Đột quỵ não: Cần xử trí sớm và đúng cách

Đột quỵ não (tai biến mạch máu não) là vấn đề thời sự của các nước đang phát triển. Đây là tình trạng mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chảy máu bên trong sọ dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não, là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê và khả năng gây tử vong cao.

<p><strong>Bệnh g&acirc;y g&aacute;nh nặng cho x&atilde; hội</strong></p> <p>PGS.TS.Nguyễn Ho&agrave;ng Ngọc &ndash; Gi&aacute;m đốc Trung t&acirc;m đột quỵ n&atilde;o &ndash; Bệnh viện Trung ương qu&acirc;n đội 108 cho biết, đến nay đột quỵ n&atilde;o (ĐQN) vẫn l&agrave; một vấn đề thời sự cấp thiết v&igrave; lẽ số lượng c&aacute;c bệnh nh&acirc;n ĐQN ng&agrave;y một tăng, tỷ lệ tử vong cao. Tr&ecirc;n thế giới, tử vong do ĐQN đứng h&agrave;ng thứ ba sau bệnh tim mạch v&agrave; ung thư.</p> <p>Những người tho&aacute;t khỏi tử vong, thường để lại di chứng nặng nề cả về thể x&aacute;c, t&acirc;m thần cũng như l&agrave; g&aacute;nh nặng cho gia đ&igrave;nh v&agrave; x&atilde; hội&hellip; do chi ph&iacute; điều trị qu&aacute; lớn; đầu tư thời gian, tiền của cũng như đ&ograve;i hỏi về kỹ thuật y học cao; khả năng hồi phục thấp khiến người bệnh mất khả năng lao động v&agrave; c&ograve;n phải c&oacute; người chăm s&oacute;c thường xuy&ecirc;n...</p> <p><strong>Nhận biết dấu hiệu sớm để cấp cứu kịp thời</strong></p> <p>PGS.Nguyễn Ho&agrave;ng Ngọc cho biết, c&aacute;c dấu hiệu của đột quỵ n&atilde;o bao gồm: đột ngột t&ecirc; hay yếu của mặt, tay hay ch&acirc;n, đặc biệt ở một nửa cơ thể; đột ngột l&uacute; lẫn, rối loạn hay kh&ocirc;ng hiểu lời n&oacute;i; đột ngột rối loạn thị gi&aacute;c ở một b&ecirc;n hay hai b&ecirc;n; đột ngột rối loạn việc đi đứng, cho&aacute;ng v&aacute;ng, mất thăng bằng hay mất khả năng phối hợp động t&aacute;c; đột ngột đau đầu nhiều kh&ocirc;ng biết nguy&ecirc;n nh&acirc;n...</p> <p>Đột quỵ l&agrave; một cấp cứu y tế khẩn cấp. V&igrave; vậy khi ph&aacute;t hiện c&aacute;c dấu hiệu b&aacute;o động đột quỵ, cần chuyển ngay tới c&aacute;c cơ sở y tế gần nhất sẽ gi&uacute;p giảm tỷ lệ tử vong v&agrave; t&agrave;n phế. Nếu được cấp cứu đ&uacute;ng thời điểm giờ v&agrave;ng (3&nbsp; - 4,5 giờ đầu) bằng c&aacute;c thuốc ti&ecirc;u huyết khối đường tĩnh mạch, hoặc trong cửa sổ 6 giờ đầu &aacute;p dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đối với c&aacute;c bệnh nh&acirc;n đột quỵ thiếu m&aacute;u n&atilde;o th&igrave; khả năng cứu sống cũng như hạn chế được di chứng c&agrave;ng cao. T</p> <p>uy nhi&ecirc;n khi đột quỵ xảy ra, việc vận chuyển bệnh nh&acirc;n cũng cần lưu &yacute; đảm bảo an to&agrave;n v&agrave; c&oacute; &yacute; kiến của c&aacute;c chuy&ecirc;n gia thần kinh. Khi bệnh nh&acirc;n đến được cơ sở y tế, việc cấp cứu điều trị phải được tiến h&agrave;nh khẩn trương đ&uacute;ng quy tr&igrave;nh.</p> <p><strong>Can thiệp yếu tố nguy cơ sẽ hạn chế được bệnh</strong></p> <p>Tuy ĐQN l&agrave; một bệnh nguy hiểm, nhưng c&oacute; thể dự ph&ograve;ng được khi ch&uacute;ng ta lưu t&acirc;m đến việc điều trị dự ph&ograve;ng c&aacute;c yếu tố nguy cơ của ĐQN. C&aacute;c yếu tố nguy cơ của ĐQN kh&ocirc;ng thể t&aacute;c động bao gồm: tuổi, gen, d&acirc;n tộc, di truyền v&agrave; những yếu tố nguy cơ c&oacute; thể t&aacute;c động được như: bệnh tăng huyết &aacute;p động mạch, đ&aacute;i th&aacute;o đường, c&aacute;c bệnh tim mạch, tăng lipid m&aacute;u, h&uacute;t thuốc l&aacute;...</p> <p>Bằng c&aacute;ch thay đổi lối sống tĩnh tại, &iacute;t vận động sang tập thể dục, vận động thường xuy&ecirc;n l&agrave;m giảm c&aacute;c yếu tố nguy cơ g&acirc;y vữa xơ động mạch, giảm tỷ lệ tăng huyết &aacute;p, giảm c&acirc;n nặng chống b&eacute;o ph&igrave;, tăng cholesterol c&oacute; lợi, giảm cholesterol c&oacute; hại, do đ&oacute; l&agrave;m giảm c&aacute;c yếu tố nguy cơ của ĐQN. Đồng thời, cần lưu t&acirc;m đến c&aacute;c vấn đề sau: kiểm so&aacute;t huyết &aacute;p; kh&ocirc;ng h&uacute;t thuốc; kiểm so&aacute;t đường m&aacute;u nếu c&oacute; đ&aacute;i th&aacute;o đường, ăn thức ăn c&oacute; h&agrave;m lượng chất b&eacute;o thấp, hạn chế uống rượu&hellip;</p> <p>Một lời khuy&ecirc;n cho tất cả c&aacute;c bệnh nh&acirc;n bị tăng huyết &aacute;p hoặc c&oacute; nhiều c&aacute;c yếu tố nguy cơ của đột quỵ như đ&atilde; n&oacute;i ở tr&ecirc;n phải được kh&aacute;m, theo d&otilde;i điều trị thường xuy&ecirc;n tại c&aacute;c cơ sở y tế. Khi c&oacute; c&aacute;c dấu hiệu nghi ngờ ĐQN cần đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất tr&aacute;nh suy nghĩ nhầm lẫn cho l&agrave; cảm mạo, l&agrave;m k&eacute;o d&agrave;i thời gian qu&yacute; gi&aacute; can thiệp điều trị, để lại di chứng nặng nề cho bệnh nh&acirc;n.</p> <div> <ul style="display: flex;"> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> <li style="display:none; width: 47%;margin-bottom: 7px;padding: 5px;border: 1px solid #ddd;text-align: justify;background: #f2f2f2;overflow: hidden;float: left;margin-right: 2%;box-sizing: border-box;"><a href="" rel="nofollow" style="overflow: hidden;" target="_blank"> <img src="" /> </a></li> </ul> </div> <p><strong>Điều trị đột quỵ n&atilde;o</strong></p> <p>Mục đ&iacute;ch của điều trị ĐQN l&agrave; giảm tỷ lệ tử vong v&agrave; hạn chế tối đa mức độ t&agrave;n phế. Để đạt được ti&ecirc;u ch&iacute; tr&ecirc;n, cần tu&acirc;n theo c&aacute;c nguy&ecirc;n tắc chung l&agrave;: điều trị cấp cứu v&agrave; tối ưu ho&aacute; t&igrave;nh trạng thần kinh, hạn chế lan rộng ổ tổn thương; bảo đảm tưới m&aacute;u n&atilde;o; ph&ograve;ng ngừa biến chứng; phục hồi chức năng v&agrave; ph&ograve;ng ngừa t&aacute;i ph&aacute;t.</p> <p>Đối với ĐQN c&oacute; hai thể ch&iacute;nh l&agrave; chảy m&aacute;u n&atilde;o v&agrave; nhồi m&aacute;u n&atilde;o. Điều trị đặc hiệu cho mỗi thể kh&aacute;c nhau nhưng ph&aacute;c đồ điều trị tổng hợp chung cho cả hai thể của ĐQN giống nhau:</p> <p>Điều trị tổng hợp: nhằm duy tr&igrave; chức năng&nbsp; sống, chống ph&ugrave; n&atilde;o. Chiến thuật chống ph&ugrave; n&atilde;o t&iacute;ch cực bao gồm: k&ecirc; đầu giường cao 25- 30 độ, hạn chế k&iacute;ch th&iacute;ch, hạn chế dịch truyền, tăng th&ocirc;ng kh&iacute;, phẫu thuật giảm &eacute;p, dẫn lưu v&agrave; d&ugrave;ng thuốc...</p> <p>Ngo&agrave;i ra, cần ch&uacute; &yacute; duy tr&igrave; đường m&aacute;u hợp l&yacute;; lưu th&ocirc;ng đường thở cho bệnh nh&acirc;n c&oacute; rối loạn chức năng h&ocirc; hấp, thiếu &ocirc;xy v&ugrave;ng tranh tối - tranh s&aacute;ng c&agrave;ng r&otilde; rệt, cần cho thở &ocirc;xy v&agrave; l&agrave;m th&ocirc;ng tho&aacute;ng đường thở, h&uacute;t đờm r&atilde;i v&agrave; chống nhiễm tr&ugrave;ng phế quản ngay lập tức, triệt để. N&ecirc;n tr&aacute;nh cho ăn đường miệng sau đ&oacute; hoặc để sau 2-3 ng&agrave;y, ph&ograve;ng vi&ecirc;m phổi do tr&agrave;o ngược; nu&ocirc;i dưỡng qua đường sonde dạ d&agrave;y bằng c&aacute;c chất dinh dưỡng lỏng, gi&uacute;p tăng cường chuyển ho&aacute; cơ thể, tr&aacute;nh vi&ecirc;m dạ d&agrave;y, ruột.</p> <p>Điều trị đặc hiệu (chủ yếu cho thể đột quỵ thiếu m&aacute;u n&atilde;o): bằng c&aacute;c thuốc ti&ecirc;u huyết khối v&agrave; điều trị dự ph&ograve;ng t&aacute;i ph&aacute;t bằng c&aacute;c thuốc chống kết tập tiểu cầu. C&aacute;c t&aacute;c nh&acirc;n n&agrave;y l&agrave;m giảm kết tập tiểu cầu, l&agrave;m giảm sự lan rộng của huyết khối động mạch, ti&ecirc;u biểu l&agrave; aspirin. Đ&acirc;y l&agrave; thuốc cơ bản để điều trị dự ph&ograve;ng v&agrave; điều trị tắc mạch, nhưng c&oacute; khả năng l&agrave;m tăng nguy cơ chảy m&aacute;u.</p> <p>D&ugrave;ng thuốc chống đ&ocirc;ng l&agrave;m giảm cục m&aacute;u đ&ocirc;ng v&agrave; d&ugrave;ng thuốc điều trị ti&ecirc;u cục huyết khối. Tuy nhi&ecirc;n việc sử dụng c&aacute;c loại thuốc n&agrave;y đ&ograve;i hỏi bệnh nh&acirc;n đến viện sớm trước 3 &ndash; 4,5 giờ v&agrave; tu&acirc;n theo những chỉ định rất chặt chẽ, được thực hiện tại c&aacute;c cơ sở y tế chuy&ecirc;n s&acirc;u c&oacute; phương tiện theo d&otilde;i c&aacute;c x&eacute;t nghiệm tin cậy, ph&ograve;ng tai biến chảy m&aacute;u ồ ạt.</p> <p>C&aacute;c thuốc bảo vệ tế b&agrave;o thần kinh cũng được c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu cho thấy c&oacute; v&agrave;i cơ chế c&ugrave;ng tồn tại song song, mục đ&iacute;ch gi&uacute;p đỡ chuyển ho&aacute; ở m&ocirc; bị rối loạn v&agrave; c&oacute; nguy cơ bị rối loạn dẫn đến ph&aacute; huỷ tế b&agrave;o thứ ph&aacute;t; d&ugrave;ng c&aacute;c thuốc tăng dinh dưỡng thần kinh...</p> <p>C&aacute;c kỹ thuật điều trị đột quỵ - dự ph&ograve;ng đột quỵ: kỹ thuật tạo h&igrave;nh động mạch n&atilde;o qua da; giải ph&oacute;ng, l&agrave;m ti&ecirc;u cục tắc huyết khối g&acirc;y tắc mạch; nong rộng l&ograve;ng mạch ở c&aacute;c động mạch bị hẹp; điều trị c&aacute;c ph&igrave;nh mạch, dị dạng động -tĩnh mạch bằng kỹ thuật g&acirc;y tắc mạch hoặc n&uacute;t mạch bằng coil kim loại; kỹ thuật khai th&ocirc;ng động mạch; kỹ thuật lấy bỏ c&aacute;c cục m&aacute;u tụ, giảm &eacute;p n&atilde;o bằng phẫu thuật; kỹ thuật điều trị c&aacute;c u mạch, dị dạng mạch bằng phẫu thuật định vị. Tuy nhi&ecirc;n c&aacute;c phương ph&aacute;p n&agrave;y chỉ được thực hiện ở c&aacute;c bệnh viện c&oacute; đầy đủ trang thiết bị hiện đại v&agrave; đội ngũ c&aacute;c chuy&ecirc;n gia về thần kinh mạch m&aacute;u c&oacute; kinh nghiệm như Bệnh viện 108, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 115&hellip;</p> <p><strong>Xử tr&iacute; tại nh&agrave; như thế n&agrave;o?</strong></p> <p>Nhiều người thường nhầm lẫn c&aacute;c dấu hiệu của đột quỵ với hiện tượng tr&uacute;ng gi&oacute;, n&ecirc;n xoa dầu n&oacute;ng, cạo gi&oacute;, cắt lể hoặc c&uacute;ng b&aacute;i&hellip; Điều n&agrave;y l&agrave; ho&agrave;n to&agrave;n sai lầm, c&oacute; thể l&agrave;m cho t&igrave;nh trạng bệnh trầm trọng th&ecirc;m v&agrave; nguy hiểm đến t&iacute;nh mạng. PGS.Ngọc nhấn mạnh: Quan điểm hiện nay l&agrave; khi đ&atilde; ph&aacute;t hiện bệnh nh&acirc;n ĐQN, cần nhanh ch&oacute;ng đưa bệnh nh&acirc;n đến c&aacute;c cơ sở điều trị chuy&ecirc;n s&acirc;u sớm, để tận dụng được thời gian v&agrave;ng trong điều trị ĐQN, g&oacute;p phần hạn chế tỷ lệ tử vong v&agrave; t&agrave;n phế cho bệnh nh&acirc;n.</p> <p>Khi nghi ngờ người bệnh bị đột quỵ th&igrave; người nh&agrave; hoặc những người ở cạnh bệnh nh&acirc;n cần nhanh ch&oacute;ng để người bệnh kh&ocirc;ng bị ng&atilde; g&acirc;y chấn thương. Đặt người bệnh nằm chỗ tho&aacute;ng, nghi&ecirc;ng một b&ecirc;n nếu bị n&ocirc;n, m&oacute;c hết đờm nhớt cho bệnh nh&acirc;n dễ thở. Đối với người bị ĐQN, trong 3 giờ đầu thời gian l&agrave; v&agrave;ng, v&igrave; vậy, h&atilde;y đưa ngay bệnh nh&acirc;n đến bệnh viện c&agrave;ng sớm c&agrave;ng tốt.</p> <p>Đối với địa b&agrave;n miền n&uacute;i, v&ugrave;ng s&acirc;u nếu kh&ocirc;ng c&oacute; điều kiện h&atilde;y di chuyển bệnh nh&acirc;n bằng c&aacute;ng, kh&ocirc;ng n&ecirc;n đưa bệnh nh&acirc;n đến bệnh viện bằng xe m&aacute;y, tr&aacute;nh x&oacute;c khi di chuyển. Khi di chuyển, n&ecirc;n để bệnh nh&acirc;n tr&ecirc;n mặt phẳng, nghi&ecirc;ng mặt sang một b&ecirc;n, nới bớt quần &aacute;o cho tho&aacute;ng.</p> <p>Nếu bệnh viện gần nh&agrave; c&oacute; đủ điều kiện chữa trị th&igrave; kh&ocirc;ng n&ecirc;n chuyển đến viện xa, trừ khi c&oacute; chỉ định của b&aacute;c sĩ, v&igrave; c&agrave;ng di chuyển xa c&agrave;ng c&oacute; thể l&agrave;m bệnh nặng hơn. Kh&ocirc;ng tự &yacute; cho uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết &aacute;p hay bất kỳ loại thuốc n&agrave;o kh&aacute;c, kh&ocirc;ng để nằm chờ xem bệnh nh&acirc;n c&oacute; khỏe lại kh&ocirc;ng.</p> <p>Hy vọng với sự hiểu biết về mối nguy hiểm của bệnh đột quỵ v&agrave; c&aacute;c phương ph&aacute;p điều trị, c&aacute;c biện ph&aacute;p ph&ograve;ng chống bệnh c&oacute; hiệu quả, sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n nhiều người bệnh v&agrave; gia đ&igrave;nh họ phải đối mặt với hậu quả của ĐQN, để chất lượng cuộc sống của người cao tuổi c&agrave;ng được n&acirc;ng cao.</p> <div> <div> <div> <div>&nbsp;</div> <div>&nbsp;</div> </div> </div> <div> <div>&nbsp;</div> </div> </div>

Theo suckhoedoisong.vn
back to top