Quả độc đáo hút khách
Dù mới chỉ giáp Tết nhưng theo các thương lái, số lượng trái cây tạo hình bán ra đã khá lớn. Khi mới xuất hiện tại thị trường Việt Nam, dưa lê thần tài Trung Quốc giá chỉ 20.000 đồng/trái nhưng sau khi được người tiêu dùng chú ý giá đã tăng lên 38.000 – 40.000 đồng/trái tùy trọng lượng. Tuy tăng giá nhưng trái cây tạo hình Trung Quốc vẫn rẻ hơn 5-10 lần so với trái cây cùng loại Việt Nam.
Là người có nhiều năm làm về trái cây tạo hình, ông Võ Trung Thành, Chủ nhiệm Câu lạc bộ tạo hình trái cây ấp Phú Trí A (xã Phú Tân, Châu Thành, Hậu Giang), cho hay dịp tết năm nay, câu lạc bộ bán ra thị trường gần 10.000 trái bưởi hồ lô có in chữ Tài, Lộc với giá thấp nhất 300.000 đồng/trái, loại to đẹp 800.000 đồng/trái.
Tương tự, mùa tết năm nay, ông Trần Thanh Liêm ở quận Bình Thủy, TP Cần Thơ cho ra lò khoảng 1.000 trái dưa hấu thỏi vàng và 200 cặp dưa hấu vuông. Dưa hấu vuông giá khoảng 500.000 đồng/trái, thỏi vàng hơn 1 triệu đồng/trái.
Dừa in chữ Tài, Lộc, Thọ, Bính Thân… có giá khoảng 300.000 đồng. Dưa hấu được đắp phù điêu hình tượng Phật, khỉ, chữ Tài, Lộc… với giá bán 250.000-350.000 đồng. Xoài nổi chữ Vạn, Năm, Mới, Mừng, Thọ… giá 300.000 đồng/trái.
Nói về giá thành cao, ông Võ Trung Thành cho biết, để làm ra trái bưởi có tạo hình phải rất kỳ công. Từ khâu bưởi ra hoa, phải làm sao bộ lá của nó cũng phải thẳng đứng, đẹp. Khó nhất là khâu tạo hình, định hình quả. Khi quả được khoảng 1,5 đến 2 tháng kể từ ngày đỗ nhụy thì tiến hành định hình.
Sau đó, dùng dây xé (có một mặt nhung, một mặt gai) để cuốn quanh trái bưởi, đồng thời lấy cuộn dây thép cố định lại. Chờ khoảng 3 – 4 tuần thì cho bưởi vào khuôn. Khi bưởi đã “có eo” thì vô khuôn nhựa đã sản xuất từ trước, ốp vào trái bưởi và cố định lại. Công đoạn cuối là chăm sóc. Việc chăm sóc rất tỉ mỉ, chỉ cần sơ sểnh là trái sẽ hỏng. Tỉ lệ quả hỏng khá cao. Vì thế mà giá thành cao.
Không nên thờ quả không ăn được
Chất lượng của loại trái cây tạo hình giá rẻ thế nào, có sử dụng chất bảo quản hay không thì chưa kiểm soát được. Nhiều chuyên gia khuyến cáo, trái cây tạo hình Trung Quốc chỉ để trưng bày cho đẹp chứ không nên ăn, bởi còn nhiều câu hỏi chưa rõ về quy trình tạo ra loại trái cây tạo hình giá rẻ này.
Theo ông Võ Trung Thành, trái cây tạo hình Trung Quốc thường được làm trong khoảng thời gian rất ngắn, thì họ buộc phải tiêm thuốc kích thích, chất bảo quản. Nhiều người bán hàng cũng đã khuyến cáo là không ăn được, không nên ăn và để xa tầm tay trẻ em.
Theo quan điểm của ông Võ Trung Thành thì không ai mua tiền triệu một cặp trái cây chỉ để ăn. Nhưng trái cây thờ cúng tổ tiên, ngoài yếu tố đẹp, thì nó phải là của ngon vật lạ, là lễ vật của lòng thành. Đồ cúng ngoài việc sạch sẽ, phải tươi ngon để thể hiện sự kính trọng đến ông bà, tổ tiên.
Nếu cúng những trái cây không đạt chất lượng, hoặc biết chắc chắn là không ăn được, thì theo truyền thống của người Việt sẽ là không nên. Trái cây tạo hình được ông làm ra ngoài tiêu chí đẹp, lạ thì tiêu chí ngon phải đặt lên hàng đầu. Để sau Tết, hạ mâm ngũ quả trên bàn thờ, con cháu cùng nhau sum vầy hưởng lộc.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ, thờ cúng tổ tiên là một truyền thống đẹp, thể hiện tấm lòng thành của con cháu. Việc thờ cúng đồ giả, đồ không ăn được là điều tối kị, nhất là trong dịp Tết.
Ông Võ Trung Thành cho biết, các loại bưởi được tạo hình có chất lượng thơm ngon hơn bưởi thông thường, để được lâu hơn. Bưởi có thể dùng để trưng khoảng 2 tháng sau đó mới sử dụng mà vẫn thơm ngon. Giống bưởi Năm Roi có đặc tính để càng lâu ăn càng ngọt. Bởi thời gian sinh trưởng, thu hoạch của những trái bưởi này đều rất đặc thù, không giống những sản phẩm bưởi thông thường mà theo một quy trình vô cùng khắt khe.
Bảo Khánh
