Xin nói rõ, đây là bài thuốc chỉ dành riêng cho bệnh của vua Càn Long (đặc trị). Hơn nữa, khí hậu, thổ nhưỡng, khí huyết, cơ địa của người Trung Quốc khác với người Việt Nam. Khi dùng cho người Việt Nam nếu có cơ địa như vua Càn Long cũng phải gia giảm. Ngay trong người Việt Nam cũng phải tùy vùng miền mà gia giảm. Miền Bắc khí hậu thường ôn hòa, mùa đông hơi lạnh, miền Trung khí hậu thất thường, mùa hè gió Lào thổi quá nóng, mùa đông khí hậu gió mùa Đông Bắc nóng lạnh đột ngột, miền Nam là vùng sông nước, nhiều ẩm thấp nên tùy từng vùng miền mà gia giảm cho thích hợp. Nếu dùng nguyên bài e rằng kết quả không cao, hoặc không kết quả, có khi còn phản tác dụng. Đây là bài thuốc làm viên hoàn mật ong, dùng làm thuốc sắc là không được.
Cách chữa bệnh của Đông y khác với Tây. Tây y chữa bệnh theo đối chứng. Một vị thuốc có thể dùng cho nhiều bệnh nhân. Đông y chữa bệnh theo phương pháp cân bằng, bồi bổ. Cân bằng âm dương, cân bằng hàn nhiệt, cân bằng khí huyết. Bồi bổ chức năng, bồi bổ khí huyết qua các tạng phủ, nơi bị tổn thương mà sinh ra bệnh. Khi cơ thể cân bằng âm dương, khí huyết được điều chỉnh lưu thông, độc tố được đào thải ra khỏi khí huyết thì bệnh sẽ lành. Mỗi người có cơ địa âm dương khác nhau, khí huyết khác nhau cho nên khi dùng thuốc phải gia giảm để phù hợp với bản chất bệnh tật của từng người thì bệnh mới lành. Không thể lấy một bài thuốc để chữa cho nhiều người một cách chung chung được. Sinh thời Hải Thượng Lãn Ông đã dạy rằng: “Đọc sách Trọng Cảnh (danh y thời nhà Hán) nhưng không được câu nệ những bài thuốc của Trọng Cảnh. Trung Quốc ở xứ hàn nên có bệnh thương hàn. Việt Nam ở xứ nóng nên không có bệnh thương hàn mà chỉ có cảm phong hàn và phong nhiệt”.
Có người hỏi, nếu kết hợp bài Độc hoạt tang ký sinh với vị địa liền thì kết quả như thế nào? Địa liền trong các sách Đông y chưa dùng làm thuốc. Trong sách của dược sĩ Đỗ Tất Lợi có ghi: “ Địa liền có vị cay tính ôn, vào kinh tỳ và vị có tác dụng ôn trung, tán hàn, trừ thấp, tịch uế, điều trị chứng ngực bụng lạnh, đau răng, thường dùng làm thuốc giúp tiêu hóa, đau dạ dày, làm cho ăn ngon chóng tiêu, còn làm thuốc xông và xoa bóp, chỉ dùng trong phạm vi nhân dân”. Trong Đông y chưa dùng để điều trị chứng phong thấp nên tốt nhất chưa nên dùng.
TTND.BS Nguyễn Xuân Hướng (nguyên Chủ tịch T.Ư Hội Đông y Việt Nam)
