Đo áp lực nhu động thực quản thực hiện thế nào?
Đo áp lực nhu động thực quản (HRM) là một kỹ thuật giúp khảo sát chức năng thực quản của bạn có hoạt động bình thường hay không bằng cách đo các cơn co bóp của thực quản và sự phối hợp của các cơ thực quản trong quá trình vận chuyển thức ăn đến dạ dày. Kỹ thuật này dùng trong chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản giúp các bác sĩ có phương pháp điều trị kịp thời và hợp lý.
Kỹ thuật HRM sử dụng một dây đo (catheter) có các thụ thể cảm nhận áp lực. Dây được đưa qua mũi, xuống thực quản và vào dạ dày. Thông qua màn hình hiển thị bản ghi với 24 kênh áp lực dọc theo catheter và bản đồ màu sắc giúp xác định rõ ràng các vùng của cơ thắt thực quản trên, cơ thắt thực quản dưới, lực co bóp của các nhịp nuốt cũng như áp lực vùng dạ dày phía dưới. Phép đo áp lực thực quản có thể hữu ích trong việc chẩn đoán một số rối loạn có thể ảnh hưởng đến chức năng thực quản.
Việc thực hiện đo áp lực nhu động thực quản được thực hiện dựa trên các triệu chứng liên quan đến rối loạn nhu động thực quản. Nếu triệu chứng chính là khó nuốt hoặc đau khi nuốt, bác sĩ có thể chỉ định một số kiểm tra khác, chẳng hạn như chụp X-quang thực quản hoặc nội soi đường tiêu hóa trên. Các kỹ thuật này xác định hoặc loại trừ tình trạng hẹp hoặc viêm thực quản.
Đo áp lực nhu động thực quản có thể được sử dụng để giúp chẩn đoán co thắt thực quản lan tỏa, xơ cứng bì, co thắt tâm vị. Chống chỉ định đối với bệnh nhân có tiền sử mổ cắt đoạn thực quản, đang nghi ngờ hoặc chẩn đoán ung thư thực quản, có hẹp thực quản hoặc bệnh lý mũi họng không đưa catheter vào được, xuất huyết tiêu hóa trên, xơ gan có tăng áp lực tĩnh mạch cửa (giãn tĩnh mạch thực quản). Phụ nữ có thai, bệnh nhân có bệnh lý tim mạch và hô hấp nặng, bệnh nhân có bệnh lý tâm thần hoặc thần kinh, bệnh nhân lơ mơ, suy giảm ý thức không có chỉ định thực hiện.
Kỹ thuật đo không đáng sợ
Kỹ thuật này được thực hiện như một thủ thuật ngoại trú mà không cần dùng thuốc an thần. Bệnh nhân được hướng dẫn ngồi lên bàn khám. Điều dưỡng sẽ xịt thuốc tê vào cổ họng hoặc đặt gel làm tê vào mũi hoặc cả hai. Một dây đo áp lực được dẫn qua mũi vào thực quản. Trong quá trình đặt dây đo, bệnh nhân có thể cảm thấy kích thích vùng hầu họng, cảm thấy buồn nôn, nôn. Tuy nhiên, cảm giác này sẽ qua đi khi dây đo đi qua vùng hầu họng. Sau khi đặt dây đo áp lực, bệnh nhân sẽ được yêu cầu nằm ngửa trên bàn khám hoặc giữ nguyên tư thế ngồi. Sau đó nuốt từng ngụm nước nhỏ. Bệnh nhân sẽ được đo ít nhất 10 nhịp nuốt, mỗi nhịp nuốt uống 5ml nước. Khi làm như vậy, một máy tính được kết nối với dây đo áp lực sẽ ghi lại áp lực, tốc độ và kiểu co thắt cơ thực quản. Trong quá trình kiểm tra, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thở chậm và nhẹ nhàng, giữ yên càng nhiều càng tốt và chỉ nuốt khi được yêu cầu. Điều dưỡng có thể di chuyển dây đo áp lực lên hoặc xuống dạ dày trong khi dây đo áp lực tiếp tục đo. Kết thúc quá trình đo, điều dưỡng sẽ giúp người bệnh rút dây đo áp lực từ từ.
Quy trình thực hiện kiểm tra sẽ kéo dài khoảng 10 phút. Khi quá trình đo áp lực thực quản hoàn tất, bệnh nhân có thể trở lại các hoạt động bình thường. Hiện nay, tại Việt Nam có rất ít cơ sở y tế áp dụng kỹ thuật đo áp lực nhu động thực quản HRM. Bên cạnh nội soi dạ dày - thực quản bằng công nghệ cao, kỹ thuật HRM đã góp phần hỗ trợ rất nhiều cho bác sĩ trong việc tìm ra bệnh lý đường tiêu hóa trên.
GS.TS Đào Văn Long (nguyên Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội)
