Nếu tiêu khát biểu hiện uống nước nhiều miệng vẫn khô khát, lưỡi đỏ do phế nhiệt, phép trị chủ yếu mát phế sinh tân dịch chỉ khát. Nên dùng vị: Sinh địa 20g, thạch cao 240g, tri mẫu 20g, thiên hoa phấn 14g, gạo tẻ 40g, nhân sâm 12g, cam thảo 8g. Ngày 1 thang nấu cho đến khi nhừ gạo bỏ bã uống 2 - 3 lần, uống đợt 5 - 7 ngày. Đây là bài Bạch hổ gia nhân sâm gia giảm tác dụng thanh nhiệt, ích khí sinh tân dịch. Bài này uống rất thích hợp với chứng do phế nhiệt, tiểu đường týp 2, uống nhiều miệng vẫn khô khát.
Nếu tiêu khát biểu hiện ăn nhiều mau đói, cầu táo khó, rêu lưỡi vàng do vị nhiệt, phép trị chủ yếu mát vị, sinh tân chỉ khát, nhuận tràng. Nên dùng vị sinh địa 30g, đơn bì 16g, hoài sơn 16g, mạch môn 14g, tri mẫu 12g, hoàng cầm 10g, hoàng bá 10g, hoàng liên 10g. Đây là bài Sinh địa bát vật gia giảm, sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng thanh vị, tư thận âm... Bài này rất thích hợp chứng vị thực nhiệt. Tiểu đường týp 2 có biểu hiện ăn nhiều mau đói, người gầy sút, đại tiện táo bí.
Nếu tiêu khát hình thể gầy nóng trong, tiểu lúc vàng lúc đục do thận âm hư, phép trị chủ yếu bổ thận âm. Nên dùng vị sinh địa 30g, hoài sơn 16g, đơn bì 14g, sơn thù 14g, phục linh 12g, trạch tả 10g, mạch môn 12g, thiên hoa phấn 12g. Đây là bài Lục vị địa hoàng gia vị, tác dụng tư thận âm, bổ can huyết. Bài này rất thích hợp bệnh chứng thận âm hư, tiểu đường týp 2 người gầy nóng trong.
Nếu tiêu khát tiểu không tự chủ, chân không ấm do thận khí hư nên dùng bài Lục vị địa hoàng trên gia thêm quế chi 12g, phụ tử 4g tức là bài Thận khí hoàn gia vị, tác dụng ôn bổ thận khí, trị các chứng thận dương hư, đau lưng mỏi gối, tiểu đêm. Bài này rất thích hợp chứng thận khí hư, tiểu đường týp 2, tiểu nhiều chân không ấm, béo bụng.
Qua thực tế lâm sàng cho thấy, bệnh tiêu khát có nhiều bệnh chứng tương đồng với tiểu đường, khi điều trị tiểu đường thì chứng tiêu khát cũng giảm và ngược lại khi điều trị chứng tiêu khát bệnh tiểu đường cũng giảm. Sử dụng một số bài thuốc trên trị tiêu khát cũng là hỗ trợ phòng trị bệnh chứng của tiểu đường.
Lương y Minh Phúc (nguyên Phó chủ tịch Hội Đông y TP Vũng Tàu)
