Số 15 (4381) Thứ Năm (10/4/2025) 15 TRI THỨC NHÂN LOẠI GIẢI MÃ KHOA HỌC Sinh vật lạ không chân tay, cao 8m là một dạng sự sống mới? TRẦN LIÊN Giữa lòng Hà Nội, một căn hầm bí ẩn hơn trăm năm tuổi từng là chứng nhân lịch sử, ghi dấu những năm tháng chiến tranh ác liệt đã được phát hiện trong khuôn viên Tổng công ty Điện lực miền Bắc. Ngay sát Hồ Gươm – trái tim lịch sử của Hà Nội, một bí mật đã nằm im lìm suốt hàng thế kỷ. Căn hầm bí mật trong khuôn viên Tổng công ty Điện lực miền Bắc (số 20 Trần Nguyên Hãn) tưởng chừng đã bị lãng quên, nhưng đến năm 2019, một phát hiện bất ngờ đã đưa căn hầm trở lại ánh sáng. Phát hiện chấn động dưới lòng đất Lớp đất đá che phủ căn hầm quá dày và cứng, đến mức công nhân thi công không thể khoan qua. Khi kiểm tra kỹ hơn, họ phát hiện ra một hệ thống lối đi kiên cố bằng bê tông cốt thép, sâu dưới lòng đất. Những bậc thang dẫn xuống một không gian hầm rộng rãi, nơi từng có những con người trú ẩn trong thời kỳ chiến tranh. Giữa một đô thị không ngừng đổi thay, căn hầm này như một chứng nhân thầm lặng của những năm tháng khốc liệt. Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến, căn hầm này có thể xuất hiện ở một trong hai giai đoạn lịch sử quan trọng. Giả thiết thứ nhất: Căn hầm được xây dựng vào khoảng năm 1943-1944, khi quân Đồng Minh tiến hành ném bom quân Nhật tại Hà Nội. Khi đó, phát xít Nhật đã đào nhiều hầm trú ẩn xung quanh Hồ Gươm để bảo vệ binh lính và cơ sở hạ tầng khỏi các đợt oanh tạc. Căn hầm này có thể là một phần trong hệ thống phòng thủ đó, giống như những căn hầm từng được phát hiện tại vườn hoa Lý Thái Tổ hay phố Hàng Nón. Giả thiết thứ hai: Căn hầm được xây dựng trong giai đoạn 1965-1972, thời kỳ chiến tranh phá hoại miền Bắc của không quân Mỹ. Khi máy bay Mỹ liên tục đánh phá các mục tiêu trọng yếu như nhà máy điện, cầu cống, ga tàu… công nhân ngành điện Hà Nội đã phải xây dựng hầm trú ẩn ngay dưới nơi làm việc để vừa đảm bảo an toàn, vừa duy trì dòng điện cho Thủ đô. Dù xuất hiện vào thời kỳ nào, căn hầm vẫn mang trong mình giá trị lịch sử đặc biệt. Nó là minh chứng cho sự khắc nghiệt của chiến tranh, đồng thời phản ánh tinh thần kiên cường của người Hà Nội, những con người đã bất chấp hiểm nguy để bảo vệ mạch sống của thành phố. Cấu trúc kiên cố – Dấu ấn của một thời đại Khác với những căn hầm trú ẩn tạm bợ, công trình này được xây dựng vô cùng kiên cố: Kết cấu bê tông cốt thép, tường dày có khả năng chống chịu rung chấn mạnh. Hai phòng lớn, diện tích khoảng 6-7m², có thể là nơi làm việc hoặc trú ẩn của nhiều người. Hai gian nhỏ hơn, có thể từng được sử dụng để lưu trữ tài liệu hoặc thiết bị quan trọng. Lối vào gồm 5 bậc thang hẹp, chỉ vừa đủ cho một người di chuyển xuống một cách an toàn. Mặc dù đã trải qua thời gian dài nằm dưới lòng đất, căn hầm vẫn giữ được nguyên trạng đáng kinh ngạc. Những bức tường dù có đôi chỗ bong tróc nhưng vẫn chắc chắn, chứng tỏ trình độ xây dựng và thiết kế của thời kỳ đó không hề thua kém các công trình quân sự kiên cố. Trong những năm tháng chiến tranh, khi không quân Mỹ ném bom rải thảm Hà Nội, nhà máy điện trở thành một trong những mục tiêu trọng yếu cần phải bảo vệ. Bởi ở đâu có ánh sáng, ở đó có sự sống, và chính vì lẽ đó, những công nhân ngành điện đã trở thành những người lính thầm lặng. Căn hầm này có thể đã là nơi trú ẩn của công nhân điện lực khi bom Mỹ nổ ngay trên đầu hoặc là nơi chỉ huy khắc phục sự cố để đảm bảo dòng điện không bị gián đoạn. Những người thợ điện năm xưa đã chiến đấu không súng đạn nhưng bằng lòng dũng cảm, bằng quyết tâm giữ ánh sáng không bao giờ tắt. Dưới lòng đất, trong những căn hầm như thế này, họ đã làm việc, sinh hoạt, chờ đợi những cơn mưa bom chấm dứt để lại tiếp tục lao ra sửa chữa đường dây điện. Bảo tồn hay phá bỏ? Hiện nay, khi Tổng công ty Điện lực miền Bắc dự kiến di dời trụ sở, câu hỏi đặt ra là: Có nên giữ lại căn hầm này không? Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến khẳng định, đây là một di tích quan trọng, không chỉ với ngành điện mà còn với lịch sử Hà Nội. Về giá trị thời gian, nếu được xây dựng từ năm 1943-1944, công trình này đã tồn tại hơn một thế kỷ. Nếu thuộc giai đoạn 19651972, nó cũng đã gần 60 năm tuổi. Về giá trị lịch sử, đây là nơi đã giúp con người tránh bom đạn, nơi minh chứng cho những ngày Hà Nội kiên cường trong chiến tranh. Về giá trị tố cáo chiến tranh, nó là bằng chứng tố cáo những cuộc ném bom hủy diệt của phát xít Nhật và đế quốc Mỹ. Về giá trị giáo dục và du lịch, căn hầm có thể trở thành một điểm tham quan lịch sử, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về những năm tháng cha ông ta đã trải qua. Ông Nguyễn Ngọc Tiến nhấn mạnh: “Dù ai xây dựng căn hầm này không quan trọng, điều quan trọng là nó đang nằm trên địa bàn Hà Nội và chúng ta nên giữ lại”. Hiện nay, Hà Nội đang đẩy mạnh phát triển du lịch di sản. Một công trình như căn hầm này có thể trở thành điểm tham quan thú vị, góp phần tái hiện câu chuyện về những người hùng thầm lặng của ngành điện. Sau khi phát hiện vào năm 2019, căn hầm đã được giữ nguyên trạng, chỉ tiến hành vệ sinh và lắp đặt hệ thống chiếu sáng để phục vụ nghiên cứu. Nếu được quy hoạch hợp lý, nơi đây có thể trở thành một phần trong chuỗi các điểm đến lịch sử khu vực Hồ Gươm, cùng với cầu Long Biên, Nhà tù Hỏa Lò, Phố cổ Hà Nội… tạo nên một bức tranh sống động về quá khứ của Thủ đô. Sau gần 200 năm, các chuyên gia xác định Prototaxites - "quái vật" không chân tay cao 8m là một dạng sống mới, không giống bất cứ loài nào từng ghi nhận trên Trái đất. Được phát hiện hơn 160 năm trước, các cấu trúc hóa thạch khổng lồ do "quái vật" không chân tay cao 8m có tên là Prototaxites trở thành bí ẩn lớn đối với các chuyên gia khi mãi chưa thể phân loại. Sau nhiều năm nghiên cứu, các chuyên gia thuộc Đại học Edinburgh (Anh) xác định đó có thể là một dạng sự sống mới. "Quái vật" Prototaxites có hình dáng trông giống như một tòa tháp kỳ quặc, cao đến 8 m, không có chân tay hay cành, không phải động vật, thực vật hay bất cứ dạng sự sống nào mà con người đã biết. Theo các chuyên gia, Prototaxites được cho là ra đời vào cuối kỷ Silur, tức khoảng 420 triệu năm về trước. Một số nghiên cứu hồi đầu thế kỷ 21 của các chuyên gia suy đoán Prototaxites có thể là một loại nấm "quái vật". Nhận định này đã được củng cố vào năm 2017 khi các chuyên gia tiến hành một phân tích liên quan đến mảnh hóa thạch được cho là từ vùng ngoại vi của một loài Prototaxites nhỏ hơn có tên là P. taiti. Dù vậy, đó vẫn chưa phải là bằng chứng chắc chắn. Mới đây, nghiên cứu do các chuyên gia Đại học Edinburgh thực hiện đã kiểm tra, phân tích 3 mảnh P. taiti và đi đến kết luận không có đủ bằng chứng để kết luận Prototaxites là một loại nấm. Thông qua việc xem xét giải phẫu vi mô và phân tích hóa học các cấu trúc hình ống, nhóm nghiên cứu đã loại bỏ một cách có hệ thống mọi mối quan hệ có khả năng giữa Prototaxites và các loại nấm ngày nay cũng như các loài khác. Ảnh: preprint server bioRxiv. "Chúng tôi cho rằng tốt nhất nên coi Prototaxites là thành viên của một nhóm sinh vật nhân chuẩn đã hoàn toàn tuyệt chủng và chưa từng được ghi nhận trước đây", nhóm nghiên cứu cho biết. Các chuyên gia cho rằng, sự hiện diện của Prototaxites, một dạng sự sống chưa từng được nhận diện của Trái đất, là bằng chứng cho thấy chúng ta vẫn chưa thể giải mã hoàn toàn lịch sử tiến hóa của các loài động thực vật trên hành tinh xanh. TÂM ANH (theo LS) Căn hầm bí ẩn cạnh Hồ Gươm Chứng nhân thầm lặng hàng thế kỷ Hóa thạch khổng lồ cao 8m có tên là Prototaxites (Theo Mary Parrish, National Museum of Natural History) Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 đã lần lượt trải qua các chiến dịch nào? A: Tây Nguyên – Huế - Đà Nẵng B: Tây Nguyên – Đà Nẵng C: Pleiku – Huế - Đà Nẵng Đáp án đúng Quizz test số trước: B: 250km Toàn bộ địa đạo Củ Chi có tổng chiều dài 250km. Địa đạo chia thành 3 tầng sâu khác nhau. Tầng cao nhất cách mặt đất 3m, tầng giữa cách 6m, tầng sâu nhất cách 12m. Nằm cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 70 km về hướng Tây Bắc, Địa đạo Củ Chi là nơi thu nhỏ trận đồ biến hóa và sáng tạo của quân và dân Củ Chi trong cuộc kháng chiến lâu dài, ác liệt suốt 30 năm chống kẻ thù xâm lược, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc. Với tầm vóc chiến công của mình, địa đạo Củ Chi đã đi vào lịch sử đấu tranh anh hùng của nhân dân Việt Nam như một huyền thoại của thế kỷ 20 và trở thành một địa danh nổi tiếng trên thế giới. Đây là một kỳ quan đánh giặc độc đáo có một không hai với đường hầm tỏa rộng như mạng nhện trong lòng đất, có các công trình liên hoàn với địa đạo như: Chiến hào, ụ, ổ chiến đấu, hầm ăn, ngủ, hội họp, sinh hoạt, quân y, kho cất dấu lương thực, giếng nước, bếp Hoàng Cầm… Dựa vào hệ thống đường ngầm, công sự, chiến hào, chiến sĩ và nhân dân Củ Chi đã chiến đấu vô cùng anh dũng, lập nên những chiến công thần kỳ. Nhà văn, nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Tiến. ẢNH T.Đ - BÁO DÂN VIỆT Các phòng bên trong căn hầm. Lối ra vào hầm với những bậc thang hẹp.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTYzNTY5OA==