Kỷ nguyên bùng nổ đập thủy điện khổng lồ Trung Quốc đến hồi kết?

Khi các nguồn năng lượng sạch dần lên ngôi, việc xây dựng các đập thủy điện khổng lồ Trung Quốc ngốn vô số tiền của và phá hủy môi trường đang dần hết thời.

<div> <p style="text-align: justify;">Theo <em>Bloomberg</em>, c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy điện &Ocirc; Đ&ocirc;ng Đức, Trung Quốc sẽ ch&iacute;nh thức đi v&agrave;o hoạt động năm tới, v&agrave; c&oacute; thể l&agrave; dự &aacute;n đ&aacute;nh dấu chấm hết cho kỷ nguy&ecirc;n b&ugrave;ng nổ x&acirc;y dựng si&ecirc;u đập ở nước n&agrave;y.</p> <h3 style="text-align: justify;"><strong>2 thập kỷ b&ugrave;ng nổ si&ecirc;u đập thủy điện Trung Quốc</strong></h3> <p style="text-align: justify;">Tập đo&agrave;n Tam Hiệp Trung Quốc h&ocirc;m 29/6 vừa bật c&ocirc;ng tắc ph&aacute;t điện đầu ti&ecirc;n của dự &aacute;n khổng lồ s&acirc;u trong v&ugrave;ng n&uacute;i của tỉnh V&acirc;n Nam. Th&ecirc;m v&agrave;o đ&oacute;, dự &aacute;n k&eacute;o d&agrave;i 170 km (106 dặm) xu&ocirc;i d&ograve;ng tr&ecirc;n s&ocirc;ng Kim Sa sẽ được vận h&agrave;nh v&agrave;o năm tới, trở th&agrave;nh đập thủy điện kỳ vĩ cuối c&ugrave;ng của Trung Quốc.</p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;"><img alt="Ky nguyen bung no dap thuy dien khong lo Trung Quoc den hoi ket? anh 1" src="https://khds.1cdn.vn/2020/07/05/znews-photo-zadn-vn_800x_1.jpg" title="Kỷ nguyên bùng nổ đập thủy điện khổng lồ Trung Quốc đến hồi kết? ảnh 1" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p style="text-align: justify;">C&aacute;c si&ecirc;u đập thủy điện Trung Quốc được x&acirc;y dựng ồ ạt c&ugrave;ng với sự ph&aacute;t triển b&ugrave;ng nổ của nền kinh tế trong 2 thập kỷ qua. Ảnh: <em>Planet Labs Inc.</em></p> </td> </tr> </tbody> </table> <p style="text-align: justify;">Khi vận h&agrave;nh đầy đủ, 2 khu vực sẽ cung cấp điện năng nhiều hơn mọi nh&agrave; m&aacute;y ph&aacute;t điện ở Philippines cộng lại. Sau đ&oacute;, ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp thủy điện của Trung Quốc dần chuyển hướng sang c&aacute;c dự &aacute;n nhỏ hơn. Hầu như kh&ocirc;ng c&ograve;n địa điểm thuận lợi cho việc x&acirc;y dựng c&aacute;c turbin khổng lồ, v&agrave; kh&oacute; c&oacute; thể cạnh tranh nổi c&aacute;c nguồn năng lượng chi ph&iacute; rẻ hơn như năng lượng mặt trời.</p> <p style="text-align: justify;">Thời đại x&acirc;y dựng đập Trung Quốc bắt đầu v&agrave;o những năm 1950, v&agrave; đ&atilde; đạt đến đỉnh cao trong 2 thập kỷ qua. Khi Baihetan đạt đến c&ocirc;ng suất tối đa v&agrave;o cuối 2022, Trung Quốc sẽ ho&agrave;n th&agrave;nh 5 trong số c&aacute;c nh&agrave; m&aacute;y thủy điện lớn nhất thế giới chỉ trong v&ograve;ng 10 năm. Trong năm 2017, c&aacute;c đập thủy điện Trung Quốc được cho l&agrave; tạo ra d&ograve;ng điện năng lớn hơn tổng nguồn cung của tất cả quốc gia kh&aacute;c gộp lại, ngoại trừ Mỹ v&agrave; Ấn Độ.</p> <p style="text-align: justify;">Mối quan t&acirc;m h&agrave;ng đầu của ch&iacute;nh phủ Trung Quốc l&agrave; l&agrave;m sao c&oacute; thể tận dụng c&aacute;c con s&ocirc;ng lớn, vốn thường chảy từ c&aacute;c đỉnh n&uacute;i tuyết ở ph&iacute;a t&acirc;y đến c&aacute;c đồng bằng m&agrave;u mỡ ở ph&iacute;a đ&ocirc;ng.</p> <p style="text-align: justify;">Sau trận lụt kinh ho&agrave;ng năm 1931, ch&iacute;nh quyền Mao Trạch Đ&ocirc;ng đặt ưu ti&ecirc;n h&agrave;ng đầu cho việc x&acirc;y k&egrave; đắp đập trong qu&aacute; tr&igrave;nh kiến thiết đất nước. Nhưng khi đ&oacute;, hạn chế về kỹ thuật v&agrave; x&acirc;y dựng khiến c&aacute;c thảm họa vẫn thường xảy ra. Điển h&igrave;nh l&agrave; thảm họa vỡ đập ở Mạn Kiều v&agrave; Thạch Mạn Than năm 1975, l&agrave;m chết tới 240.000 d&acirc;n Trung Quốc. Đ&acirc;y l&agrave; tiền đề để Trung Quốc ho&agrave;n thiện v&agrave; ph&ecirc; duyệt dự &aacute;n đập Tam Hiệp sau đ&oacute;.</p> <p style="text-align: justify;">Khi kinh tế Trung Quốc bước v&agrave;o giai đoạn ph&aacute;t triển thần kỳ từ những năm 1990, ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp x&acirc;y dựng đập cũng c&oacute; những th&agrave;nh tựu mới. &ldquo;Bước v&agrave;o thế kỷ mới, quốc gia n&agrave;y đ&atilde; tăng gấp 4 lần c&ocirc;ng suất lắp đặt v&agrave; chiếm hơn một nửa mức tăng trưởng thủy điện to&agrave;n cầu&rdquo;, Samuel Samuel Law, chuy&ecirc;n gia thuộc Hiệp hội Thủy điện Quốc tế cho biết.</p> <p style="text-align: justify;">Bước chuyển m&igrave;nh đ&aacute;nh dấu giai đoạn x&acirc;y dựng c&aacute;c c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy điện khổng lồ l&agrave; dự &aacute;n đập Tam Hiệp chặn d&ograve;ng Dương Tử, con s&ocirc;ng vắt qua c&aacute;c ngọn n&uacute;i c&oacute; chiều d&agrave;i lớn nhất Trung Quốc. Tuy nhi&ecirc;n, đ&acirc;y cũng l&agrave; dự &aacute;n chịu tai tiếng nhiều nhất. Ban đầu, dự &aacute;n n&agrave;y c&oacute; tham vọng tốt đẹp nhằm mang lại nguồn năng lượng sạch, cải thiện th&ocirc;ng thủy v&agrave; chế ngự d&ograve;ng s&ocirc;ng g&acirc;y b&atilde;o lũ nhiều nhất đất nước. Tuy nhi&ecirc;n, dư luận l&ecirc;n &aacute;n mạnh mẽ mặt tr&aacute;i của c&ocirc;ng tr&igrave;nh khi đ&aacute;nh đổi cuộc sống của hơn 1 triệu người, số n&agrave;y phải di dời khỏi mảnh đất s&ocirc;ng bồi m&agrave;u mỡ sang nơi ở kh&aacute;c khắc nghiệt hơn ở v&ugrave;ng cao. Th&ecirc;m v&agrave;o đ&oacute;, loạt di t&iacute;ch, địa điểm văn h&oacute;a, c&oacute; gi&aacute; trị khảo cổ cũng bị ph&aacute; hủy.</p> <p style="text-align: justify;">C&ocirc;ng tr&igrave;nh bắt đầu khởi c&ocirc;ng từ năm 1994, tới m&atilde;i đến 2012 mới ho&agrave;n th&agrave;nh. Với c&ocirc;ng suất 22,5 Gigawatt, đ&acirc;y l&agrave; c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy điện lớn nhất thế giới. Hai si&ecirc;u dự &aacute;n lớn hơn, với c&ocirc;ng suất trội hơn tới 6,4 Gigawatt Xiangjiaba v&agrave; 13,9 Gigawatt của đập Xiluodu (Kh&ecirc; Lạc Độ) cũng được ho&agrave;n th&agrave;nh sau đ&oacute; v&agrave;o năm 2014 tr&ecirc;n d&ograve;ng Kim Sa. C&ugrave;ng với &Ocirc; Đ&ocirc;ng Đức v&agrave; Bạch Hạc Than (Baihetan), tr&ecirc;n đoạn s&ocirc;ng 1.200 km sẽ xuất hiện 5 trong số 10 nh&agrave; m&aacute;y thủy điện lớn nhất thế giới.</p> <h3 style="text-align: justify;"><strong>Tho&aacute;i tr&agrave;o của một kỷ nguy&ecirc;n</strong></h3> <p style="text-align: justify;">C&aacute;c vị tr&iacute; đắc địa kh&ocirc;ng c&ograve;n nữa. C&aacute;c nh&agrave; m&aacute;y thủy điện đ&ograve;i hỏi c&aacute;c d&ograve;ng nước chảy xuống từ độ cao ph&ugrave; hợp, ổn định. Trung Quốc đ&atilde; khai th&aacute;c hầu hết d&ograve;ng s&ocirc;ng thỏa m&atilde;n điều kiện tốt nhất. <span>Sau đ&oacute;, vẫn chưa c&oacute; con đập n&agrave;o lớn hơn 10 Gigawatt đang được x&acirc;y dựng hay l&ecirc;n kế hoạch tại Trung Quốc, nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch điện cao cấp tại GlobalData cho biết.</span></p> <table align="center"> <tbody> <tr> <td style="text-align: justify;"><img alt="Ky nguyen bung no dap thuy dien khong lo Trung Quoc den hoi ket? anh 2" src="https://khds.1cdn.vn/2020/07/05/znews-photo-zadn-vn_china_hydro.jpg" title="Kỷ nguyên bùng nổ đập thủy điện khổng lồ Trung Quốc đến hồi kết? ảnh 2" /></td> </tr> <tr> <td class="pCaption caption"> <p style="text-align: justify;">C&aacute;c đập thủy điện của Trung Quốc tạo ra nhiều năng lượng hơn so với to&agrave;n bộ lưới điện của c&aacute;c quốc gia kh&aacute;c. Ảnh: <em>Bloomberg.</em></p> </td> </tr> </tbody> </table> <p style="text-align: justify;">Kịch bản tương tự từng xảy ra tại Mỹ, trong giai đoạn ch&iacute;nh quyền nỗ lực cứu nền kinh tế tho&aacute;t khỏi Đại suy tho&aacute;i v&agrave;o cuối những năm 1930. Đập Hoover thuộc quy m&ocirc; lớn nhất thế giới thời điểm đ&oacute; lớn nhất thế giới v&agrave;o thời điểm đ&oacute; cũng được x&acirc;y dựng, cung cấp 1/3 nhu cầu quốc gia trong giai đoạn cuối thế chiến II.</p> <p style="text-align: justify;">Hoạt động x&acirc;y dựng thủy điện sau đ&oacute; b&ugrave;ng nổ l&ecirc;n tới đỉnh điểm v&agrave;o năm 1960, sau đ&oacute; chậm lại khi năng lượng hạt nh&acirc;n l&ecirc;n ng&ocirc;i c&ugrave;ng với sự phản đối mạnh mẽ từ c&aacute;c nh&agrave; m&ocirc;i trường v&agrave; n&ocirc;ng d&acirc;n bản địa. Năm 2019, thủy điện chỉ c&ograve;n đ&oacute;ng g&oacute;p 6,6% trong tổng nguồn năng lượng Mỹ, theo Cơ quan Th&ocirc;ng tin Năng lượng nước n&agrave;y.</p> <p style="text-align: justify;">Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c dự &aacute;n thủy điện quy m&ocirc; nhỏ vẫn giữ nhiệt tại Trung Quốc. C&oacute; rất nhiều nh&agrave; m&aacute;y nhỏ hơn, từ 1 đến 3 gigawatt với đặc trưng c&oacute; thể dự trữ kh&ocirc;ng li&ecirc;n tục. <span>B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, vẫn c&oacute; những dự &aacute;n si&ecirc;u đập tiềm năng trong tương lai. Nổi bật nhất sẽ l&agrave; đập Motuo tr&ecirc;n s&ocirc;ng Yarlung Tsangpo, T&acirc;y Tạng. N&oacute; c&oacute; thể trở th&agrave;nh nh&agrave; m&aacute;y thủy điện c&ocirc;ng suất tới 38 gigawatt, gần gấp đ&ocirc;i quy m&ocirc; của Tam Hiệp.</span></p> <p style="text-align: justify;">D&ugrave; c&oacute; nguồn tin cho hay ch&iacute;nh quyền Trung Quốc đang c&acirc;n nhắc t&iacute;nh khả thi của dự &aacute;n, nhưng việc khởi c&ocirc;ng x&acirc;y dựng chắc chắn sẽ vấp phải nhiều trở ngại. Việc đưa vật liệu, nh&acirc;n c&ocirc;ng đến khu vực qu&aacute; xa x&ocirc;i, hẻo l&aacute;nh sẽ l&agrave; g&aacute;nh nặng chi ph&iacute; cực tốn k&eacute;m, th&ecirc;m v&agrave;o đ&oacute; l&agrave; việc kết nối đường điện để cung cấp ra thị trường. Đặc biệt, dự &aacute;n c&oacute; thể g&acirc;y ra t&aacute;c động s&acirc;u rộng khi ph&aacute; hủy nguồn nước của c&aacute;c con s&ocirc;ng lớn của Ấn Độ, bao gồm cả Brahmaputra.</p> <p style="text-align: justify;">Trong khi đ&oacute;, việc Trung Quốc tạm dừng x&acirc;y mới c&aacute;c si&ecirc;u đập thủy điện, c&aacute;c c&ocirc;ng ty đang chuyển hướng ra nước ngo&agrave;i. Theo Trung t&acirc;m ch&iacute;nh s&aacute;ch ph&aacute;t triển to&agrave;n cầu của Đại học Boston, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng lớn của Trung Quốc đ&atilde; tham gia t&agrave;i trợ cho c&aacute;c c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy điện tổng trị gi&aacute; gần <abbr class="rate-usd">44 tỷ USD</abbr> tr&ecirc;n to&agrave;n cầu kể từ năm 2000. &ldquo;C&aacute;c c&ocirc;ng ty thủy điện của Trung Quốc đang r&oacute;t vốn mạnh v&agrave;o c&aacute;c quốc gia kh&aacute;c tại Nam &Aacute;, Đ&ocirc;ng Nam &Aacute;, ch&acirc;u Phi v&agrave; ch&acirc;u Mỹ Latinh&rdquo;, nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch Vyakaranam cho hay.</p> </div> <p style="text-align: justify;">&nbsp;</p>

Theo zingnews.vn
back to top