế bằng công nghệ thông tin. Trong đó, quản lý bằng việc sử dụng mã số định danh cá nhân (12 số trên thẻ Căn cước công dân) để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc đổi mới phương thức quản lý theo hướng này giúp công dân không cần mang theo các loại giấy tờ có chứa thông tin cá nhân đã thể hiện trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cũng như không phải sao y chứng thực các loại giấy tờ này khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc tham gia giao dịch dân sự mà chỉ cần mang theo thẻ Căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng để thực hiện.
Kéo theo việc bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy nên thời gian giải quyết đăng ký thường trú cho công dân sẽ nhanh hơn so với hiện nay. Cụ thể, khoản 3 Điều 22 Luật Cư trú 2020 quy định: Trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cập nhật thông tin về nơi thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú; thông báo cho người đăng ký biết. Còn theo quy định hiện hành, thời gian giải quyết thủ tục này đang quy định là 15 ngày.
Thu hồi sổ, người dân thực hiện thủ tục thế nào?
Hiện nay, có hàng loạt các thủ tục yêu cầu phải có sổ hộ khẩu như đăng ký xe, nhập học cho trẻ, hồ sơ nhà đất… Vậy, với những hộ bị thu hồi sổ hộ khẩu thì các thành viên thực hiện thủ tục mà không có sổ như thế nào?
Tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về vấn đề này. Tuy nhiên, việc thu hồi sổ hộ khẩu đồng nghĩa với việc toàn bộ thông tin của công dân trên sổ hộ khẩu bị thu hồi đã được cập nhật đầy đủ trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Mục đích của việc yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu trước đây là để xác nhận các thông tin nhân thân của cá nhân. Vì vậy, về nguyên tắc, khi thực hiện thủ tục liên quan cần sổ hộ khẩu trước đây thì nay sẽ khai thác thông tin trên Cơ sở dữ liệu dân cư để xác nhận mà không phải xuất trình sổ hộ khẩu nữa.
Mặt khác, đến đây cũng cần đặt ra thêm một vấn đề là có phải cơ quan nào cũng có quyền khai thác thông tin của người dân từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư? Đơn cử, nhà trường có quyền khai thác để xác nhận địa chỉ thường trú của trẻ khi đăng ký nhập học hay không?...
Do vậy, mong rằng các cơ quan chức năng sẽ sớm có hưởng dẫn, thông tin tuyên truyền thêm để người dân yên tâm; tránh tâm lý lo sợ bị thu hồi sổ nên khi có thay đổi thông tin nhưng không dám đi cập nhật.
