Khi tim đập nhanh hơn bình thường, người bệnh thường có triệu chứng tâm hồi hộp, hơi thở ngắn, ngực đau, người nhức mỏi, hai gò má đỏ tía, môi và móng tay chân tím tái, ho suyễn khạc đàm ra máu, mạch tế hoặc kết đại. Theo Đông y, bệnh phần nhiều do chính khí hư mà ngoại tà phong, hàn, thấp xâm nhiễm hoặc hay ăn sống lạnh quá mà sinh bệnh.
Đông y cho rằng ngoại tà khí phong, hàn, thấp phạm huyết mạch ảnh hưởng tới tạng tâm “Tâm tý huyết mạch không thông”. Doanh huyết vận hành không thông cho nên hồi hộp không yên. Nếu bệnh không chữa trị có thể dẫn đến thiếu máu, nhồi máu cơ tim. Dưới đây là bài thuốc có tác dụng phòng chữa bệnh.
Trị tâm quý tâm hồi hộp, đau tức ngực, đau tức vùng tim, nằm không được: Dùng bài qua lâu giới bạch bán hạ thang (Kim quỹ yếu lược) gia giảm gồm: Qua lâu nhân 12g, giới bạch 20g, bán hạ 12g, chỉ thực 12g, quế chi 12g, bạch linh 14g, hạnh nhân 12g, sinh khương 12g sắc uống. Tác dụng: Thông dương hành tý, hóa ẩm… Gia giảm: Nếu bụng đầy, gia hậu phác 14g; nếu thiếu máu cơ tim, gia đơn sâm 14g, hoàng kỳ 16g; nếu ăn kém khí hư, gia nhân sâm 12g, đảng sâm 14g…; nếu huyết hư, gia đương quy 14g, xuyên khung 14g, xích thược 14g. Không dùng cho người mắc chứng nội nhiệt, nóng bứt rứt, chứng thực hỏa táo khát.
Trị vị khí không hòa, tâm hạ bỉ cách, đầy và đau hoặc nôn khan hay nôn mửa, đại tràng hạ lỵ: Dùng bài Bán hạ tả tâm thang (Thương hàn luận) gia giảm gồm: bán hạ, hoàng cầm, hoàng liên, nhân sâm, cam thảo, đại táo mỗi loại 12g, can khương 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: Hòa vị giáng nghịch, khai kết trừ bỉ… Gia giảm: Nếu lạnh nhiều khí hư, gia nhân sâm 12g, hoàng kỳ 16g; nếu tức ngực do huyết ứ, gia đơn sâm 14g, tam thất 12g; nếu huyết hư, gia đương quy 14g, xuyên khung 14g, xích thược 14g. Không dùng cho người mắc chứng tâm dương hư, huyết hư hàn, thân thể lạnh lẽo.
Trị huyết ứ thiếu máu cơ tim: Dùng bài Đào nhân hồng hoa tiễn gia giảm gồm: đan sâm 16g, xích thược 14g; đào nhân, hồng hoa, hương phụ, diên hồ sách, thanh bì, đương quy, xuyên khung mỗi loại 12g; sinh địa 20g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: Bổ huyết thông huyết, hóa ứ. Bài còn dùng hiệu quả với chứng huyết ứ mà đau tức ngực sườn, đau đầu, đau hông sườn, đau dạ dày, phụ nữ đau bụng khi hành kinh và chứng đau do huyết ứ trệ. Gia giảm: Nếu ho khạc ra máu, gia tam thất 12g; nếu khó ngủ đại tiện táo, gia bá tử nhân 12g. Nếu khi nắng nóng bệnh tăng, gia cát căn 16g; nếu gặp lạnh bệnh tăng, gia giới bạch 20g. Không dùng cho người mắc chứng tâm hư hàn, lạnh.
Lương y Nguyễn Văn Phúc- Phòng khám đa khoa Thiên Nam
