Tự nhiên ngừng thở, ngừng tim
Anh T.N.A. (26 tuổi, Hà Nội) được đưa cấp cứu vào Bệnh viện E trong tình trạng toàn thân tím tái, ngừng thở, ngừng tim, đồng tử 2 bên giãn tối đa, phản xạ ánh sáng yếu. Gia đình cho biết anh hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh lý gì, tự nhiên ngất lịm.
TS.BS Nguyễn Hữu Quân, Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cũng cho biết, bệnh viện cũng đã cứu sống anh H.H.C. (25 tuổi) có tiền sử khỏe mạnh (lái tàu biển), khi đi thăm người nhà ở Bệnh viện K đang ngồi nghỉ ở nhà trọ thì ngừng tim. Sau 1 tiếng Bệnh viện K ép tim liên tục, sốc điện nhiều lần nhịp tim mới được tái lập và chuyển cấp cứu tới Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng hôn mê sâu.
Một trường hợp khác, ông Hoàng Ngọc C. (74 tuổi, Việt Trì) đang trên bàn chụp mạch vành thì cũng bị ngừng tuần hoàn...
 |
| PGS.TS Nguyễn Văn Chi, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai thăm hỏi bệnh nhân. |
Theo ThS.BS Bùi Tiến Đạt, Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, tình trạng ngừng tim có thể xảy ra đột ngột ngay cả trên một quả tim hoàn toàn khỏe mạnh hoặc trong các tai nạn do điện giật, tai nạn do duối nước, do sốc phản vệ, đa chấn thương...
Hiện tượng ngừng tim là hậu quả của nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau: Ngạt và thiếu oxy ở trẻ sơ sinh, chấn thương sọ não đụng giập lan toả, đột quỵ thiếu máu lớn, xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, suy hô hấp, rối loạn nhịp tim… Tình huống nguy hiểm này có thể xảy ra mọi lúc, mọi nơi như đang ngủ, đang tập thể dục buổi sáng hoặc đang làm việc ở công sở…
Không có dấu hiệu báo trước và chỉ có 3 phút để cứu
Các chuyên gia cấp cứu và tim mạch cho biết, hiện tượng ngừng tim thường xảy ra mà không có cảnh báo, nếu người bệnh ngừng tim thì sẽ đột ngột ngã quỵ và bất tỉnh, không phản hồi với lời nói và kích thích đau, không thở hoặc thở bình thường – thở ngáp cá.
Ngay khi xuất hiện dấu hiệu ngừng tim, nếu không điều trị ép tim và hô hấp nhân tạo ngay lập tức (trong vòng 3 phút) thì người bệnh sẽ gặp nguy hiểm, thậm chí tử vong. Cứ mỗi phút qua đi, cơ hội sống còn của người bệnh sẽ giảm từ 7 - 10%. Ở những những trường hợp khử rung trong vòng 5 - 7 phút, tỷ lệ sống còn của bệnh nhân ngừng tim đã lên đến 49%. Việc hồi sức hiếm khi thành công nếu tiến hành sau hơn 10 phút kể từ thời điểm ngừng tim.
Vì vậy, nếu tự nhiên thấy bệnh bất tỉnh, không thở... thì cần gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Trong lúc chờ nhân viên y tế, người cấp cứu cần tiến hành ép tim theo đúng kỹ thuật để giúp nạn nhân hồi phục phần nào, tránh tử vong.
- Đặt người bệnh nằm ngửa trên mặt phẳng cứng, nếu nạn nhân đang nằm sấp thì cẩn thận lật lại. Trường hợp nghi ngờ chấn thương cột sống cổ thì nên cố gắng lật cả người nạn nhân lại: lật đầu, cổ, thân và chân cùng một lúc.
- Đặt 1 bàn tay lên chính giữa 1/2 dưới của xương ức nạn nhân, bàn tay còn lại đặt lên trên bàn tay trước đó, các ngón tay xen kẽ, cùng chiều nhau. Dùng lực của cả 2 bàn tay, 2 vai và thân mình ép vuông góc xuống lồng ngực của người bệnh sao cho xương ức lún xuống khoảng 4 - 5cm, sau đó nhấc tay lên và tiếp tục nhịp thứ hai. Tốc độ ép tim cấp cứu tối ưu là 100 – 120 lần/phút.
Cùng với việc ép tim, người thực hiện cấp cứu cũng cần khai thông đường thở và thổi ngạt cho nạn nhân bằng kỹ thuật ngửa trán - nâng cằm:
- Dùng lòng bàn tay đặt lên trán rồi ấn ra sau, làm ngửa đầu bệnh nhân, dùng tay còn lại nhấc hàm dưới của bệnh nhân lên để đưa cằm ra trước. Kỹ thuật đẩy hàm dưới sử dụng khi nghi ngờ nạn nhân có chấn thương cột sống cổ.
- Thổi ngạt trực tiếp kiểu miệng-miệng, mặt nạ thổi ngạt: Dùng miệng thổi khí vào phổi bệnh nhân thông qua màng lọc, qua mặt nạ thổi ngạt hoặc thổi trực tiếp, thổi chậm trong vòng 1 giây sao cho nhìn thấy lồng ngực nhô lên. Ban đầu cần thổi 2 nhịp liên tục để đánh giá đường thở của bệnh nhân có thông suốt không. Nếu không thấy lồng ngực của bệnh nhân nâng lên nhẹ nhàng thì cần mở miệng bệnh nhân ra để phát hiện dị vật.
2 động tác ép tim và hô hấp nhân tạo phải được thực hiện xen kẽ nhau một cách nhịp nhàng, theo các chu kỳ hồi sinh tim - phổi.
“Bệnh nhân ngừng tim khi vào viện phải được phối hợp nhiều kỹ thuật cao như: kỹ thuật hạ thân nhiệt theo đích (TTM), kỹ thuật lọc máu, kỹ thuật kiểm soát huyết động, kỹ thuật thở máy tiên tiến, kỹ thuật kiểm soát thăng bằng toan kiềm... mới có cơ hội cứu sống”, PGS.TS Nguyễn Văn Chi, Trưởng Khoa Cấp cứu A9, Bạch viện Bạch Mai nhấn mạnh.
