Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) thông tin rạng sáng 12-13/8 tới, người yêu thiên văn học trong nước sẽ có cơ hội ngắm mưa sao băng Perseids.
Mọi người có thể quan sát hiện tượng này cả đêm, nhất là sau nửa đêm, tuy nhiên thời điểm lý tưởng nhất là sau 2 giờ sáng 12-13/8, bởi đây là thời điểm chòm sao Perseus đã lên đủ cao.
Theo ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam, mưa sao băng Anh Tiên năm nay có cực điểm rơi vào khoảng đêm 12, rạng sáng 13/8. Các sao băng là những mảnh vụn còn sót lại khi sao chổi 109P/Swift-Tuttle tiến về phía mặt trời. Lần cuối sao chổi này tới gần mặt trời và cắt qua quỹ đạo của trái đất là năm 1992, lần tiếp theo sẽ là năm 2026.
 |
Sao băng Perseid chụp tại Alberta, Canada vào ngày 12/8/2021. Ảnh: Joel Weatherly/EarthSky |
Nhiều năm qua trên toàn cầu, mưa sao băng Perseids là hiện tượng đáng chú ý với người yêu thích quan sát bầu trời đêm, một trong hai mưa sao băng lớn nhất trong năm cùng với Geminids.
Tháng 8/2016, Perseids đã có một vụ bùng nổ sao băng với số lượng quan sát được rất lớn. Năm 2024, sẽ không có vụ bùng nổ nào nhưng đây vẫn là một hiện tượng rất đáng chú ý, theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam.
Mưa sao băng xuất hiện khi trái đất đi xuyên qua đám mây bụi, thường là tàn dư đuôi của những sao chổi. Ngoài ra, trong vũ trụ có rất nhiều bụi (thiên thạch). Khi những thiên thạch này lao vào bầu khí quyển trái đất, sẽ ma sát mạnh vào các phân tử khí quyển với vận tốc rất lớn (khoảng 30-50km/s) nên bị bốc cháy tạo ra những vệt sáng ở độ cao 60 -100 km (tính từ mặt đất lên). Người ta gọi những vệt sáng nhỏ ấy là sao băng.
Thời gian cực điểm trùng với khoảng thời gian Mặt trăng vừa vượt qua pha bán nguyệt nên ánh sáng sẽ cản trở phần nào việc quan sát nhưng người xem vẫn có thể thấy nhiều sao băng nếu thời tiết thuận lợi và điều kiện quan sát tốt.
Vào đêm cực điểm, với góc nhìn thuận lợi và thời tiết lý tưởng, người xem có thể quan sát thấy từ 60-100 sao băng mỗi giờ.
Ông Tuấn Sơn nhận định, khoảng thời gian phù hợp nhất để quan sát mưa sao băng là các đêm lân cận cực điểm. Đối với mưa sao băng Perseids, thời điểm đó là rạng sáng các ngày 12, 13 và 14/8.
Người xem cần nhìn về bầu trời phía Đông Bắc và tìm chòm sao Perseus. Chòm sao này có lẽ không dễ xác định đối với những người chưa có nhiều kinh nghiệm, do đó đơn giản nhất là người xem chỉ cần nhìn lên bầu trời Đông Bắc với góc nhìn tính từ mặt đất từ 30-50 độ trong điều kiện quan sát lý tưởng.
Nếu có thể thấy khá nhiều các ngôi sao trên bầu trời, nghĩa là chúng ta chắc chắn thấy được sao băng. Người quan sát không cần ống nhòm hay kính thiên văn hoặc bất cứ dụng cụ nào nhìn bằng mắt thường chính là cách quan sát tốt nhất.
Ngay cả ở lúc cực điểm và với điều kiện quan sát lý tưởng, khoảng thời gian giữa các sao băng có thể từ vài giây cho tới nhiều phút. Những khu vực có quá nhiều ánh đèn hay khói bụi từ các công trường sẽ khó quan sát hơn. Nếu muốn chụp ảnh một sao băng bất kỳ, chúng ta cần máy ảnh có chế độ phơi sáng, đặt thời gian phơi sáng tối thiểu 30 giây...
