<div> <div style="text-align: justify;"><strong>Mềm dẻo với phương xa</strong></div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Dưới triều Lý, ở những vùng biên cương phía Bắc của Đại Việt thường xảy ra những vụ tranh chấp quyết liệt, căng thẳng, giằng co về đất đai giữa triều Lý và triều Tống.</div> <div style="text-align: justify;">Để thu phục các dân tộc thiểu số và để tăng cường, bổ sung lực lượng bảo vệ vùng đất biên cương nóng bỏng này, nhà Lý đã thực hiện chính sách “nhu viễn” (mềm dẻo đối với phương xa), trong đó có việc “tác thành” khá nhiều cuộc hôn nhân giữa các công chúa với các thủ lĩnh, tù trưởng địa phương.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Theo thư tịch cổ, từ (1029 - 1167) có 9 công chúa được gả cho tù trưởng các châu thuộc trung du, thượng du Bắc bộ; trong đó, Dương Tự Minh, thủ lĩnh phủ Phú Lương là một trường hợp đặc biệt, được gả hai lần hai công chúa của các vua Lý. </div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Dương Tự Minh còn gọi là Đức thánh Đuổm hay Cao Sơn Quý Minh, dân tộc Tày, người làng Quan Triều, tỉnh Thái Nguyên, chưa rõ chính xác năm sinh và năm mất, nhưng các tài liệu đều ghi nhận, ông sống và hoạt động trong khoảng nửa đầu thế kỷ XII; giai đoạn nhà Lý bắt đầu có dấu hiệu suy yếu.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Ông là thủ lĩnh phủ Phú Lương suốt ba đời vua Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông và Lý Anh Tông; có những đóng góp lớn trong việc duy trì, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc, đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ vững an ninh và chủ quyền biên giới quốc gia.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Theo truyền thuyết và thần phả, vào triều Lý, dưới chân núi Đuổm có bản Doanh, một bản nghèo với mươi nóc nhà gianh tre đơn sơ, đó là nơi hưu trí của quan châu mục họ Dương, đầy thế lực của người Tày ở phủ Phú Lương; từng là thủ lĩnh trong vùng, lập nhiều chiến công chống quân Tống xâm lược lần thứ hai trên chiến tuyến sông Cầu; vốn người trung hậu, giàu lòng nhân từ, có bao nhiêu bổng lộc đều chia cho mọi người nên về già không có nhà cao cửa rộng và của riêng.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Tương truyền mãi năm 70 tuổi, vị quan này mới sinh được cậu con trai. Lúc bà sinh con, bỗng thấy từ túp lều bừng lên sáng rực, lấp lánh như ánh hào quang, ánh sáng ấy như tỏa ra từ đứa con trai. Do đó ông đặt tên con mình là Tự Minh (tự mình sáng lên).</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;"><strong>Được vua Lý Nhân Tông gả công chúa Diên Bình</strong></div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Từ nhỏ, Dương Tự Minh có tiếng là người thông minh, hiểu rộng, lại được cha dạy võ nghệ, quân cơ nên có chí khí hơn người. Năm Dương Tự Minh ngoài 20 tuổi, trong vùng bọn phỉ tặc hoành hành cướp phá, dân tình vô cùng khốn khổ, đặc biệt biên giới phía Bắc và các vùng đất thuộc phủ Phú Lương liên tục có biến động bởi sự nổi dậy của các tù trưởng người dân tộc thiểu số và sự xâm lấn đất đai của người Tống.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Dương Tự Minh thành lập đội dân binh và chỉ huy hàng trăm trai tráng nhiều lần chặn được sự hung hãn của bọn phỉ tặc, giữ yên được làng bản. Đồng thời ông đã tập hợp và chỉ huy đội quân của mình nhiều lần đánh đuổi giặc Tống khi chúng xâm phạm bờ cõi, giữ vững an ninh và chủ quyền biên giới của quốc gia.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Với công trạng đó, năm Đinh Mùi (1127) vua Lý Nhân Tông mời Dương Tự Minh về triều, ban thưởng, gả công chúa Diên Bình, đồng thời phong cho chức Châu mục vùng thượng nguyên, trấn trị cả phủ Phú Lương rộng lớn, một vị trí chiến lược quan trọng của đất nước.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: justify;">Là người thông minh lanh lợi, tài năng, đức độ, thẳng thắn, trung thực, có sức khỏe hơn người, Dương Tự Minh đã chăm lo xây dựng phủ Phú Lương ngày càng phồn thịnh và yên ổn, được nhân dân khắp vùng biên cương yêu mến, triều đình tin cậy.</div> <div style="text-align: justify;"> </div> <div style="text-align: right;"><em>(còn nữa)</em></div> </div>
