Thận là cơ quan hình hạt đậu nằm ở phía sau của bụng, ngay dưới cơ hoành. Nếu cơ quan quan trọng này bị chấn thương hoặc rối loạn trong hoạt động thì có thể dẫn đến đau. Cơn đau thường xuất hiện ở lưng dưới và do rối loạn thận gây ra, thường được gọi là đau thận. Đó là do các cơn đau thường xảy ra cả ở lưng và háng.
Vì vậy, rất nhiều người thường không lưu ý và không biết là mình bị đau thận. Trong nhiều trường hợp, đau thận dễ bị nhầm lẫn với đau lưng hoặc đau dạ dày và đặc biệt cần phải phân biệt với các cơn đau do các bệnh lý khác dễ gây nguy hiểm cho tính mạng.
Đau vùng thận được chia làm 2 loại: Đau cấp tính và đau mạn tính.
Đau cấp tính (cơn đau quặn thận) thường xuất hiện đột ngột ở vùng mạng sườn thắt lưng. Đau dữ dội, căng tức, không có tư thế giảm đau. Đau lan xuyên từ hố thận xuống hố chậu và vùng bẹn sinh dục cùng bên. Đau thành cơn, nghỉ ngơi đỡ đau. Trong cơn đau có thể kèm theo các triệu chứng rối loạn tiểu tiện, buồn nôn, nôn, trướng bụng. Nguyên nhân gây đau thường là do tắc nghẽn, cản trở lưu thông niệu quản, gây ứ niệu làm căng giãn đột ngột bể thận - niệu quản hay gặp trong các bệnh lý: Sỏi thận - niệu quản, co thắt niệu quản, cục máu đông, cục dưỡng chấp đông... Ngoài ra, các nguyên nhân gây thiếu máu cấp tính vùng thận: Xoắn vặn cuống thận, cục nghẽn động mạch thận... cũng gây các cơn đau quặn thận.
Đau mạn tính vùng thận thường là đau âm ỉ, căng tức vùng mạng sườn thắt lưng, đau tăng lên sau lao động và vận động, có thể kèm theo sốt, rối loạn tiểu tiện và thay đổi thành phần nước tiểu.
Thường có nguyên nhân gây trở ngại lưu thông của thận, niệu quản mạn tính. Có thể do viêm, do sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản), do u thận hoặc các nguyên nhân chèn ép từ ngoài vào thận và niệu quản.
Đau vùng thận ngoài các bệnh lý tại thận như kể trên thì đôi khi các cơn đau ở lưng và háng lại là triệu chứng của nhiều bệnh lý nguy hiểm khác: Cơn đau quặn gan, viêm ruột thừa cấp, thủng tạng rỗng (dạ dày, hồi manh tràng), tắc ruột, viêm dạ dày cấp, nhồi máu lách, viêm tụy cấp, viêm đại tràng co thắt… Đặc biệt là nữ cũng có thể là biểu hiện của: Nang buồng trứng xoắn; Chửa ngoài tử cung dọa vỡ; Viêm mủ, áp xe vòi trứng buồng trứng… Vì vậy, khi thấy cơn đau thận xuất hiện, người bệnh cần đi khám sớm để tìm nguyên nhân, tránh để xảy ra các tình trạng đáng tiếc.
TS Trương Thanh Tùng (Phó Khoa ngoại tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Thanh Hóa)
