Đau vùng thượng vị dạ dày được xác định là đau quanh vùng trên rốn và dưới mũi xương ức và đau hai bên ở hai mạn sườn. Bệnh thường khởi phát bằng những cơn đau.
Tùy từng trường hợp bệnh lý mà người bệnh cảm thấy đau dữ dội, đau quặn hay đau lẩm nhẩm, đau âm ỉ kéo dài. Bởi nguyên nhân của đau thượng vị dạ dày rất đa dạng, khó xác định và dễ nhầm lẫn với nhiều triệu chứng bệnh lý khác nhau nên cần đi khám để được hướng dẫn điều trị.
Triệu chứng đau thượng vị dạ dày thường cảnh báo một số bệnh lý mà người bệnh không nên chủ quan.
Nếu là cơn đau cấp tính, xuất hiện đột ngột thì rất có thể người bệnh bị ngộ độc thực phẩm, viêm dạ dày cấp, viêm túi mật cấp, thủng dạ dày, hay viêm tụy cấp…
Nếu là cơ đau lẩm nhẩm, đau âm ỉ, kéo dài thì rất có thể người bệnh bị viêm, loét dạ dày-tá tràng mạn tính, trào ngược dạ dày, viêm thực quản, viêm đại tràng, nhiễm giun sán, viêm tụy mạn…
Đôi khi, do thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn quá no, ăn uống không điều độ cũng là nguyên nhân thường gặp dẫn đến đau thượng vị dạ dày. Để tránh tình trạng này, người bệnh cần duy trì chế độ ăn hợp lý, ăn vừa phải, đủ no… hạn chế sử dụng các chất chua, cay, giảm lượng sử dụng rượu, bia và duy trì thói quen sinh hoạt giảm thiểu căng thẳng, lo lắng kéo dài.
Các bệnh lý gan-mật: Như cơn đau quặn mật, đau hạ sườn phải hoặc thượng vị lan lên vài hoặc xuyên ra sau lưng, có thể kèm theo nôn; Viêm túi mật cấp hay viêm đường mật; Ápxe gan: Sốt, đau, gan to, ấn kẽ sườn thấy đau…
Viêm ruột thừa: Triệu chứng thường thấy là đau thượng vị dạ dày kèm sốt nhẹ trước khi di chuyển xuống hố chậu phải.
Khi đau vùng thượng vị dạ dày, thông thường các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh cần thực hiện một số kỹ thuật như siêu âm ổ bụng, chụp X-quang, nội soi tiêu hóa, test thở tìm vi khuẩn HP… Trong đó, nội soi là kỹ thuật thăm dò chức năng quan trọng và chính xác để chẩn đoán nguyên nhân gây đau.
Dù đau thượng vị dạ dày có rất nhiều nguyên nhân và là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý, nhưng nguyên tắc điều trị chung nhất vẫn là tuân theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý chẩn đoán và mua thuốc uống mà không theo chỉ dẫn của nhân viên y tế. Bên cạnh đó, tuân thủ chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, đẩy lùi rượu bia, hạn chế lo lắng, căng thẳng.
GS.TS Đào Văn Long (nguyên Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội)
