Hỏi: Nghe nói, voi ở Việt Nam đã phải xếp vào bậc nguy cấp trong sách Đỏ, có đúng không?
Nguyễn Hải Minh (Hà Nội)
PGS.TS Bảo Huy, Khoa Lâm nghiệp, Trường Đại học Tây Nguyên, Trưởng nhóm nghiên cứu đề án Bảo tồn voi Đăk Lăk: Những năm trước đây voi có vùng phân bố khá rộng từ Lai Châu dọc dãy Trường Sơn tới Bình Phước, Tây Ninh và một số tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ như Bình Thuận, Ninh Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu. Tài liệu điều tra 2001 – 2002 cho thấy, các tỉnh Lai Châu, Thanh Hóa, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, Gia Lai, Lâm Đồng và một số nơi khác hầu như không còn, theo Sách Đỏ Việt Nam. Trong khoảng gần hơn 30 năm trở lại đây, số lượng voi Việt Nam nói chung và voi Tây Nguyên suy giảm nhanh theo từng năm. Những năm 1990, ước tính số voi hoang dã của Việt Nam còn khoảng 1.500 - 2.000 cá thể. Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam chỉ còn khoảng 124 - 148 cá thể voi hoang dã, phân bố trên 8 tỉnh bao gồm Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Đăk Lăk, Đăk Nông, Đồng Nai và Bình Phước.
Trong các khu vực có voi rừng sinh sống hiện nay, chỉ vùng lõi của Vườn Quốc gia Yok Đôn là ít bị con người tác động. Trong khi đó, hàng chục ngàn ha rừng ở khu vực phía Tây Bắc huyện Ea Súp, vốn là môi trường sống lý tưởng của voi rừng, lại bị tỉnh giao cho các doanh nghiệp để trồng cao su. Việc khai thác voi đã thuần dưỡng, còn gọi là voi nhà, để phục vụ du lịch hay cung cấp sức lao động cũng là một trong những mối đe doạ nghiêm trọng tới quần thể loài. Theo dự án bảo tồn voi Đăk Lăk, chủ voi sẽ được trả tiền khi voi đẻ con. Nhưng gần 30 năm qua, khả năng sinh sản của voi nhà Đăk Lăk có tỷ lệ gần như bằng 0. Việc bảo tồn loài voi, hạn chế “bóc lột sức lao động” của voi cần được quan tâm, nếu không trong tương lai, loài voi sẽ đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
